Το ιστορικό χαμηλό στην τιμή του βαρελιού ηχεί σαν ένας επιθανάτιος ρόγχος του «μαύρου» χρυσού αφού στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι εταιρείες απολύουν χιλιάδες εργαζόμενους και κλείνουν πηγάδια.
Οι δύο εργάτες έκλειναν με σταθερό ρυθμό τις βαλβίδες, την μία μετά την άλλη, με απόλυτα συγχρονισμένες κινήσεις, όπως αυτές που εκτελούν οι χορευτές ενός μπαλέτου. Ήταν το τελευταίο πράγμα που θα έκαναν, την τελευταία ημέρα της δουλειάς τους σε μια πετρελαϊκή εταιρία, μια από τις δεκάδες που εδρεύουν στο Τέξας. Όταν τελείωσαν ακολούθησαν την προδιαγεγραμμένη μοίρα χιλιάδων συναδέλφων τους και υπέγραψαν τον πρόωρο τερματισμό της σύμβασης τους, όπως συνέβη με τους εργαζόμενους στο διυλιστήριο της Marathon Petroleum. Οι εταιρείες πετρελαίου στο Δυτικό Τέξας απολύουν συνέχεια συμβασιούχους υπαλλήλους και έπαψαν να ανοίγουν νέα πηγάδια ενώ στη Μοντάνα, οι παραγωγοί προχωρούν σε σταδιακή αναστολή λειτουργίας και σε περικοπές μισθών και παροχών.
Ο θάνατος του «μαύρου» χρυσού στις ΗΠΑ ήταν τόσο ξαφνικός που πολλοί δεν τον έχουν συνειδητοποιήσει ακόμη αφού πριν από λίγους μήνες, η αμερικανική πετρελαϊκή βιομηχανία ζούσε έναν θρίαμβο. Στον αέναο πόλεμο για ενεργειακή ανεξαρτησία, είχε κάνει τις Ηνωμένες Πολιτείες τον μεγαλύτερο παραγωγό πετρελαίου στον κόσμο για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες. Μόνο που αυτός ο θρίαμβος όχι μόνο δεν κράτησε πολύ αλλά μετατράπηκε σε εφιάλτη χωρίς τέλος για κολοσσούς όπως η Exxon Mobile και δεκάδες άλλες εταιρίες.
Επική κατάρρευση
Ο κορωνοϊός «σάρωσε» τα πάντα στο πέρασμά του από τις ΗΠΑ, μαζί και την οικονομία της χώρας, ρίχνοντας στα τάρταρα την ζήτηση για βενζίνη, ντίζελ και την κηροζίνη που χρησιμοποιούν ως καύσιμο τα αεροπλάνα. Τα αυτοκίνητα παραμένουν σταθμευμένα σε δρόμους και πάρκινγκ ενώ τα αεροσκάφη έχουν συγκεντρωθεί σε απομακρυσμένα πεδία και διαδρόμους των διεθνών αεροδρομίων. Και μπορεί η βιομηχανία του πετρελαίου να έχει ζήσει πολλές εκρήξεις αποτυχίες και κρίσεις, ποτέ όμως δεν έζησε μια τόσο επική κατάρρευση τιμών όπως αυτή των τελευταίων ημερών.
«Ζω έναν απίστευτο εφιάλτη», δήλωσε στους New York Times ο Ben Sheppard, πρόεδρος της Permian Basin Petroleum Association, ο οποίος εκπροσωπεί εταιρείες στην περιοχή του Τέξας και του Νέου Μεξικού, οι οποίες πέρυσι έγιναν το πιο παραγωγικό πετρελαϊκό πεδίο στον κόσμο. Στο Midland του Τέξας, οι χώροι στάθμευσης σε εταιρείες όπως οι Chevron, Diamondback και Apache είναι άδειοι εκτός από κάποια διάσπαρτα βυτιοφόρα. Τα στελέχη τους εργάζονται από το σπίτι, οργανώνοντας τηλεδιασκέψεις με συναδέλφους τους και μέλη του διοικητικού συμβουλίου για να αποφασίσουν πόσο γρήγορα θα κλείσουν την παραγωγή και θα απολύσουν εργαζομένους. Γίγαντες στην αγορά πετρελαίου όπως η Exxon Mobil έχουν μειώσει τους προϋπολογισμούς αναζήτησης και παραγωγής για το 2020 σχεδόν στο 1/3 και αυτό έγινε πριν από την κατάρρευση της συνολικής τιμής του πετρελαίου στις αρχές της εβδομάδας. Πολλές μικρότερες πετρελαϊκές εταιρείες αναμένεται να προσφύγουν σε μηχανισμούς και να ζητήσουν προστασία από την πτώχευση τους επόμενους μήνες αφού λειτουργούν χρόνια δανειζόμενες δισεκατομμύρια δολάρια συνολικά για εξαγωγή και μεταφορά αργού πετρελαίου. Οι εταιρείες παραγωγής είναι αντιμέτωπες με χρέη ύψους 86 δισεκατομμυρίων δολαρίων που πρέπει να αποπληρωθούν μεταξύ 2020 και 2024 και οι εταιρείες αγωγών πετρελαίου έχουν επιπλέον 123 δισεκατομμύρια δολάρια που πρέπει να αποπληρώσουν ή να αναχρηματοδοτήσουν κατά την ίδια περίοδο, σύμφωνα με την Υπηρεσία Επενδυτών της Moody.
