Με φόντο τις εκλογές στα γερμανικά κρατίδια και τον θρίαμβο του δεξιού AfD, τα βλέμματα έχουν στραφεί στην Ιταλία και την Τζόρτζια Μελόνι.
Η Ιταλίδα πρωθυπουργός συνεχίζει -επί του παρόντος- να παίζει… στο κέντρο. Κι αυτό παρ’ όλο που το γεγονός ότι δεν στήριξε την Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν στη δεύτερη θητεία της για την προεδρία της Κομισιόν, επανέφερε το ερώτημα εάν η… μάσκα της Μελόνι θα πέσει και τελικά θα αποκαλυφθεί το «αληθινό» λαϊκιστικό της χρώμα.
«Από αυτή την άποψη, ωστόσο, φαίνεται ότι οι επικριτές της Μελόνι θα απογοητευτούν, καθώς φαίνεται πιο πιθανό να συνεχίσει να προωθεί τον πιο εποικοδομητικό λαϊκισμό της «τρίτης κατεύθυνσης», συνεργαζόμενη με τις Βρυξέλλες και τις βασικές πρωτεύουσες της ΕΕ για να προωθήσει τις πολιτικές της προτεραιότητες αντ’ αυτού» επισημαίνεται σε σχετικό δημοσίευμα του Politico.
Σύμφωνα με το ίδιο δημοσίευμα, η αποχή της Ιταλίδας πρωθυπουργού από την ψηφοφορία της Φον ντερ Λάιεν ήταν κίνηση τακτικής. Αλλά η πολύ πιο σημαντική -και αποκαλυπτική- στρατηγική απόφαση που πήρε ήταν να μην ενταχθεί στους Πατριώτες για την Ευρώπη, την ανανεωμένη συμμαχία της ακροδεξιάς υπό την αιγίδα και την ηγεσία του πανούργου πρωθυπουργού της Ουγγαρίας, Βίκτορ Όρμπαν.
Η απόφαση των Πρασίνων να στηρίξουν τη Φον ντερ Λάιεν έκανε αναμφίβολα την επιλογή της Μελόνι πιο δαπανηρή, καθώς θα ενοχλούσε την εθνικιστική βάση της Ιταλίδας ηγέτιδας και θα έδινε οξυγόνο στον ακροδεξιό κατώτερο εταίρο του συνασπισμού της – τη Λέγκα.
Η Μελόνι ενοχλήθηκε επίσης όταν οι ηγέτες των τριών κεντρώων πολιτικών κομμάτων της ΕΕ συνασπίστηκαν μεταξύ τους για να μοιράσουν τις «κορυφαίες θέσεις εργασίας» της ΕΕ χωρίς τη συμμετοχή της Ρώμης – μια πολιτική ταχυδακτυλουργία δεδομένης της ισχυρής εμφάνισής της στις ευρωεκλογές.
Αλλά η άρνηση να υποστηρίξει τη Φον ντερ Λάιεν στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο -όπου οι νομοθέτες του κόμματος Αδελφοί της Ιταλίας της Μελόνι ψήφισαν κατά της προέδρου της Επιτροπής στη μυστική ψηφοφορία- είχε σχεδιαστεί για να σηματοδοτήσει ότι η υποστήριξη της Ιταλίδας ηγέτιδας δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένη. Είναι σημαντικό ότι η Μελόνι μετρίασε επίσης το πλήγμα υποδηλώνοντας ότι είναι πρόθυμη να συνεχίσει να συνεργάζεται εποικοδομητικά με την ΕΕ.
Οι προτεραιότητες της Μελόνι
Όλα αυτά είναι λογικά. Δεδομένων των βασικών προτεραιοτήτων της όσον αφορά τη δημοσιονομική πολιτική, την πρόσβαση στα κονδύλια της ΕΕ και τη μετανάστευση, η Μελόνι θα επωφεληθεί από το να παραμείνει σε καλές σχέσεις με τις Βρυξέλλες. Η Φον ντερ Λάιεν δεν έχει επίσης συμφέρον να ανταγωνιστεί τη Μελόνι και να την ωθήσει πιο κοντά στην ακροδεξιά. Επιπλέον, η σημερινή αδυναμία του Γάλλου προέδρου, Εμανουέλ Μακρόν και του Γερμανού καγκελάριου, Όλαφ Σολτς – και οι δύο έχουν λίγο-πολύ απορροφηθεί πλήρως από σημαντικές εσωτερικές προκλήσεις – σημαίνει ότι η Ιταλίδα πρωθυπουργός παραμένει ένας σημαντικός εταίρος για την πρόεδρο της Επιτροπής.
