Παράλληλα, ο Ερντογάν προχώρησε σε νέες δηλώσεις με επιθετική ρητορική κατά των ΗΠΑ, λέγοντας πως ενοχλήθηκαν από την επιλογή ενός πάστορα αντί της συμμαχίας με την Τουρκία.
Οι ΗΠΑ γύρισαν την πλάτη στον σύμμαχό τους στο ΝΑΤΟ, την Τουρκία, για έναν χριστιανό Αμερικανό πάστορα και αυτού του είδους η μεταχείριση έχει ενοχλήσει και έχει αναστατώσει την Άγκυρα, δήλωσε σήμερα ο τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
«Αν οι ΗΠΑ μας γυρίζουν την πλάτη τους…επιλέγοντας αντί ημών έναν πάστορα, συγγνώμη…συνεχίζουμε τον δρόμο μας με αποφασιστικά βήματα”, είπε ο Ερντογάν ενώπιον ενός πλήθους υποστηρικτών του στην παραθαλάσσια πόλη Ριζούντα της Μαύρης Θάλασσας.
«Η αντιμετώπιση από την Αμερική του στρατηγικού της εταίρου μας ενόχλησε, μας αναστάσωσε”.
Αυτά είναι τα βασικότερα θέματα διαφωνίας τους, με τον πάστορα Μπράνσον να αποτελεί την κορυφή του παγόβουνου:
Φετουλάχ Γκιουλέν
Η παραμονή στις ΗΠΑ από το 1999 του Τούρκου ιεροκήρυκα Φετουλάχ Γκιουλέν είναι πιθανόν η βασικότερη αιτία της οργής της Άγκυρας.
Η Τουρκία κατηγορεί τον πρώην σύμμαχο του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ότι ενορχήστρωσε το αποτυχημένο πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου του 2016 και έκτοτε έχει εξαπολύσει ανθρωποκυνηγητό εναντίον των υποστηρικτών του.
Η Άγκυρα ζήτησε, εξάλλου, επανειλημμένα την έκδοση του Γκιουλέν, ο οποίος από την πλευρά του διαψεύδει κάθε εμπλοκή στην απόπειρα πραξικοπήματος.
Ωστόσο, προς το παρόν τα αιτήματά της τουρκικής κυβέρνησης πέφτουν στο κενό.
«Το ερώτημα που τίθεται είναι «άραγε, υπάρχουν επαρκώς σαφείς αποδείξεις της προσωπικής ανάμειξης του Φετουλάχ Γκιουλέν;» επισήμανε, στα τέλη Ιουλίου, ένας υψηλόβαθμος αξιωματούχος από τις ΗΠΑ.
Οι Αμερικανοί πολίτες που κρατούνται στην Τουρκία
Η κράτηση εδώ κι ενάμιση χρόνο, την οποία ακολούθησε ο κατ΄ οίκον περιορισμός την περασμένη εβδομάδα, του Αμερικανού πάστορα Άντριου Μπράνσον ήταν η υπόθεση που οδήγησε στην τωρινή κρίση μεταξύ Άγκυρας- Ουάσινγκτον.
Ο Μπράνσον, ο οποίος ήταν επικεφαλής μιας προτεσταντικής εκκλησίας στη Σμύρνη, κατηγορείται για κατασκοπεία και ότι ενήργησε για λογαριασμό του δικτύου του Φετουλάχ Γκιουλέν, όπως και του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK), οργανώσεων που οι τουρκικές αρχές θεωρούν τρομοκρατικές.
Αξιώνοντας την άμεση απελευθέρωσή του, η Ουάσινγκτον απείλησε την Τουρκία με κυρώσεις, προτού προχωρήσει τελικά στην υλοποίηση των απειλών της από την 1η Αυγούστου.
Εκτός του Μπράνσον, δύο υπάλληλοι αμερικανικών αποστολών στην Τουρκία παραμένουν υπό κράτηση και άλλος ένας έχει τεθεί σε κατ΄ οίκον περιορισμό.
Η δίκη Halkbank
Τον Μάιο ο Μεχμέτ Χακάν Ατίλα, ο πρώην αναπληρωτής γενικός διευθυντής της τουρκικής κρατικής τράπεζας Halkbank, καταδικάστηκε από την αμερικανική δικαιοσύνη σε φυλάκιση 32 ετών για τραπεζική απάτη και συνωμοσία, σε μια υπόθεση που αφορά πολλά δισεκατομμύρια δολάρια.
Ο ίδιος άσκησε έφεση και η Άγκυρα διαμαρτυρήθηκε σφόδρα μετά την καταδίκη του.
Επιπλέον, ένα κολοσσιαίο πρόστιμο ενδέχεται να επιβληθεί στη Halkbank, μια προοπτική που προκαλεί ανησυχίες στην τουρκική ηγεσία.
Στην καρδιά αυτής της υπόθεσης, που θα μπορούσε να λάβει εκρηκτικές διαστάσεις, βρίσκεται ο Τουρκο-ιρανός επιχειρηματίας Ρεζά Ζαράμπ. Κατά τη διάρκεια της δίκης, ενέπλεξε τον ίδιο τον πρόεδρο Ερντογάν αλλά και υπουργούς της τουρκικής κυβέρνησης.
Η Άγκυρα χαρακτήρισε τη δίκη «συνωμοσία» που εξύφανε ο Φετουλάχ Γκιουλέν.