Ξεχείλισαν οι δεξαμενές
Ακόμα κι αν η ομοσπονδιακή κυβέρνηση άρχισε να αγοράζει πετρέλαιο για το αποθεματικό της αμέσως, θα μπορούσε να απορροφήσει μόνο μισό εκατομμύριο βαρέλια την ημέρα, ή λιγότερο από το 2% της πλεονάζουσας παγκόσμιας παραγωγής. Όλο αυτό το διάστημα, το πετρέλαιο και τα παράγωγα του εξακολουθούν να αυξάνονται. Τα διυλιστήρια, οι δεξαμενές αποθήκευσης και οι αγωγοί κυριολεκτικά ξεχειλίζουν, ενώ τα δεξαμενόπλοια και τα τάνκερ που μεταφέρουν έως και 300 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου επιπλέουν και περιμένουν τους αγοραστές.
Ο θάνατος των μικρών εταιριών
Με 73 υπαλλήλους, η Texland Petroleum, εταιρία παραγωγής στην Permian που έχει 1.211 πηγάδια, είναι ένα χαρακτηριστικό δείγμα των εκατοντάδων ανεξάρτητων εταιρειών που λογίζονται ως η ραχοκοκαλιά της βιομηχανίας, ειδικά σε αγροτικές περιοχές του Τέξας, της Οκλαχόμα, της Λουϊζιάνας και της Βόρειας Ντακότας. Η συγκεκριμένη επιχείρηση υπάρχει από το 1973 και έχει επιβιώσει αρκετές φορές μετά από κρίσεις και υφέσεις αφού αλλά κατάφερνε πάντα να πουλήσει το πετρέλαιο της σε τιμές που της επέτρεπαν να επιβιώνει.
Μόνο που αυτό δεν υφίσταται πια αφού τουλάχιστον τέσσερις πελάτες της έχουν ακυρώσει τις αγορές τους τις τελευταίες ημέρες. Ένας από αυτούς ακύρωσε συμβάσεις που ισχύουν από την 1η Μαΐου για 2.000 βαρέλια την ημέρα, σχεδόν το 30% της παραγωγής της εταιρείας.
«Είναι μια θλιβερή στιγμή για την επιχείρησή μας, αυτό είναι σίγουρο», δήλωσε ο Jim Wilkes, πρόεδρος της Texland στους New York Times τονίζοντας παράλληλα ότι «το μέλλον μας είναι σκοτεινό πια, αφού η τιμή είναι χαμηλότερη από το κόστος παραγωγής μας».
Ο Wilkes αποφάσισε να σταματήσει όλη την παραγωγή και να τερματίσει όλες τις πωλήσεις την 1η Μαΐου, είπε ότι δεν σκοπεύει να απολύσει κανέναν, τουλάχιστον όχι τώρα, διότι πήρε ένα δάνειο για τις μικρές επιχειρήσεις για να πληρώσει τους εργαζομένους του για δύο μήνες. Αλλά δεν είναι καθόλου σίγουρος τι θα πράξει μετά από αυτό. «Ο Απρίλιος θα είναι τρομερός, αλλά ο Μάιος θα είναι ασύλληπτος, είπε χαρακτηριστικά.
Η Montalban Oil & Gas Operations, μια εταιρεία με 200 πηγάδια στη Μοντάνα, σχεδιάζει να κλείσει τα πάντα σε δέκα ημέρες όταν τα στελέχη της αναμένουν να γεμίσει όλοι οι αποθηκευτικοί χώροι. Έχει ήδη μειώσει τη μισθοδοσία του προσωπικού της κατά 25% και ο πρόεδρος της, Patrick Montalban, και άλλα ανώτερα στελέχη έχουν κάνει περικοπή των αποδοχών τους στο 50%.
«Είναι ένα λουτρό αίματος όλο αυτό που συμβαίνει εκεί έξω. Μπορείτε να φανταστείτε μείον 37 δολάρια το βαρέλι;» είπε αναφερόμενος στην τιμή του πετρελαίου που καταβαραθρώθηκε την Δευτέρα. «Κάτι γίνεται λάθος σε αυτήν την αγορά». Μια αγορά που βιώνει με τον πιο σκληρό τρόπο την βίαιη αποκαθήλωση της στα χρόνια της πανδημίας, από έναν ιό που κατάφερε να «σκοτώσει» το πετρέλαιο για τα καλά.
