Οι αγνοούμενοι πεθαίνουν κάθε μέρα

Ο Χρήστος σκοτώθηκε στις 16 Αυγούστου στο στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ στο Γερόλακκο σε εκείνη την σκληρή τριήμερη μάχη 318 Ελδυκαρίων εναντίον του τουρκικού στρατού εισβολής, όπου όλοι έπεσαν ηρωικώς μαχόμενοι. Ο Χρήστος τάφηκε ως άγνωστος νεκρός στο στρατιωτικό κοιμητήριο Λακατάμιας, και το όνομα του εντόπισα ήταν σε μια λίστα της Πολιτικής Άμυνας με συνολικά 180 άλλους ταφέντες εκεί. Επιχείρησα στη συνέχεια να επικοινωνήσω με την οικογένεια Κουκουλάρη στην Αθήνα αλλά ουδείς των εδώ αρμοδίων που έδωσε στοιχεία.Αρνούνταν διότι θεωρούσαν ότι το ζήτημα των αγνοουμένων ήταν θέμα για το οποίο είχε αρμοδιότητα μόνο η Επιτροπή Συγγενών Αγνοουμένων, η οποία και διαφωνούσε τόσο με τις εκταφές που συμφωνήθηκαν μεταξύ Κληρίδη και Ντενκτάς το 1997 όσο και με οποιαδήποτε δράση που θα έφερνε στο φως στοιχεία για τους αγνοούμενους που θα τους ξεβόλευαν και θα τους χαλούσαν τις καριέρες τους. Έκαμα προσπάθειες μέσω φίλων στην Αθήνα και τελικά εντόπισα την οικογένεια Κουκουλάρη, από την οποία έμαθα ότι οι γονείς του Χρήστου έρχονταν κάθε χρόνο στα μνημόσυνο που γινόταν 20 Ιουλίου στο κοιμητήριο Λακατάμειας, χωρίς να υποψιάζονται ότι το παιδί τους ήταν θαμμένο εκεί.Όταν την άνοιξη του 2000 τα οστά του Χρήστου τακτοποιήθηκαν με την μέθοδο του DNA, οι γονείς του ήρωα είχαν ήδη αποβιώσει και έτσι, όπως  έγραψαν «Τα Νέα» των Αθηνών, στις 7 Μαΐου του 2000, «χθες το απόγευμα τα λείψανα του λοχία Χρήστου Κουκουλάρη έφθασαν από την Κύπρο με στρατιωτικό αεροσκάφος στο αεροδρόμιο Ελευσίνας όπου και του αποδόθηκαν τιμές πεσόντος στο μέτωπο. Παρόντες ο αδελφός του Πέτρος και άλλοι συγγενείς του, ­ οι γονείς του λοχία δεν ζουν πια».

Το βράδυ της Πέμπτης 30.05.2024 όπως παρακολουθούσα ειδήσεις από τηλεοράσεως, λίγο έλειψε να μου έρθει εγκεφαλικό καθώς έβλεπα να πραγματοποιείται κηδεία 15 Ελλαδιτών που έπεσαν κατά την τουρκική εισβολή και μερικοί κατά το 1963-1964, και πάνω στο πρώτο μικρό φέρετρο είδα να είναι τοποθετημένη η φωτογραφία του Χρήστου Κουκουλάρη!Ανέτρεξα αμέσως στο αρχείο μου και εντόπισα στην καθημερινή τότε στήλη μου στον Πολίτη, άρθρο μου ημερομηνίας 11.05.2000 με τίτλο  «Χρίστο ευχαριστούμε» στο οποίο σημείωνα: «Η προδοσία και η τραγωδία του 1974 άφησε στους Ελληνοκυπρίους εκτός από τις πληγές του πολέμου και μια μεγάλη πληγή στις ψυχές για τον ρόλο που η Ελλάδα των συνταγματαρχών έπαιξε εις βάρος της Κύπρου. Η δυσπιστία αλλά και η προκατάληψη, που δικαίως κατά την άποψη μας υπήρχε, δεν περιοριζόταν όμως μόνο έναντι των χουντικών αξιωματικών που έδρασαν στην Κύπρο τα χρόνια εκείνα.

