Ο ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΣ ΝΙΚΗΤΗΣ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΟΥΚΡΑΝΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΝΕΑ KGB: ΤΟ ΜΕΤΑΣΟΒΙΕΤΙΚΟ ΟΝΕΙΡΟ ΤΟΥ ΠΟΥΤΙΝ ΜΕ ΤΗ ΒΟΗΘΕΙΑ… ΤΟΥ ΙΒΑΝ ΤΟΥ ΤΡΟΜΕΡΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ

Ο Aνατόλι Σόμπτσακ, ο πρώην δήμαρχος της Αγίας Πετρούπολης, ήταν ύποπτος για διαφθορά και βοηθήθηκε να φύγει από τη Ρωσία με φινλανδικό ιδιωτικό τζετ από τον αντισυνταγματάρχη της KGB Βλαντιμίρ Πούτιν, ο οποίος μόλις είχε διοριστεί διευθυντής της FSB [ Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Ασφαλείας της Ρωσικής Ομοσπονδίας] .

H FSB είναι ο κύριος διάδοχος της φοβερής και τρομερής σοβιετικής KGB. Oι κύριες αρμοδιότητές της αφορούν στο εσωτερικό της χώρας και  περιλαμβάνουν την αντικατασκοπεία (εσωτερική και εξωτερική), την ασφάλεια των συνόρων, την επιτήρηση και την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, καθώς και τη διερεύνηση ορισμένων άλλων ειδών σοβαρών εγκλημάτων.

Όπως γράφει στην ανεξάρτητη ρωσική εφημερίδα The Moscow Times ο δημοσιογράφος Αντρέι Καλίτιν, «όταν του πήρα συνέντευξη στο πρόγραμμά μου “Top Secret”, ο Σόμπτσακ φαινόταν κάπως μπερδεμένος και ανίκανος να φανταστεί το μέλλον. Αλλά εκείνο το βράδυ στο λόμπι του Hôtel Ambassadeur μιλήσαμε για το μέλλον. Καθώς φεύγαμε, ο Σόμπτσακ μου είπε: «Καταλαβαίνω γιατί ο Γέλτσιν επέλεξε τον Πούτιν ως διάδοχό του — δεν θα σε πρόδιδε ποτέ. Αλλά καταλαβαίνω επίσης ότι από τη στιγμή που έχει την εξουσία, ο Πούτιν δεν θα την επιστρέψει ποτέ σε κανέναν».

Το νόημα αυτών των λέξεων έγινε τότε κατανοητό από πολύ λίγους ανθρώπους, αλλά ο Σόμπτσακ δεν ήλπιζε να ακουστεί.

Ένα τέταρτο του αιώνα αργότερα, οι υποστηρικτές και οι επικριτές του Βλαντιμίρ Πούτιν καταλαβαίνουν ακριβώς τι εννοούσε ο Σόμπτσακ.

Ο Πούτιν έχει μόνο έναν διάδοχο – τον εαυτό του. Η μετάβαση της εξουσίας, για την οποία τόσοι πολλοί πολιτικοί επιστήμονες τόσο στη Ρωσία όσο και στο εξωτερικό έχουν εικασίες, έληξε στις ρωσικές εκλογές του περασμένου Μαρτίου.

• Εάν ο Πούτιν εξακολουθεί να κατέχει την εξουσία το 2036 – κάτι που του επέτρεψε το νόθο δημοψήφισμα του 2020 – θα ξεπεράσει τον Ιωσήφ Στάλιν και την Αικατερίνη τη Μεγάλη για να γίνει ο μακροβιότερος ηγέτης της Ρωσίας.

Μετά το ξέσπασμα του πολέμου με την Ουκρανία, όταν ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ ρωτήθηκε αν ο Πούτιν συνεννοήθηκε μαζί του, απάντησε: «Ο Πούτιν έχει τρεις συμβούλους — τον Ιβάν τον Τρομερό, τον Μέγα Πέτρο και τη Μεγάλη Αικατερίνη».

Έχοντας τοποθετηθεί στο επίπεδο των τσάρων, ο Πούτιν θυμάται ότι η εξουσία άλλαζε μόνο μετά το θάνατο του τσάρου. Για να συνεχιστεί όμως αυτή η πολιτική παράδοση, πρέπει να πληρούνται δύο προϋποθέσεις. Ο τσάρος πρέπει να προστατεύεται αξιόπιστα από ενδεχόμενη δολοφονία και δεν πρέπει ποτέ να εγκαταλείψει ο ίδιος τον θρόνο.

• Όταν ο Πούτιν έγινε πρόεδρος την άνοιξη του 2000, σε μια κλειστή συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου της ρωσικής FSB, είπε από το βήμα: «Το καθήκον της KGB να διεισδύσει στη ρωσική κυβέρνηση έχει εκπληρωθεί». Δεν είναι ξεκάθαρο αν αστειευόταν ή ήταν σοβαρολογούσε. 

