Aδυναμία της κυπριακής Πολιτείας σε ό,τι αφορά τον απόλυτο έλεγχο ιδιωτικών κεφαλαίων και άλλων περιουσιακών στοιχείων που μεταφέρονται στην Κύπρο και ενδεχομένως να αποτελούν προϊόν παράνομων δραστηριοτήτων.
Ταξιδιώτες με οικονομική επιφάνεια πάνε κι έρχονται στην Κύπρο με ιδιωτικές πτήσεις, αρκετοί απ’ αυτούς χρησιμοποιώντας ξεχωριστή εγκατάσταση που εμπίπτει στο χώρο του παλαιού αεροδρομίου Λάρνακας, όπου προσφέρει υπηρεσίες ιδιωτική εταιρεία. Ωστόσο, οι αρμόδιες Αρχές δεν δείχνουν να έχουν ξεκάθαρη εικόνα για τα ακριβή ποσά που δηλώνουν ότι μεταφέρουν αυτά τα πρόσωπα.
Η αδυναμία αυτή καταγράφεται και σε επίσημη τοποθέτηση του υπουργού Οικονομικών, Μάκη Κεραυνού, την περασμένη Τρίτη, για τα χρήματα και άλλα τιμαλφή (ρευστά διαθέσιμα) που μεταφέρουν πρόσωπα, τα οποία ταξιδεύουν από και προς την Κύπρο.
Ο υπουργός απαντώντας σε συγκεκριμένο κοινοβουλευτικό ερώτημα για τα ποσά που έχουν δηλωθεί από ταξιδιώτες τα οποία χρησιμοποιούν ιδιωτικές πτήσεις, δεν έδωσε σαφή απάντηση.
Το ερώτημα που υποβλήθηκε από τον βουλευτή της εκλογικής περιφέρειας Αμμοχώστου (ΔΗΣΥ) Νίκο Γεωργίου στις αρχές του περασμένου Απριλίου και απαντήθηκε μετά από πάροδο πέραν του ενός μήνα, είχε ως ακολούθως: «Ποιο είναι το ποσό των ρευστών διαθεσίμων (σ.σ. μετρητά, χρυσός, διαπραγματεύσιμους τίτλους, προπληρωμένες κάρτες) που δηλώθηκε στο Τμήμα Τελωνείων κατά τις αφίξεις επιβατών που χρησιμοποιούσαν ιδιωτικές πτήσεις μέσω ιδιωτικών αεροσκαφών τα τελευταία πέντε χρόνια;».
Ο υπουργός αν και σε όλες τις υπόλοιπες ερωτήσεις απάντησε παραθέτοντας στοιχεία και πίνακες, εντούτοις για την επίμαχη ερώτηση τοποθετήθηκε ως εξής: «Τα στοιχεία των δηλώσεων ρευστών διαθεσίμων που κατατίθενται από επιβάτες που αφικνούνται ή αναχωρούν με ιδιωτικές πτήσεις, περιλαμβάνονται στις δηλώσεις ρευστών διαθεσίμων που κατατίθενται από επιβάτες που αφικνούνται ή αναχωρούν με επιβατικές πτήσεις». Ο κ. Κεραυνός στη γραπτή του απάντηση δεν επικαλείται κάποιον ειδικό λόγο για την ασαφή αυτή απάντηση. Και φυσικά δεν δίνει εικόνα για την κατηγορία ταξιδιωτών που χρησιμοποιούν ξεχωριστές εγκαταστάσεις του αερολιμένα Λάρνακας (διαφορετικό σημείο εισόδου και εξόδου) που εφάπτονται του χώρου του παλαιού αεροδρομίου.
Εδώ να σημειωθεί ότι το θέμα με το ξέπλυμα βρόμικου χρήματος απασχολεί τη σφαίρα της δημόσιας συζήτησης από τις αρχές του περασμένου Μαρτίου (βλ. υποθέσεις που απασχολούν τη δικαιοσύνη και πληροφορίες για ύπαρξη κυκλώματος ξεπλύματος χρήματος) και συζητήθηκε στη Βουλή σε δύο συνεδριάσεις. Ωστόσο, παρά την πάροδο τουλάχιστον τριών μηνών ο Υπουργός δεν ήταν σε θέση να δώσει πληροφόρηση για τα ποσά που μεταφέρονται στην Κύπρο μέσω ιδιωτικών πτήσεων.