Ποιες είναι λοιπόν οι βασικές προτεραιότητες της Μελόνι και πώς θα βοηθήσει η ΕΕ στην επίτευξή τους;
Αρχικά, οι διαπραγματεύσεις για τον προϋπολογισμό του 2025 μπαίνουν σιγά σιγά στο επίκεντρο. Αυτός θα είναι ο πρώτος προϋπολογισμός της Ιταλίας που θα υπόκειται στους μεταρρυθμισμένους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ και, όπως και η Γαλλία, η χώρα θα κληθεί να προβεί σε μια μεγάλη δημοσιονομική διόρθωση, κάπου της τάξης του 0,5% του ΑΕΠ.
Ωστόσο, εάν το επιλέξει, η Επιτροπή έχει την ευελιξία να κάνει αυτή τη διαδικασία λιγότερο επώδυνη για τη Ρώμη, επιτρέποντάς της να αναλάβει μια λιγότερο επαχθή δημοσιονομική προσαρμογή σε διάστημα επτά ετών αντί τεσσάρων, ενώ παράλληλα θα συνυπολογίζει τις πληρωμές τόκων που πρέπει να καταβάλει η κυβέρνηση για το ανεξόφλητο χρέος της.
Ένας άλλος σημαντικός στόχος για τη Ρώμη είναι να διασφαλίσει την απρόσκοπτη ροή των κονδυλίων ανάκαμψης της ΕΕ, τα οποία αποτελούν κλειδί για τις αναπτυξιακές προοπτικές της Ιταλίας. Μέχρι στιγμής, οι φιλικές σχέσεις με την ΕΕ έχουν συμβάλει στη διατήρηση των χρημάτων που τρέχουν από το NextGenerationEU, το εργαλείο ανάκαμψης του μπλοκ. Και η Μελόνι ελπίζει να σημειωθεί περαιτέρω πρόοδος στην επαναδιαπραγμάτευση του υποκείμενου σχεδίου, η οποία πρέπει να ολοκληρωθεί έως τον Αύγουστο του 2026, προκειμένου να δοθεί στην Ιταλία και σε άλλες χώρες περισσότερος χρόνος για να εφαρμόσουν μεταρρυθμίσεις και να δαπανήσουν τα χρήματα που λαμβάνουν.
Το μεταναστευτικό είναι ένα άλλο μεγάλο θέμα για τη Ρώμη, και γι’ αυτό η οικονομική και πολιτική στήριξη της ΕΕ θα είναι το κλειδί. Ενώ η Μελόνι έχει μέχρι στιγμής καταφέρει να συγκρατήσει τις μεταναστευτικές ροές, αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις συμφωνίες που μεσολάβησε η ΕΕ και οι οποίες επέτρεψαν στις Βρυξέλλες να αναθέσουν τη διαχείριση της μετανάστευσης σε χώρες διέλευσης, όπως η Αίγυπτος, η Τυνησία και η Λιβύη. Και η συνεχής υποστήριξη από το μπλοκ θα είναι ζωτικής σημασίας για να μπορέσει να διαχειριστεί την εσωτερική πολιτική πίεση στο θέμα αυτό.
Τέλος, η Μελόνι ελπίζει να εξασφαλίσει ένα βαρύ χαρτοφυλάκιο για τον Ιταλό υποψήφιό της στη νέα Κομισιόν, όπως ένα ανώτερο οικονομικό πόστο που να συνδέεται με τη νέα ατζέντα ανταγωνιστικότητας της ΕΕ -όπως η εσωτερική αγορά, ο ανταγωνισμός ή το εμπόριο- και κατά προτίμηση μια θέση αντιπροέδρου.
