Να γιατί οι μάσκες δεν προστατεύουν πάντα – Η έρευνα που μας κρύβουν οι “ειδικοί”

Τους λόγους για τους οποίους δεν συμβαδίζει η αποτελεσματικότητα της χρήσης μάσκας για την αναχαίτιση της διασποράς ιογενών λοιμώξεων σε εργαστηριακές συνθήκες και στην ίδια την κοινότητα επιχειρούν να αποτυπώσουν ειδικοί του Πανεπιστημίου Bond της Αυστραλίας, καταλήγοντας κατόπιν ανασκόπησης -περιορισμένων επί του παρόντος- σχετικών μελετών πως εκεί όπου η μάσκα είναι πράγματι απολύτως αναγκαία είναι σε χώρους υψηλού συγχρωτισμού, στενής επαφής και κλειστών χώρων.

Ο καθηγητής Ιατρικής Paul Glasziou και ο καθηγητής Δημόσιας Υγείας Chris Del Mar, οι οποίοι αμφότεροι διδάσκουν στο Πανεπιστήμιο Bond, επισημαίνουν σε άρθρο που συνυπογράφουν στο The Conversation ότι η πραγματική ζωή είναι σαφώς πιο περίπλοκη από ένα ελεγχόμενο εργαστηριακό περιβάλλον -και οι άνθρωποι που χρειάζεται, πρέπει να φορούν τη σωστή μάσκα, με το σωστό τρόπο, τη σωστή στιγμή χρονική στιγμή και στους σωστούς χώρους.
Αναφέρουν πως η πραγματική επίδραση της χρήσης μάσκας ως προς τη διασπορά ιών δεν συναρτάται μόνον από τη συμπεριφορά των ίδιων των ιών, αλλά και από τη συμπεριφορά των σωματιδίων αερολύματος σε διαφορετικά περιβάλλοντα, καθώς και από τη συμπεριφορά των ανθρώπων.

Οι καθηγητές προχώρησαν σε ανασκόπηση μελετών με αντικείμενο το πώς οι μάσκες και άλλες παρεμβάσεις επηρεάζουν τη διασπορά ιών του αναπνευστικού συστήματος, και με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία που συνέλεξαν εκτιμούν ότι η επίδραση της μάσκας στην κοινότητα είναι μέτρια και ενδέχεται να είναι προτιμότερο να επικεντρωθούμε στη χρήση μάσκας σε περιβάλλοντα υψηλού κινδύνου.

Οι ίδιοι εξηγούν πως μπορεί να είναι παραπλανητική αποκλειστικά η σύγκριση του ποσοστού διασποράς μεταξύ ατόμων που φορούν η δεν φορούν μάσκα. Ενδεικτικά, ένα πρόβλημα ως προς αυτό είναι είναι ότι τα άτομα που δεν φορούν μάσκα είναι πιο πιθανό να μεταβούν σε πολυσύχναστους χώρους και λιγότερο πιθανό να τηρήσουν τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης. Από την άλλη, τα άτομα που ανησυχούν περισσότερο, συχνά λαμβάνουν και περισσότερα μέτρα προστασίας -είναι πιθανό να αποφεύγουν το συγχρωτισμό, να τηρούν αποστάσεις και παράλληλα να φορούν μάσκα.

Αυτή η συσχέτιση μεταξύ της χρήσης μάσκας και ευρύτερης συμπεριφοράς που ακολουθεί και άλλα μέτρα προστασίας μπορεί να εξηγεί γιατί οι μελέτες παρατήρησης σχετικά με όσους φορούν και δεν φορούν μάσκα αποτυπώνουν μεγαλύτερα αποτελέσματα απ’ ότι φαίνεται στις δοκιμές. Σκέλος της επίδρασης αυτής οφείλεται ακριβώς στην ευρύτερη συμπεριφορά.

Οι ίδιοι υπογραμμίζουν επίσης, βάσει της ανασκόπησης μελετών, και τον παράγοντα της κακής χρήσης της μάσκας ως προς την προστασία των άλλων, τόσο κατ’ οίκον εφόσον μέλος της οικογένειας νοσεί, όσο και σε κοινόχρηστους χώρους, καθώς και του γεγονότος ότι δεν προστατεύουν τα μάτια από την έκθεση.

Ακόμη σημειώνουν πως οι μελέτες είναι περιορισμένες σχετικά με τη χρονική διάρκεια προστασίας της μάσκας. Οι περισσότερες κατευθυντήριες οδηγίες υποδεικνύουν περίπου τις τέσσερις ώρες, ωστόσο μελέτες για βακτήρια δείχνουν ότι οι μάσκες παρέχουν καλή προστασία για την πρώτη ώρα και μετά τις δύο ώρες έχουν ελάχιστη απόδοση. Οι ίδιοι αναφέρουν πως δεν εντόπισαν ανάλογη μελέτη που να αφορά στην προστασία από ιούς.

Οι ειδικοί αναφέρουν πως καμία από τις μελέτες τις οποίες έθεσαν επί τάπητος στην ανάλυσή τους δεν είχε επίκεντρο τον ιό SARS-CoV-2, συνεπώς δεν μπορούν να είναι βέβαιοι για το πόσο συναφείς είναι με την πανδημία. Ο SARS-CoV-2 έχει παρόμοιο μέγεθος με τον ιό της γρίπης, αλλά διαφορετική ικανότητα να μολύνει τους ανθρώπους, κατ’ επέκταση, όπως αναφέρουν, είναι πιθανό οι μάσκες να είναι περισσότερο ή λιγότερο αποτελεσματικές στην περίπτωση της COVID-19.

Η πιο ενδελεχής μελέτη για την αποτελεσματικότητα της μάσκας έναντι της μόλυνσης από την COVID-19 διεξήχθη σε 41 χώρες και αποτελεί σύγκριση μεταξύ πολιτικών, όπως τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης, οι ταξιδιωτικοί περιορισμοί και η χρήση μάσκας. Η μελέτη διαπίστωσε ότι η πολιτική της χρήσης μάσκας είχε μικρή επίδραση, όμως οι μάσκες κρίθηκαν υποχρεωτικές αφότου είχαν πρώτα τεθεί σε ισχύ μέτρα όπως οι τήρηση αποστάσεων και αποφυγή συγχρωτισμού.

Οι Paul Glasziou και Chris Del Mar καταλήγουν ότι η γενικευμένη χρήση της μάσκας δεν πρέπει να μας συμπαρασύρει σε μία ψευδή αίσθηση απόλυτης ασφάλειας, εάν δεν τηρούμε συνολικά μέτρα προστασίας, καθώς για την προστασία μας υπεισέρχεται ένα σύνολο παραγόντων, περιλαμβανομένης της πιθανής κακής χρήσης τους. Είναι απαραίτητες σε περιβάλλοντα υψηλού κινδύνου, όπως κλειστοί χώροι, εργασιακοί χώροι ή μέσα μαζικής μεταφοράς, και μάλιστα καλύτερα είναι να τις ανανεώνουμε τακτικά.