Μία έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Personal Relationship αποκάλυψε ότι τα άτομα με υψηλή ηθική αποδέσμευση διέπραξαν περισσότερες «πράξεις απιστίας», αναφερόμενοι στο πώς ξεπερνούν τα δικά τους όρια και αυτά του συντρόφου τους για το τι επιτρέπεται στις ερωτικές σχέσεις.

Oι ερευνητές διαπίστωσαν επίσης ότι τα υψηλότερα επίπεδα ηθικής αποδέσμευσης συνδέονται με χαμηλότερη ικανοποίηση από τη σχέση και για τους δύο συντρόφους, είτε ο σύντροφος γνωρίζει ότι τον απατούν είτε όχι.

Η ηθική αποδέσμευση περιλαμβάνει οκτώ γνωστικούς μηχανισμούς που αποσυνδέουν τα εσωτερικά ηθικά πρότυπα από τις πράξεις κάποιου, επιτρέποντας στους ανθρώπους να εμπλακούν σε συμπεριφορές που διαφορετικά θα θεωρούσαν κατακριτέες.

«Τα άτομα με υψηλή ηθική αποδέσμευση δεν αρνούνται απαραίτητα ότι απατούν τον σύντροφό τους, αλλά μάλλον επιλέγουν να μην ακολουθήσουν την εσωτερική ηθική τους πυξίδα», εξηγούν οι ερευνητές.

1. Ηθική αιτιολόγηση

Είναι η πλαισίωση ανήθικων ενεργειών ότι δήθεν εξυπηρετούν έναν ανώτερο ή ηθικό σκοπό. Για παράδειγμα, κάποιος θα μπορούσε να δικαιολογήσει την απιστία του πιστεύοντας ότι του φέρνει ευτυχία ή εκπλήρωση, κάνοντάς τον έτσι καλύτερο και πιο ευχάριστο σύντροφο.

2. Ευφημιστική γλώσσα

Η χρήση ευφημιστικής γλώσσας για την περιγραφή μίας ανήθικης συμπεριφοράς την κάνει να φαίνεται λιγότερο επιβλαβής και πιο αποδεκτή. Αυτό περιλαμβάνει τη χρήση λέξεων που υποβαθμίζουν και ωραιοποιούν τις συναισθηματικές επιπτώσεις των ενεργειών κάποιου. Για παράδειγμα, περιγράφοντας την απιστία κάποιου ως «αθώο φλερτ» αντί να την αναγνωρίσει ως εξωσυζυγική σχέση ή προδοσία.

3. Πλεονεκτική σύγκριση

Η σύγκριση των ανήθικων ενεργειών κάποιου με πιο «σοβαρές» καταστάσεις, κάνοντας τις πρώτες να φαίνονται ασήμαντες ή συγκριτικά αποδεκτές. Για παράδειγμα, μία εξωσυζυγική σχέση φαίνεται ασήμαντη αν συγκριθεί με μία κατάσταση ενδοοικογενειακής βίας.

4. Μετατόπιση ευθύνης
Εδώ, τα άτομα αποδίδουν τις ενέργειές τους σε εξωτερικές πιέσεις ή επιρροές για να απαλλαγούν από την προσωπική ευθύνη. Για παράδειγμα, μπορεί να πουν «οι φίλοι μου με πίεζαν συνεχώς να βγω έξω και να διασκεδάσω. Δεν θα το είχα κάνει αν δεν ήταν αυτοί».

5. Διάχυση ευθύνης

Αυτό περιλαμβάνει τον επιμερισμό της ευθύνης με άλλους εμπλεκόμενους για τη μείωση της προσωπικής ευθύνης. Για παράδειγμα, λέγοντας «ο εραστής μου ήξερε ότι ήμουν παντρεμένη και εξακολουθούσε να με κυνηγάει, οπότε δεν φταίω μόνο εγώ».

6. Ελαχιστοποίηση των συνεπειών

Αυτή είναι μια στρατηγική ελαχιστοποίησης, αγνόησης ή διαστρέβλωσης των επιπτώσεων των πράξεων κάποιου, έτσι ώστε να μειώσει τα ενοχικά συναισθήματά του. Τα άτομα πείθουν τον εαυτό τους ότι οι ενέργειές τους δεν προκάλεσαν σημαντική βλάβη. Ένας άνθρωπος που απατά μπορεί να σκεφτεί για τον σύντροφό του ότι «αυτό που δεν ξέρει δεν θα τον βλάψει».

7. Υποτίμηση του συντρόφου

Το να θεωρούνται οι απατημένοι σύντροφοι ως… κάτι λιγότερο, καθιστώντας ευκολότερη την κακή μεταχείρισή τους. Για παράδειγμα, ο χαρακτηρισμός ενός συντρόφου ως βαρετού ή ότι δεν υπάρχει χημεία μεταξύ τους, έτσι ώστε να εκλογικευτεί η απιστία, καθώς ο σύντροφος λογίζεται λιγότερο ως άνθρωπος με συναισθήματα και περισσότερο ως εμπόδιο στην προσωπική ικανοποίηση.

8. Απόδοση ευθυνών

Οι σύντροφοι που απατούν, συχνά κατηγορούν τα θύματα για αυτό, μετατοπίζοντας την ευθύνη από τον δράστη στο θύμα. Μπορεί να υποστηρίζουν για παράδειγμα ότι «αν ο σύντροφός μου μου έδινε περισσότερη προσοχή και με έκανε να νιώθω ότι με εκτιμά, δεν θα χρειαζόταν να αναζητήσω στοργή αλλού». Έτσι δικαιολογεί την απιστία, παρουσιάζοντάς την ως αντίδραση στη έλλειψη ικανοποίησης από τη συζυγική σχέση ή στην ανεπάρκεια του συντρόφου.

Αυτοί οι μηχανισμοί διευκολύνουν συλλογικά την ηθική αποδέσμευση, επιτρέποντας στα άτομα να διατηρούν μια σχετικά θετική εικόνα του εαυτού τους, ενώ εμπλέκονται σε ανήθικες πράξεις. Η ηθική αποδέσμευση αποτελεί καταλυτικό παράγοντα της απιστίας, παρέχοντας ένα ψυχολογικό δίχτυ ασφαλείας στους εμπλεκόμενους που δεν ακολουθούν την ηθική τους πυξίδα. Ωστόσο, ενώ αυτοί οι μηχανισμοί μπορεί να τους προσφέρουν προσωρινή ανακούφιση από την ενοχή, δεν δικαιολογούν τις πράξεις τους, ούτε τους απαλλάσσουν από την ευθύνη.

Ο μακροπρόθεσμος αντίκτυπος στις σχέσεις μπορεί να είναι καταστροφικός, υποσκάπτοντας τα θεμέλια της εμπιστοσύνης και της ακεραιότητας που είναι απαραίτητα για μια υγιή σχέση. Η αναγνώριση αυτών των προφάσεων, μπορεί να ανοίξει το δρόμο για μεγαλύτερη αυτογνωσία, υπευθυνότητα και δέσμευση για ηθική συμπεριφορά στη συντροφική ζωή, προωθώντας ισχυρότερες και πιο ειλικρινείς σχέσεις.