Η σύλληψή του μπορεί να θεωρηθεί το τελευταίο επεισόδιο μιας σειράς πολέμων κρυπτογράφησης
Η σύλληψη στη Γαλλία του Πάβελ Ντούροφ, συνιδρυτή και διευθύνοντος συμβούλου της Telegram, σηματοδοτεί μια σημαντική καμπή σε έναν «μυστικό πόλεμο» ενάντια στη μαζική κρυπτογράφηση της επικοινωνίας.
Οι λειτουργίες κρυπτογράφησης και οι ιδιωτικές συνομιλίες αποτελούν τη βασική πτυχή της επιτυχίας του Telegram, καθώς παρέχουν στους χρήστες ένα ασφαλές περιβάλλον για να επικοινωνούν χωρίς φόβο υποκλοπής.
Το Telegram άλλωστε είναι μια εφαρμογή που βασίζεται στο απόρρητο, την κρυπτογραφική ασφάλεια και την αντίσταση στη λογοκρισία. Είναι ο διπλός ρόλος του Telegram, του κοινωνικού δικτύου που έχει ιδιαίτερη βαρύτητα για τη Μόσχα και κινδυνεύει να αφήσει ένα βαρύ κενό στη ρωσική σκηνή.
Αναμφίβολα, το Telegram είναι ένα «όπλο» για τον Βλαντιμίρ Πούτιν. Είναι μια εφαρμογή κρίσιμη για τις στρατιωτικές επιχειρήσεις της Ρωσίας στον πόλεμο στην Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένης της επικοινωνίας, του συντονισμού των κινήσεων των στρατευμάτων, αλλά και για συστήματα καθοδήγησης πυροβολικού.
Οι New York Times υπογράμμισαν τη σημασία της εφαρμογής για τη Μόσχα. Η εφημερίδα υπενθυμίζει την αρχική δυσκολία των ρωσικών δυνάμεων στην Ουκρανία να επικοινωνούν χωρίς να αναχαιτίζονται από τον στρατό του Κιέβου, λόγω και της ανεπάρκειας των τεχνολογιών που κληρονόμησε η Ρωσία από την ΕΣΣΔ , για τις νέες πολεμικές τεχνικές, στις οποίες γίνεται μεταφορά δεδομένων και εικόνων σε πραγματικό χρόνο.
«Διοικητής επικοινωνίας των ρωσικών δυνάμεων»
«Η σύλληψη του Ντούροφ από μόνη της δεν θα είχε προκαλέσει τέτοια απήχηση στη Ρωσία, αν δεν ήταν στην πραγματικότητα ο κύριος “αγγελιοφόρος”, μια εναλλακτική λύση στα διαβαθμισμένα στρατιωτικά δίκτυα επικοινωνίας», εξηγεί ο Αντρέι Μεντβέντεφ, «εκπρόσωπος» του ρωσικού κράτους στο Telegram και αντιπρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου της Μόσχας.
«Λαμβάνοντας υπόψη το επίπεδο συναγερμού με το οποίο αντέδρασε η ρωσική κυβέρνηση στη σύλληψη του Ντούροφ και την απαγόρευση εξόδου από τη Γαλλία, φαίνεται ότι η ανησυχία είναι σημαντική», σχολίασε πηγή των μυστικών πληροφοριών από ευρωπαϊκή χώρα, που επικαλείται η αμερικανική εφημερίδα.
«Πολλοί αστειεύονται ότι η σύλληψη του Ντούροφ είναι ουσιαστικά η σύλληψη του διοικητή επικοινωνίας των ρωσικών Ενόπλων Δυνάμεων», όπως παραδέχτηκε ο Αλεξέι Ρογκόζιν, βουλευτής της Δούμας και πρώην διευθυντής της ρωσικής στρατιωτικής βιομηχανίας.
