Τον εξωτραπεζικό θεσμό των μικροπιστώσεων (δάνεια έως 25.000 ευρώ χωρίς εξασφαλίσεις) δημιουργεί το υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης, θέτοντας και στην Ελλάδα θεσμικό πλαίσιο, ώστε στον συγκεκριμένο τομέα να μπορούν να δραστηριοποιούνται και μη τραπεζικά ιδρύματα. Άλλωστε το συγκεκριμένο «σπορ» δεν το εξασκούσαν οι τράπεζες, με αποτέλεσμα το κενό που παρατηρείται στον χώρο αυτής της μορφής χρηματοδοτήσεων να είναι τεράστιο.
Το πλαίσιο για τις μικροπιστώσεις προσδιορίζεται σε νομοσχέδιο του υπουργείου το οποίο θα τεθεί σύντομα σε δημόσια διαβούλευση. Μετά τη διαβούλευση και την ενσωμάτωση τυχόν αλλαγών, το σχέδιο νόμου θα κατατεθεί στη βουλή, ώστε ο θεσμός να γίνει «επίσημος» και στη χώρα μας και οι ενδιαφερόμενοι να γνωρίζουν επακριβώς τους όρους και τις προϋποθέσεις για να δραστηριοποιηθούν στον συγκεκριμένο τομέα, ο οποίος παρουσιάζει μεγάλη ζήτηση όχι μόνο σε ευρωπαϊκό αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο.
Και αναφέρουμε τη λέξη «επίσημος» διότι στην Ελλάδα παρέχονται μικροχρηματοτοδήσεις από ενδιάμεσους φορείς, όπως η AFI και το ΚΕΠΑ, οι οποίοι ωστόσο, ελλείψει πλαισίου, είναι υποχρεωμένοι να συνεργάζονται με τις εμπορικές και τις συνεταιριστικές τράπεζες. Δηλαδή παραπέμπουν τον δανειολήπτη στο γκισέ της τράπεζας καθώς δεν μπορούν να χορηγήσουν δάνειο οι ίδιοι, εν αντιθέσει με ό,τι ισχύει στις άλλες χώρες της ΕΕ. Στην πράξη, η παραπάνω «συνθήκη» ακυρώνει εν μέρει το πνεύμα της μικροπίστωσης, αφού τον τελευταίο λόγο έχουν οι τράπεζες.
Για αυτό άλλωστε, το υπουργείο Οικονομίας αποσκοπεί στο να διευρύνει το σύστημα μικροπιστώσεων με εξωτραπεζικούς φορείς και να θέσει σαφείς κανόνες λειτουργίας, ώστε να βρουν πρόσβαση στη χρηματοδότηση όλοι αυτοί που σήμερα είναι αποκλεισμένοι.
Δηλαδή οι μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις, οι νέοι επιχειρηματίες, οι ελεύθεροι επαγγελματίες, οι άνεργοι κ.ο.κ., οι οποίοι δεν έχουν πρόσβαση στον τραπεζικό δανεισμό, αφού με βάση τα τραπεζικά κριτήρια, θεωρούνται αφερέγγυοι, καθώς δεν μπορούν να παρέχουν εμπράγματες εξασφαλίσεις.
Σε πρώτη φάση, στόχος του υπουργείου είναι να διαμορφώσει το θεσμικό πλαίσιο για τη σύσταση μη τραπεζικών οργανισμών μικροχρηματοδότησης και σε δεύτερο στάδιο, να παράσχει μέσω αυτών και χρηματοδότηση προς τους δικαιούχους των μικροπιστώσεων.
Όπως εξηγούν στελέχη του υπουργείου, με την έλευση του νέου πλαισίου, οργανισμό μικροχρηματοτοδότησης θα μπορεί να δημιουργήσει οποιοσδήποτε πληροί τις προϋποθέσεις του νόμου και των κριτηρίων που θα θέσει στη συνέχεια η Τράπεζα της Ελλάδας, η οποία και σ’ αυτές τις περιπτώσεις θα αποτελεί την εποπτική αρχή και θα παρέχει τις σχετικές αδειοδοτήσεις. Σε κάθε περίπτωση, αναφέρουν τα ίδια στελέχη, το πλαίσιο εποπτείας της TτΕ θα είναι σαφώς πιο χαλαρό από αυτό που ισχύει για τις εμπορικές και τις συνεταιριστικές τράπεζες.
Συνεπώς, οργανισμό μικροπίστωσης θα μπορεί να δημιουργήσει μια επιχείρηση, ένα fund, κάποιο ή από κοινού κάποια επιμελητήρια, αναπτυξιακές εταιρείες κ.ο.κ. Δηλαδή, όποιος μπορεί να καλύπτει τους όρους του θεσμικού πλαισίου, το οποίο θα θέτει υποχρεωτικά την ύπαρξη ελάχιστου κεφαλαίου, επιχειρησιακό σχέδιο που να μπορεί να ανταποκριθεί στον συγκεκριμένο σκοπό, την οργανωτική δομή και όποιες άλλες προϋποθέσεις θέτει η TτΕ.
Οι οργανισμοί θα απευθύνονται σε όσους δεν έχουν πρόσβαση στο τραπεζικό σύστημα και το μέγιστο ποσό του δανείου δεν θα ξεπερνά τις 25.000 ευρώ. Με δεδομένο ότι ελλείψει εμπράγματων εξασφαλίσεων οι μικροπιστώσεις χαρακτηρίζονται ως δάνεια υψηλού κινδύνου, θα υπάρχει συνεχής καθοδήγηση των δανειοληπτών από ειδικούς συμβούλους του φορέα χρηματοδότησης.
Στην πράξη, οι μικροί και νέοι επιχειρηματίες που σήμερα δεν είναι εύκολο να λάβουν δάνειο από τις τράπεζες θα μπορούν να επισκέπτονται έναν ανεξάρτητο χρηματοδοτικό οργανισμό, να παρουσιάζει το επιχειρηματικό του σχέδιο και αν κρίνεται βιώσιμο, να λαμβάνει χρηματοδότηση.
Προκειμένου να «τονώσει» τον νέο θεσμό, το υπουργείο Οικονομίας στοχεύει να συμμετάσχει στα πρώτα στάδια δημιουργίας των οργανισμών μικροπιστώσεων, με ένα ποσό το οποίο μπορεί να ανέλθει στα 40 εκατ. ευρώ. Με δεδομένο ότι οι πόροι αυτοί θα είναι επιστρεπτέοι, το ποσό θα ανακυκλώνεται. Πάντως υπάρχουν σκέψεις και για μερική επιδότηση του επιτοκίου.
Σύμφωνα με τα ίδια στελέχη του υπουργείου, το ενδιαφέρον για τη δημιουργία οργανισμών μικροπιστώσεων είναι ήδη μεγάλο και εκτιμούν ότι θα υπάρξει μεγάλος ανταγωνισμός, ο οποίος θα είναι προς όφελος των μικρών επιχειρήσεων. Μάλιστα στον συγκεκριμένο τομέα ήδη έχει αρχίσει να εκδηλώνεται και σοβαρό τραπεζικό ενδιαφέρον, καθώς τον κίνδυνο αναλαμβάνει πλέον το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων (ΕΤαΕ) μέσω του προγράμματος EaSI, το οποίο παρέχει εγγυήσεις για την προώθηση της μικροχρηματοδότησης. Το ίδιο, το ΕΤαΕ, παρέχει εγγυήσεις και στους σημερινούς ενδιάμεσους φορείς, οι οποίοι με τη σειρά τους τις παρέχουν στις τράπεζες που συνεργάζονται.
