Υπό τον φόβο εθνοκάθαρσης και διώξεων οι Αρμένιοι συνεχίζουν να εγκαταλείπουν κατά χιλιάδες το Nagorno-Karabakh καθώς εκτιμάται ότι μέχρι στιγμής, περίπου 28.000, δηλαδή το 25% του πληθυσμού έχει ήδη περάσει ή έχει πάρει το δρόμο για την Αρμενία.
Μετά τον πόλεμο των 24ωρών που εξαπέλυσε στις 19/9 το Αζερμπαϊτζάν – τον είχε «βαπτίσει» αντιτρομοκρατική επιχείρηση – και τη νέα στρατιωτική ήττα που υπέστησαν, οι Αρμένιοι του θύλακα αναγκάστηκαν να συμφωνήσουν στην παράδοση των όπλων τους και στη διάλυση των όποιων ένοπλων τμημάτων τους.
Μάλιστα οι αρχές του Karabakh ανακοίνωσαν ότι δεν θέλουν να παραμείνουν πλέον στα πατρογονικά τους εδάφη, όντας αυτά τμήμα του Αζερμπαϊτζάν, φοβούμενοι εθνοκαθάρσεις.
Και ενώ η έξοδος των Αρμενίων συνεχίζεται, ο αριθμός των θυμάτων από την τεράστια έκρηξη που έγινε σε δεξαμενή καυσίμων έξω από την πρωτεύουσα του Karabakh, έχει φτάσει ήδη τους 68.
Τραγωδία
Σημειώνεται πως την περασμένη Δευτέρα και ενώ χιλιάδες Αρμένιοι είχαν σχηματίσει τεράστιες ουρές σε βενζινάδικο έξω από το Stepanakert (πρωτεύουσα του Karabakh) με τα αυτοκίνητα τους προκειμένου να προμηθευτούν καύσιμα και να αρχίσουν την πορεία τους προς την Αρμενία, κατεγράφη μια τεράστια έκρηξη σε δεξαμενή καυσίμων από άγνωστη αιτία.
Ο απολογισμός είναι τραγικός.
Τουλάχιστον 68 νεκροί, 105 αγνοούμενοι και πάνω από 300 τραυματίες.
Σε δηλώσεις του ο David Babayan, βοηθός του προέδρου του Nagorno-Karabakh υποστήριξε ότι αν και οι αρχικές πληροφορίες κάνουν λόγο για κάποιο λάθος από αμέλεια, δεν αποκλείεται ακόμα και το ενδεχόμενο της δολιοφθοράς.
Και νεκροί στην Αρμενία
Την ίδια στιγμή, αναφέρεται πως οι σωροί 125 Αρμενίων από το Nagorno-Karabakh έχουν μεταφερθεί στην Αρμενία για αναγνώριση, με το υπουργείο Υγείας να υποστηρίζει πως όλοι αυτοί σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια των στρατιωτικών συγκρούσεων της περασμένης εβδομάδας.
Οι Αζέροι ανέφεραν πως τα νοσοκομεία του Αζερμπαϊτζάν είναι έτοιμα να περιθάλψουν θύματα, αλλά είναι άγνωστο εάν έχει μεταβεί ο οποιοσδήποτε σε αυτά, ενώ έκαναν γνωστό πως μεταφέρουν καύσιμα στην περιοχή του Karabakh προκειμένου να μπορούν να προμηθευτούν όσοι πολίτες θέλουν να φύγουν.
Σημειώνεται πως το Αζερμπαϊτζάν είχε προχωρήσει εδώ και 10 μήνες σε αποκλεισμό του θύλακα των Αρμενίων, με αποτέλεσμα οι κάτοικοι να είναι αντιμέτωποι με τεράστιες ελλείψεις όχι μόνο σε καύσιμα, αλλά και σε τρόφιμα, φάρμακα και άλλα είδη πρώτης ανάγκης.
Έξοδος κατά χιλιάδες
Η μαζική – κατά χιλιάδες – αποχώρηση των Αρμενίων από το Karabakh και ο συνωστισμός που καταγράφεται στους δρόμους μέχρι τα σύνορα – μια απόσταση 35 χιλιομέτρων διανύεται σε πολλές ώρες – έχει αναγκάσει τις αρμενικές αρχές να απευθύνουν έκκληση στους πολίτες να αναβάλλουν για λίγο την αναχώρηση τους, προκειμένου να παραμείνει ο δρόμος ανοιχτός για τις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης.
Μάλιστα επισημαίνουν πως θα δρομολογηθούν έξτρα δρομολόγια λεωφορείων για όσους θέλουν να φύγουν.
Ήδη στην Αρμενία, στη μεθοριακή γραμμή, στην πόλη Goris έχει δημιουργηθεί ένας προσφυγικός καταυλισμός.
«Νομίζω ότι θα δούμε τη συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων στο Karabakh να φεύγει για την Αρμενία.
Τους λένε να ενσωματωθούν στο Αζερμπαϊτζάν, μια χώρα στην οποία δεν υπήρξαν ποτέ μέρος, όταν οι περισσότεροι από αυτούς δεν μιλούν καν τη γλώσσα ενώ τους λένε να διαλύσουν τους τοπικούς θεσμούς τους.