Διαδίκτυο και κρυπτοπόλεμοι
Αλλά γιατί η κρυπτογράφηση είναι τόσο σημαντική σε αυτά τα γεγονότα, ώστε να έχει πυροδοτήσει αυτό που ονομάζονται ακόμη «κρυπτοπόλεμοι»;
Η προφανής απάντηση βρίσκεται στη γέννηση του Διαδικτύου, του προσωπικού υπολογιστή και, στις μέρες μας, της τεχνητής νοημοσύνης, ή μάλλον στη σχετική ψηφιακή «μεταγραφή» ολόκληρης της κοινωνίας, σε κάθε πτυχή: η τεχνολογία αλλάζει, στην πραγματικότητα, ολόκληρος ο ιστός της κοινωνίας, τόσο που οι παραδοσιακές μέθοδοι παραγωγής και κοινωνικής αναπαραγωγής, ουσιαστικά καταστρέφονται και αναδημιουργούνται σε νέες μορφές.
Η μαζική κρυπτογράφηση είναι επομένως άρρηκτα συνδεδεμένη με το διαδικτυακό απόρρητο από τη γέννηση του ίδιου του Διαδικτύου, αφού η κρυπτογραφική τεχνική παραμένει ο καλύτερος τρόπος διασφάλισής του. Είναι, στην πραγματικότητα, «επιστήμη του απορρήτου της επικοινωνίας».
Το τελευταίο επεισόδιο
Για αυτόν τον λόγο, η σύλληψη του Ντούροφ μπορεί να θεωρηθεί το τελευταίο επεισόδιο μιας σειράς πολέμων κρυπτογράφησης.
Ο πρώτος τέτοιος πόλεμος μπορεί να εντοπιστεί στο 1991, όταν ο Φίλιπ Τσίμερμαν, ένας επιστήμονας υπολογιστών, έγραψε το πρόγραμμα Pretty Good Privacy (PGP). Το πρόγραμμα αυτό εφάρμοσε κρυπτογραφία δημόσιου κώδικα, που ανακαλύφθηκε πριν από χρόνια (1974), αλλά τέθηκε σε λειτουργία, αργότερα.
Ο δεύτερος πόλεμος κρυπτογράφησης μπορεί να θεωρηθεί αυτός που συνδέεται με την υπόθεση των αποκαλύψεων του Έντουαρντ Σνόουντεν, το 2013.
Ο τρίτος κρυπτοπόλεμος έγινε το 2015 με το FBI εναντίον της Apple, μετά τη σφαγή στο Σαν Μπερναντίνο στην Καλιφόρνιας, όπου 14 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και 17 τραυματίστηκαν σε επίθεση ισλαμιστών. Με την Apple να μη συνεργάζεται με το FBI, επικαλούμενη το απόρρητο των επικοινωνιών.
Ο τέταρτος πόλεμος θα μπορούσε να θεωρηθεί η σημερινή σύλληψη του Ντούροφ. Σε πολύ γενικούς όρους, η συζήτηση για το δικαίωμα πλήρους χρήσης της κρυπτολογίας σε ψηφιακές εφαρμογές, που εξακολουθεί να είναι αδιάκοπη, ήταν πάντα μια συνεχής μάχη μεταξύ των αντίθετων οραμάτων για το πώς έχει αναπτυχθεί το Internet μέχρι στιγμής και πώς θα πρέπει να συνεχίσει να το κάνει.
Σε αυτή την αντιπαράθεση οι κυβερνητικές υπηρεσίες επιδιώκουν να χρησιμοποιήσουν όλους τους μοχλούς που έχουν στη διάθεσή τους για να υποστηρίξουν τις νόμιμες ανάγκες εθνικής ασφάλειας.
Από την άλλη πλευρά, οι υποστηρικτές της ελευθερίας του λόγου εστιάζουν σε δύο βασικά θέματα: Πρώτον, υποστηρίζουν ότι οι κυβερνητικές υπηρεσίες, βοηθούμενες σε αυτό από τους Tech Giants, συλλέγουν και συνδέουν μεταξύ τους κάθε είδους πληροφορίες, ευαίσθητες ή λιγότερο, δημιουργώντας αποτελεσματικά ένα είδος φακελωμένης κοινωνίας.
Δεύτερον, οι αρχές επιβολής του νόμου και οι κυβερνητικές υπηρεσίες εργάζονται συνεχώς, μέσω της επανειλημμένης έκδοσης ad hoc πράξεων και κανονισμών, έτσι ώστε η τρέχουσα ψηφιακή υποδομή να είναι πάντα διαπερατή από υποκλοπές και μαζική παρακολούθηση, ακόμη περισσότερο σε περιόδους υβριδικών πολέμων και κυβερνοεπιθέσεων.
