Η ιστορία του βουλευτή προσθέτει μία ακόμα μαρτυρία για τη Γενοκτονία των Ποντίων.
Ζούμε την εποχή μιας κρίσης, η οποία όπως φαίνεται είναι περισσότερο ηθική παρά οικονομική. Πρόκειται για μία εποχή, όπου η έννοια του πολιτικού ως ηγέτη τείνει να απομυθοποιηθεί εντελώς. Ένας πραγματικος ηγέτης υπηρετεί τον λαό και θυσιάζεται για αυτόν, δεν εξυπηρετεί το συμφέρον του ούτε απολαμβάνει ματαιόδοξες, περιττές πολυτέλειες. Ειδικά εν καιρώ κρίσης, όπως η σημερινή, ακολουθεί το παράδειγμα εκείνου, του μέγα στρατηλάτη που μπροστά στη λειψυδρία, από την οποία υπέφεραν οι άνδρες του στην έρημο της Γεδρωσίας, έχυσε το νερό που του προσφέρθηκε, γιατί θεώρησε, ότι έπρεπε να ήταν ο τελευταίος που θα έπινε για να ξεδιψάσει.
Υπάρχουν όμως κατά το παρελθόν παραδείγματα πολιτικών με τα χαρακτηριστικά των μεγάλων ηγετών. Το Newpost συνεχίζοντας τα αφιερώματα μνήμης για τη Γενοκτονία των Ποντίων παρουσιάζει την ιστορία του βουλευτή Τραπεζούντος, στην οθωμανική βουλή, Ματθαίου Κωφίδη, ο οποίος καταδικάστηκε σε απαγχονισμό από τα Δικαστήρια Ανεξαρτησίας.
Ένας λύκος μέσα στα πρόβατα
Γεννήθηκε το 1855 στο χωριό Λυκάστ’ της Κρώμνης, επαρχίας Αργυρουπόλεως, ένα χωριό του οποίου το ελληνικό στοιχείο πριν ξεκληριστεί διέθετε σχολειό και δυο εκκλησίες, τον Άγιο Χριστόφορο και τον Άγιο Θεόδωρο. Όταν εγκαταστάθηκε στην Τραπεζούντα εργάστηκε στο Μονοπώλιο Καπνού. Το 1908 εξελέγη για πρώτη φορά βουλευτής Τραπεζούντος στην οθωμανική βουλή, στην οποία παρέμεινε για 10 χρόνια, μετά από τρεις εκλογικές περιόδους (1908–1912, 1912–1914, και 1914–1918).
Όπως πολλοί άλλοι ορθόδοξοι χριστιανοί πολίτες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας συμμετείχε στο κίνημα «Ένωση και Πρόοδος». Οι ελπίδες όμως, ότι οι Νεότουρκοι θα σέβονταν τα δικαιώματα των μειονοτήτων, αποδείχτηκαν κίβδηλες. Ο Έλληνας πολιτικός αντιλήφθηκε ότι ο λύκος φορούσε προβιά μέσα στο κοπάδι με τα πρόβατα επί σφαγή, αφού ο απώτερος στόχος αυτού του εθνικιστικού κόμματος ήταν η εξαπόλυση μαζικής εθνοκάθαρσης.
Ευθαρσής, αγωνιστής και ηγέτης
Ένα χρόνο μετά τη ρωσική κατοχή (1916-1918) ανέλαβε διοικητικά καθήκοντα στην Τραπεζούντα εν τη απουσία του Μητροπολίτη Χρύσανθου. Ο Αντώνης Παπαδόπουλος, ο προϊστάμενος της Επιτροπής Προσφύγων Τραπεζούντος σημειώνει στις αναμνήσεις του στην «Ποντιακή Εστία», «… φεύγοντας ο μητροπολίτης για το Βατούμ κι από εκεί για το Εριβάν, τον Δεκέμβρη του 1919 άφησε στην μητρόπολη πολιτικό επίτροπο τον Ματθαίο Κωφίδη, άλλοτε βουλευτή της τουρκικής βουλής με μεγάλο κύρος, που αγαπούσαν και σεβόντουσαν Τούρκοι και Ρωμιοί».