Οι Κούρδοι πολιτοφύλακες στη Συρία
Η Τουρκία συνεχίζει να κατηγορεί τις ΗΠΑ για τη στήριξη που παρέχουν στη Συρία, στις Μονάδες Προστασίας του Κουρδικού Λαού (YPG) στο πλαίσιο της μάχης εναντίον της οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος.
Η Άγκυρα θεωρεί ότι αυτή η πολιτοφυλακή συνδέεται με το PKK. Έπειτα από μια πρώτη επιχείρηση το 2016, που στοχοθέτησε τους Κούρδους μαχητές και τους τζιχαντιστές, η Τουρκία εξαπέλυσε φέτος μια επιχείρηση για να εκδιώξει τις YPG από τον θύλακα της Αφρίν.
Κατόπιν, η Άγκυρα απείλησε να επεκτείνει τις επιχειρήσεις της προς τη Μανμπίτζ όπου παραμένουν αναπτυγμένοι Αμερικανοί στρατιώτες. Ωστόσο, Τουρκία και ΗΠΑ τελικά συμφώνησαν σε έναν «οδικό χάρτη» που προβλέπει την αποχώρηση των YPG από τη Μανμπίτζ και την έναρξη κοινών περιπολιών.
Στις αρχές της εβδομάδας, η Τουρκία διαβεβαίωνε ότι αυτή η συμφωνία δεν θα επηρεαστεί από τη διένεξη με τις ΗΠΑ.
«Δεν βλέπω πώς (αυτός ο οδικός χάρτης) θα μπορούσε να λειτουργήσει με τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν σε βάρος της Τουρκίας», εκτιμά η Ασλί Αϊντιντασμπάς, ερευνήτρια στο European Council on Foreign Relations.
Η προσέγγιση Άγκυρας- Μόσχας
Η Άγκυρα και η Μόσχα συνεργάζονται στενά στο θέμα της Συρίας, όμως το βασικό θέμα που προκαλεί την ανησυχία της Ουάσινγκτον είναι η συμφωνία που συνάφθηκε αναφορικά με την αγορά από την Τουρκία ρωσικών αντιαεροπορικών συστημάτων S-400, ασύμβατα με τα αμυντικά συστήματα του ΝΑΤΟ.
Το αμερικανικό Κογκρέσο υπερψήφισε στις αρχές Αυγούστου έναν προϋπολογισμό που απαγορεύει στο Πεντάγωνο να παραδώσει στην Τουρκία μαχητικά F-35, όσο η Άγκυρα δεν δεσμεύεται να τερματίσει τις διαπραγματεύσεις της για την αγορά των S-400.
Η βάση του Ιντσιρλίκ
Από την αρχή της κρίσης με τις ΗΠΑ, στις αρχές Αυγούστου, διατυπώθηκε η άποψη από ΜΜΕ, προσκείμενα στην Άγκυρα, ότι πρέπει να «κλείσει» η αεροπορική βάση του Ιντσιρλίκ, η οποία βρίσκεται στη νότια Τουρκία και την χρησιμοποιούν οι ΗΠΑ για να εξαπολύσουν πλήγματα εναντίον των τζιχαντιστών στη Συρία.
Ανατολική Μεσόγειος – Ενεργειακά
Ο αγωγός EastMed που συνδέει Ισραήλ-Ιταλία και εμπλέκει την Ελλάδα και την Κύπρο, αποτελεί ένα από τα ζητήματα που ο Ερντογάν θέτει στις διαπραγματεύσεις, αιτούμενος να περάσει από την Τουρκία, καθώς θέλει να αποφύγει περαιτέρω ισχυροποίηση της Κύπρου και εδραίωση των σχέσεων Λευκωσίας-Τελ Αβίβ-Ουάσιγκτον. Παράλληλα αντιδρά σθεναρά και στον αγωγό Αιγύπτου-Ελλάδας, ο οποίος τελεί επίσης υπό την αιγίδα των ΗΠΑ και έχει στόχο να τροφοδοτήσει τα Βαλκάνια, σε συνδυασμό με τον σταθμό LNG στην Αλεξανδρούπολη.
Η τουρκική επιρροή στη Μέση Ανατολή, αντίστοιχα, βάλλεται αισθητά από συγκεκριμένες στρατηγικές κινήσεις των ΗΠΑ. Ειδικότερα, η ανάδειξη της Σαουδικής Αραβίας σε περιφερειακό ρυθμιστή και η ενεργοποίηση της Αιγύπτου ως διαμεσολαβητή στη Μέση Ανατολή, αποτελούν κινήσεις-κλειδιά που εμποδίζουν την ισχυροποίηση της Τουρκίας στον ενεργειακό τομέα. Το γεγονός αυτό έλαβε χώρα όταν η Τουρκία βρέθηκε σε κρίση με το Ισραήλ, τα συμφέροντα και η ασφάλεια του οποίου αποτελούν αντικειμενικό στόχο των αμερικανικών πρωτοβουλιών.
Το συμπέρασμα είναι πως, λαμβάνοντας υπόψιν τα παραπάνω, οι σχέσεις Άγκυρας-Ουάσινγκτον βρίσκονται στο ναδίρ της έντασης και κινήσεις αποκλιμάκωσης δεν πρόκειται να γίνουν από καμία πλευρά στο άμεσο μέλλον. Η ξεκάθαρη επιλογή της Ρωσίας ως στρατηγικό εταίρο της Τουρκίας είναι το τελειωτικό χτύπημα στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις και σε συνδυασμό με τα παραπάνω προβλήματα που ταλανίζουν τις δύο χώρες, η βελτίωση των σχέσεών τους δεν είναι κάτι ορατό στον γεωπολιτικό ορίζοντα