Το ανάθεμα συνόδευε και για μερικά χρόνια μετά, αδίκως κατά τη γνώμη μας, δικαίους και αμαρτωλούς Ελλαδίτες. Στη συλλογική μνήμη που ήταν στρωμένη με το μαύρο πέπλο των σκοτωμένων συγγενών, των αγνοουμένων, και των χαμένων πόλεων και χωριών μας οι λεπτές γραμμές ήταν δυσδιάκριτες. Κι όμως, στο μεγάλο εικονοστάσι των ηρώων και των μαρτύρων της κυπριακής τραγωδίας, ανάμεσα στους Ελληνοκυπρίους στέκονταν ορθοί και το ίδιο περήφανοι γιατί έδωσαν τη ζωή τους για τούτο το μαρτυρικό νησί και Ελλαδίτες φαντάροι. Εμείς, ίσως στη θολούρα που προκαλούσαν τα δακρυσμένα μάτια μας αλλά και το σαλεμένο από τον πόνο και το πάθος μυαλό μας, αστοχήσαμε για ένα διάστημα να τους διακρίνουμε και να τους αναγνωρίσουμε μεγαλόφωνα. Ανάμεσα σε αυτούς ήταν άνθρωποι που έφτασαν στην Κύπρο εις αντικατάσταση της ΕΛΔΥΚ λίγες ώρες πριν εκδηλωθεί η Τουρκική εισβολή και που το πρώτο φως της μέρας που αντίκρισαν την επομένη στην Κύπρο ήταν και το τελευταίο. Είναι πλέον γνωστόν ότι οι μάχες με τα στρατεύματα εισβολής παρά το στρατόπεδο της Ελληνικής Δύναμης στη Λευκωσία ήταν σφοδρότατες αν και άνισες. Είναι επίσης γνωστόν ότι ελάχιστοι εκ των Ελλαδιτών επέζησαν των μαχών αυτών. Αρκετοί από τους νεκρούς Ελλαδίτες, της πρώτης και της δεύτερης φάσης της τουρκικής εισβολής, ετάφησαν στο στρατιωτικό κοιμητήριο της Λακατάμειας. Κάποιοι άλλοι στο Κωνσταντίνου και Ελένης κι ένας άλλος αριθμός πέρασε στον μακρύ κατάλογο των αγνοουμένων.Οι εκταφές που έγιναν στα δύο κοιμητήρια και η διαδικασία της αναγνώρισης των λειψάνων με τη μέθοδο του DNA έφεραν στην επιφάνεια και το όνομα του πρώτου Ελλαδίτη αγνοουμένου του οποίου η οικογένεια ενημερώθηκε στην Αθήνα.Πρόκειται για τον Κουκουλλάρη Χρίστο του Κωνσταντίνου, λοχία της ΕΛΔΥΚ ο οποίος έπεσε στη διάρκεια της δεύτερης εισβολής, στις 16 Αυγούστου στην περιοχή του Αγίου Παύλου στη Λευκωσία. Ένα παλικάρι 22 χρόνων που έδωσε τη ζωή του για την Κύπρο, που για 25 χρόνια βρισκόταν θαμμένο, αμνημόνευτο και άκλαυτο στη Λακατάμεια και του οποίου οι γονείς ζούσαν όλα αυτά τα χρόνια στην πικρή αγωνία της άγνοιας της τύχης του παιδιού τους. Κι αν εκείνοι που θα έπρεπε να είχαν απολογηθεί για το γεγονός ότι έθαψαν ανθρώπους χωρίς να ακολουθήσουν τις ενδεδειγμένες για τις περιπτώσεις διαδικασίες και που εξαφάνισαν σε καταλόγους αγνοουμένων ήρωες της κυπριακής τραγωδίας, δεν είχαν το θάρρος να πουν ήμαρτον και την τόλμη να ζητήσουν συγνώμη από τους τραγικούς γονείς του Χρίστου, θεωρούμε ότι εμείς, ως λαός, δεν θα πρέπει να σιωπήσουμε. Δεν θα πρέπει να προσπεράσουμε το γεγονός που έστω και συμβολικά μας δίνει μια μοναδική ευκαιρία. Χρίστο αδελφέ μας, σε ευχαριστούμε που τίμησες με την υπέρτατη θυσία σου την μαρτυρική τούτη μικρή πατρίδα. Συγνώμη που για 25 χρόνια δεν σου ανάψαμε καντήλι.Άναψε χθες στη μνήμη και την ψυχή μας η φλόγα της ευγνωμοσύνης μας, που σαν άσβηστο φως θα φωτίζει τη μορφή σου στο Ηρώο της Ιστορίας μας». Δυστυχώς έμελλε, 24 χρόνια μετά, να δούμε μια δεύτερη κηδεία του Χρήστου και άλλων πεσόντων, μέχρι κι από το μακρινό 1964, για να αποδειχθεί ότι στη χώρα της διαφθοράς και της ρεμούλας, μπορεί να φυλάγονται οστά αγνοουμένων για δεκαετίες σε κούτες και να «αποκαλύπτονται» στο πλαίσιο τελετών και μνημόσυνων που προσφέρονται εν αφθονία τις μέρες αυτές των 50 χρόνων της κατοχής. Η τραγική αυτή ιστορία του Χρήστου Κουκουλάρη επιβεβαιώνει τον Αργεντινό συγγραφέα Ερνέστο Σάμπατο ότι: «Οι νεκροί πεθαίνουν μια φορά, οι αγνοούμενοι πεθαίνουν κάθε μέρα»…

Του Ανδρέα Παράσχου

Από τον Φιλελεύθερο Κύπρου