Φοβόταν για τη ζωή του
Το θέμα με τους ελέγχους και την ασφάλεια ιδιωτικών πτήσεων είχε απασχολήσει αρκετές φορές τις Αρχές στο πρόσφατο παρελθόν, καθώς τα θέματα ασφαλείας που προκύπτουν αποτελούν καυτή πατάτα στα χέρια των αρμοδίων. Σύμφωνα με στοιχεία που διαθέτει ο «Φ», συγκεκριμένο άτομο ενόσω εκτελούσε χρέη διευθυντή για εταιρεία που διαχειριζόταν εγκατάσταση εντός του παλαιού αεροδρομίου και παρέχει υπηρεσίες σε ιδιωτικές πτήσεις, είχε λάβει άδεια οπλοφορίας από την Κυπριακή Δημοκρατία, λόγω κινδύνων στους οποίους εκτίθετο από την επαγγελματική του δραστηριότητα. Με βάση το αίτημα του εν λόγω διευθυντικού στελέχους, φοβόταν για τη ζωή του.
Επιπλέον, στα μέσα της περασμένης δεκαετίας αξιωματικός της Αστυνομίας που είχε την ευθύνη για την ασφάλεια στον αερολιμένα Λάρνακας, σε υπηρεσιακό σημείωμά του εξέφραζε σοβαρούς προβληματισμούς για τις ακολουθούμενες διαδικασίες σε σχέση με τα μέτρα ασφαλείας ιδιωτικών πτήσεων, δηλώνοντας πως δεν είναι σε θέση να αναλάβει την ευθύνη για όποιο περιστατικό είναι απόρροια των κενών ασφαλείας.
Ιδιωτικά jet και μαρίνες
Ο βουλευτής Νίκος Γεωργίου σε συνεδριάσεις της κοινοβουλευτικής επιτροπής Θεσμών για το θέμα που είχαν πραγματοποιηθεί (μεταξύ Μαρτίου και Απριλίου), είχε αναφέρει ότι όσοι παρακολουθούν σεμινάρια για θέματα καταπολέμησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες (AML), γνωρίζουν ότι οι Αρχές πρέπει να λαμβάνουν μέτρα για τα ρευστά διαθέσιμα που μεταφέρονται μέσω ιδιωτικών πτήσεων και με πολυτελή θαλάσσια σκάφη που καταπλέουν στις μαρίνες της Κύπρου. Εξηγούσε ότι έχει διαπιστωθεί διεθνώς πως ταξιδιώτες που χρησιμοποιούν ιδιωτικά jet ή πολυτελή θαλάσσια σκάφη, είναι πρόσωπα υψηλού κινδύνου σε ό,τι αφορά το θέμα ξεπλύματος χρήματος. Είχε προαναγγείλει, μάλιστα, ότι θα υπέβαλλε σχετικά ερωτήματα προς το αρμόδιο Υπουργείο, όπερ και εγένετο.
€160 εκατ. σε 4 έτη
Να σημειωθεί ότι οι πληροφορίες που κατέχουν πολιτικά πρόσωπα για το θέμα των ελέγχων που γίνονται από το (υπαγόμενο στο Υπουργείο Οικονομικών) Τμήμα Τελωνείων σε ταξιδιώτες, προκαλούν ανησυχία. Είναι ενδεικτικό ότι ο βουλευτής και πρόεδρος της κοινοβουλευτικής επιτροπής Θεσμών, Δημήτρης Δημητρίου, στις 13 Μαρτίου είχε αναφέρει ότι σε μια περίοδο εντός τεσσάρων ετών μεταφέρθηκε στην Κύπρο από ταξιδιώτες μέσω αεροδρομίων Λάρνακας και Πάφου το υπέρογκο ποσό των 160 εκατομμυρίων ευρώ σε μετρητά. Εξάλλου, σε συνεδρίαση στις 3 Απριλίου ο κ. Δημητρίου μετά από ερωτήματα που έκανε σε προσκεκλημένους στην επιτροπή Θεσμών και διαπιστώσεις που έκανε, είχε καταλήξει πως ποσό €91 εκατ. που μετέφεραν στην Κύπρο τους τελευταίους 15 μήνες (από τις αρχές του 2023 μέχρι σήμερα) ταξιδιώτες από το εξωτερικό, είναι προϊόν ενεργειών ξεπλύματος και δεν υπάρχει για την ώρα κάποια επίσημη –τουλάχιστον- εξήγηση για το πώς επενδύθηκαν ώστε να «καθαρίσουν».