Ο Κωφίδης ήρθε αντιμέτωπος με τις γενοκτονικές αγριότητες. Παρά τον κίνδυνο που ελλόχευε όμως, εκείνος δεν πτοήθηκε και προέβαλλε σιδερένια πυγμή. Με τις πρωτοβουλίες του διαμαρτυρήθηκε έντονα και απαίτησε αυστηρές κυρώσεις για την παύση των ωμοτήτων που εκτελούνταν. «Εις τας τραγικάς εκείνας ημέρας ο Κωφίδης εστάθη αντάξιος των παραδόσεων και της Ιστορίας του Υπόδουλου Ελληνισμού, ευθαρσής αγωνιστής και ηγέτης», σημειώνεται στο πρώτο τεύχος της «Ποντιακής Εστίας» .
Χαώδης και καταθλιπτική κατάσταση
Ο Παπαδόπουλος μεταφέρει την αγωνία του Κωφίδη όταν διακόπηκε η ταχυδρομική και επιβατική συγκοινωνία με το εξωτερικό, την ώρα που η κινητικότητα των Τούρκων άρχιζε να γίνεται περισσότερο απειλητική. «Φήμαι αόριστοι περί της πορείας του Κεμαλικού κινήματος διεδίδοντο και εν ολίγοις επεκράτει μία χαώδης και καταθλιπτική κατάστασις. Ο μέχρι τότε ευδιάθετος και γελαστός Ματθαίος Κωφίδης έγινε σύννους και σκυθρωπός. Μίαν ημέραν του Μαρτίου (σ.σ. 1920) με εκάλεσε εις την εν Δαφνούντι οικίαν του και επί παρουσία του Παντελή Λαμπριανίδη μου λέγει:
—Σκέπτομαι να σε στείλω στην Πόλη. Εκεί έχεις γνωστούς και θα μπορέσης να φέρης εις
πέρας την εντολήν την οποίαν θα σου αναθέσω, θα βρης το μέσον να παρουσιασθής εις τον
Έλληνα Αρμοστήν κ. Κατεχάκην και θα του αναφέρης την εδώ κατάστασιν», αναφέρεται μεταξύ άλλων από τον Παπαδόπουλο, ο οποίος καταγράφει την απογοήτευση που πήρε ο Κωφίδης από την απάντηση του Κατεχάκη για την αποστολή βοηθείας από την Ελλάδα.
Το 1921 συνελήφθη και οδηγήθηκε στα κεμαλικά Δικαστήρια Ανεξαρτησίας με την κατηγορία της συμμετοχής σε κίνημα για την ανεξαρτησία του Πόντου, όπως και ο δημοσιογράφος, Νίκος Καπετανίδης, του οποίου την ιστορία παρουσιάσαμε στις 3 Μαΐου, με τον επιχειρηματία, Αλέξανδρο Ακριτίδη.
«Εκεί κατόπιν μιας παρωδίας δίκης κατεδικάσθησαν εις θάνατον και την 18ην Σεπτεμβρίου απηγχονίσθησαν, μαζί με άλλους 314 προύχοντας πατριώτας διαφόρων επαρχιών του Πόντου. Ο Πόντιος Ελληνισμός πάντοτε θα θρηνή αλλά και πάντοτε θα είναι υπερήφανος για τους ηρωϊκούς του εθνομάρτυρας, μεταξύ των οποίων εξέχουσαν κατέχει θέσιν ο αείμνηστος Ματθαίος Κωφίδης», καταγράφει η «Ποντιακή Εστία».
Η τελευταία επιστολή του Κωφίδη προς τους οικείους του συγκλονίζει και σας την παραθέτουμε ως επίλογο του σημερινού αφιερώματος:
«Φυλακαί Τιμαρχανέ-Αμάσειας, 15/28 Σεπτεμβρίου 1921.
Φιλτάτη Ουρανία,
Χθες ημέραν της Σταυροπροσκυνήσεως επαρουσιάσθην εις το Δικαστήριο Ιστικλάλ. Καμμίαν ελπίδα δεν έχω πλέον, σήμερον θα δοθή η απόφασις, η οποία βεβαίως θα είναι καταδικαστική, σας αφίνω υγείαν και εις την προστασίαν του Παναγάθου· περιττά τα πολλά λόγια, θάρρος και εγκαρτέρησις και ελπίς επί Κύριον, διά να ημπορέσης τό κατά δύναμιν να σηκώσης το βαρύ φορτίον σου. Σας γλυκοφιλώ όλους, ο Ματθαίος σου.
Υ.Γ. Εις τα φίλτατα την ευχήν μου, καλήν πρόοδον και καλήν διαγωγήν, όπως η ψυχή μου και μακρόθεν αγάλλεται. Ο ίδιος»