Αυτή είναι μια προσφορά που οι περισσότεροι άνθρωποι στο Karabakh δεν θα δεχτούν» υποστηρίζει ο Thomas de Waal, ανώτερος συνεργάτης στο thinktank Carnegie Europe.
Παρέμβαση ΗΠΑ
Εν τω μεταξύ, σε νέα τους παρέμβαση οι ΗΠΑ, μέσω του ΥΠΕΞ, Anthony Blinken, ζήτησε από τον πρόεδρο του Αζερμπαϊτζάν, Ilham Aliyev να απόσχει από κάθε νέες εχθρικές ενέργειες στην περιοχή, να παράσχει βοήθεια στους κατοίκους και να βοηθήσει στην πρόσβαση των διεθνών ανθρωπιστικών οργανώσεων.
Τι λέει ο Aliyev
Από την πλευρά του ο Aliyev υποστήριξε ότι οι αζέρικες αρχές είναι έτοιμες να οργανώσουν μια αποστολή του ΟΗΕ στο Karabakh.
Μάλιστα ο Aliyev υποστήριξε ότι είναι ήδη σε εξέλιξη μια προσπάθεια για την προστασία των δικαιωμάτων του πληθυσμού του Karabakh βάσει της νομοθεσίας και των διεθνών υποχρεώσεων του Αζερμπαϊτζάν.
Δύο πόλεμοι
Σημειώνεται πως το Nagorno-Karabakh ήδη από την εποχή της Σοβιετικής Ένωσης ήταν μια αυτόνομη περιοχή εντός του Αζερμπαϊτζάν.
Η περιοχή τέθηκε υπό τον έλεγχο των αρμενικών δυνάμεων, με την υποστήριξη του αρμενικού στρατού, μετά από έναν 6ετή αυτονομιστικό πόλεμο που έληξε το 1994.
Ένας δεύτερος πόλεμος ακολούθησε το 2020, όταν και το Αζερμπαϊτζάν πέτυχε μια σαρωτική νίκη, καταφέρνοντας να πάρει πίσω όχι μόνο τμήματα του Nagorno-Karabakh αλλά και όλων των εδαφών γύρω από αυτό που είχε χάσει στον 6ετή πόλεμο.
Στην περιοχή αυτή η Ρωσία είχε αναπτύξει ειρηνευτική δύναμη με 2.000 στρατιώτες.
Κατόπιν της νίκης του Αζερμπαϊτζάν, καταγράφεται μια νέα ισορροπία δυνάμεων στην περιοχή του νότιου Καυκάσου, εκεί όπου ένα συνονθύλευμα εθνοτήτων και τα συμφέροντα της Ρωσίας, των ΗΠΑ, της Τουρκίας και του Ιράν «διασταυρώνονται» με αγωγούς πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Γεωπολιτική σκακιέρα
Μέσα σε αυτή τη γεωπολιτική σκακιέρα, η Αρμενία, η οποία πρόσφατα προχώρησε σε κοινές στρατιωτικές ασκήσεις με τις ΗΠΑ, κατηγόρησε τη Ρωσία ότι δεν έκανε τίποτα για να αποτρέψει την επίθεση του Αζερμπαϊτζάν, με τη Μόσχα να απορρίπτει αφενός τις κατηγορίες αφετέρου να επισημαίνει στην Αρμενία πως είναι λάθος ο δρόμος της … συμπόρευσης με τις ΗΠΑ καθώς στο τέλος η Αρμενία θα καταλήξει όμηρος των γεωπολιτικών συμφερόντων της Δύσης.
Την ίδια στιγμή οι Αμερικάνοι έσπευσαν να σημειώσουν πως η Ρωσία έδειξε πως δεν είναι αξιόπιστος σύμμαχος, όταν πάντως η Αρμενία είχε ήδη τηρήσει επικριτική στάση απέναντι στη Ρωσία για τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Και ενώ οι Ρώσοι μάλλον απομακρύνονται από την Αρμενία, κτίζουν γέφυρες με το Αζερμπαϊτζάν του οποίου ο πρόεδρος Aliyev βρέθηκε στη Μόσχα λίγες ημέρες πριν την έναρξη της στρατιωτικής επιχείρησης.
Ρωσία και Ιράν έχουν ήδη συμφωνήσει με τους Αζέρους για την κατασκευή σιδηροδρομικής γραμμής κατά μήκος της ακτής της Κασπίας, ενώ σύμμαχος του Aliyev είναι και ο Τούρκος πρόεδρος, Rejep Tayip Erdogan, ο οποίος βλέπει το ρόλο της Τουρκίας να ενισχύεται στην περιοχή.
Πριν λίγες ημέρες Erdogan και Aliyev εγκαινίασαν έναν αγωγό φυσικού αερίου στο θύλακα των Αζέρων, ενώ η Τουρκία είναι αυτή που προμήθευσε με τα περίφημα drone Bayraktar το Αζερμπαϊτζάν, στον πόλεμο του 2020, όταν και οι Αζέροι πέτυχαν τη στρατιωτική νίκη που τους οδήγησε και στο να αποκτήσουν το πάνω χέρι στην περιοχή.