Να σημειωθεί ότι στη συνεδρίαση της επιτροπής Θεσμών στις 3 του περασμένου Απριλίου το Υπουργείο Οικονομικών ενημέρωσε επίσημα πως κατά τους τελευταίους 15 μήνες δηλώθηκαν στο Τμήμα Τελωνείων των αερολιμένων της χώρας κατά την άφιξη επιβατών ρευστά διαθέσιμα περί τα €105 εκατ.
Τα ευρήματα του Τμήματος Τελωνείων για τα ρευστά διαθέσιμα
Το 2019 εντοπίστηκαν συνολικά €1,8 εκατ. αλλά το 2022 μόλις €12.654
Σε αντίθεση με το ερώτημα που αφορά τις ιδιωτικές πτήσεις ο υπουργός Οικονομικών έδωσε απαντήσεις για τα υπόλοιπα τρία.
Συγκεκριμένα ο βουλευτής Νίκος Γεωργίου ζήτησε στοιχεία για την τελευταία πενταετία και συγκεκριμένα:
> Τα ρευστά διαθέσιμα (χρήματα, τιμαλφή κ.α.) που δηλώθηκαν στο Τμήμα Τελωνείων κατά την άφιξη επιβατών από τα λιμάνια και τις μαρίνες της Κύπρου.
> Το ποσό των ρευστών διαθεσίμων που διαπιστώθηκε μετά από έλεγχο του Τμήματος Τελωνείων ότι παρέλειψαν να δηλώσουν ταξιδιώτες.
> Το ποσό των συνοδευόμενων και ασυνόδευτων ρευστών διαθεσίμων που κατακρατήθηκαν ή κατασχέθηκαν ως υποκείμενα δήμευσης από πλευράς του Τμήματος Τελωνείων.
Από τις αντίστοιχες απαντήσεις του υπουργού προκύπτουν τα ακόλουθα:
> Το 2023 μόνο σε δύο περιπτώσεις δηλώθηκαν χρήματα από ταξιδιώτες μέσω μαρίνων. Το συνολικό ποσό είναι €90.878. Στα λιμάνια είχαμε 44 δηλώσεις από το 2019 μέχρι και το 2014, συνολικού ποσού €1.83 εκατ.
> Κατά τις αφιξοαναχωρήσεις από τα αεροδρόμια (2019-2024) υπήρξαν 54 περιστατικά παράλειψης δήλωσης που αφορούσαν το συνολικό ποσό των €3.3 εκατ. Επιπλέον, εντοπίστηκε μόλις ένα μέλος πληρώματος πλοίου (2019) το οποίο δεν είχε δηλώσει το ποσό των €109.040.
> Το 2019 εντοπίστηκαν €1.8 εκατ. ασυνόδευτα (18 περιπτώσεις), το 2020 εντοπίστηκαν €12.720 (6 περιπτώσεις) και το 2022 εντοπίστηκαν €12.654 (1 περίπτωση).
ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ
Αναπάντητα
Τα επίσημα στοιχεία μέσω απαντήσεων του αρμόδιου Υπουργείου δείχνουν ότι η Πολιτεία δεν διαθέτει επαρκείς μηχανισμούς για να έχει πλήρη εικόνα σε σχέση με τα χρηματικά ποσά που μεταφέρονται στην Κύπρο από ταξιδιώτες. Από τη στιγμή που δεν μπορεί να διαγνώσει το μέγεθος του προβλήματος, τότε δεν είναι και σε θέση να το αντιμετωπίσει. Κατά τον κοινοβουλευτικό έλεγχο τεχνοκράτες προκαλούσαν περισσότερα ερωτήματα, όταν καλούνταν να τοποθετηθούν για τους ελέγχους με στόχο την πάταξη της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Ερωτήματα που παραμένουν αναπάντητα…