Αλλά από εκείνη τη στιγμή, η επιρροή της FSB σε όλες τις διαδικασίες που συντελούνται στη χώρα αυξανόταν κάθε χρόνο. Μέχρι τον Μάιο του τρέχοντος έτους, ο μόνος κρατικός θεσμός που δεν υπόκειται στην επιρροή της FSB ήταν ο στρατός. Ο Πούτιν θεωρεί τον στρατό ως τον πιο σημαντικό πυλώνα εξουσίας, αλλά ποτέ δεν τον εμπιστεύτηκε 100%.

Όταν ο Πούτιν προσέγγισε τον Σεργκέι Σόιγκου τον Νοέμβριο του 2012 για να αναλάβει υπουργός Άμυνας, ο Σόιγκου έθεσε έναν όρο: Να μην υπάρχουν αξιωματικοί της FSB γύρω του στην ηγεσία του στρατού. Ο Πούτιν συμφώνησε, λαμβάνοντας ως αντάλλαγμα μια στρατιωτική ηγεσία προσωπικά πιστή σε αυτόν. Αλλά για να εξισορροπήσει τις ελεγχόμενες συγκρούσεις εντός του Υπουργείου Άμυνας, ο Πούτιν διόρισε τον στρατηγό Βαλέρι Γκερασίμοφ,, που θεωρείται στενός σύμμαχος του Σόιγκου, στη θέση του Αρχηγού του Γενικού Επιτελείου το ίδιο φθινόπωρο του 2012. Η εποχή των υπηρεσιών ασφαλείας, για τις οποίες ο έλεγχος του στρατού και του προϋπολογισμού ήταν ο μύχιος πόθος,  δεν είχε φτάσει ακόμη. Θα ερχόταν αργότερα.

Μέχρι τον Φεβρουάριο του 2022, υπήρχε μια υπό όρους εκεχειρία μεταξύ των διαφόρων φυλών επιρροής στη ρωσική κυβέρνηση. Αλλά πριν από δύο χρόνια, η FSB, της οποίας οι αναφορές (όπως και αυτές του στρατού) είχαν πείσει τον Πούτιν ότι η νίκη στην Ουκρανία θα ήταν εύκολη, άνοιξε το δικό της προσωπικό μέτωπο — εσωτερικό.

• Το καθήκον της FSB ήταν να πάρει τον έλεγχο όλων των τομέων της ζωής στη Ρωσία, να καταστρέψει την αντιπολίτευση και τους ηγέτες της, να εισαγάγει λογοκρισία, να υποτάξει τον βιομηχανικό τομέα, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, τον πολιτισμό και, φυσικά, τον στρατό.

Μετά τη νίκη του Πούτιν στις βαριά διεφθαρμένες προεδρικές εκλογές, οι Τσεκιστές [σ.σ. έτσι ονομάζονταν επί σοβιετικής εποχής οι άνθρωποι των μυστικών υπηρεσιών και των αρχών ασφαλείας]  πέρασαν στην επίθεση.

Όπως υπολόγισαν οι δημοσιογράφοι του Agenstvo, 21 ποινικές υποθέσεις κινήθηκαν εναντίον αξιωματούχων και επικεφαλής κρατικών εταιρειών μόνο μεταξύ Μαρτίου και Απριλίου. Δεν συνελήφθη μόνο ο αναπληρωτής υπουργός Άμυνας Τιμούρ Ιβάνοφ, αλλά και ο Γκενάντι Ζαχάρωφ, στέλεχος της κρατικής εταιρείας Rosatom και ο Ιγκόρ Αντρέεφ, αντιπρόεδρος της Rossiya Bank. Η εκεχειρία μεταξύ των ελίτ τελείωσε.

• Όμως, παρά τα όσα λέει το Κρεμλίνο, δεν πρόκειται για αγώνα κατά της διαφθοράς. Είναι ένας αγώνας για την εξουσία.

Στις αρχές της πέμπτης θητείας του Πούτιν, η FSB είχε κερδίσει.

Αξιωματούχοι του Υπουργείου Πολιτισμού μπορούν να μαρτυρήσουν ότι όλες οι ταινίες εξετάζονται από δύο αστυνομικούς με πολιτικά πριν από την έκδοση πιστοποιητικού διανομής.

Οι επιχειρηματίες πρώτων υλών θα σας πουν πώς το νέο διοικητικό συμβούλιο περιλαμβάνει μυστικούς αξιωματικούς της FSB.

Το έργο της προεδρικής διοίκησης ελέγχεται από τη Δεύτερη Υπηρεσία της FSB (που καταπολεμά την τρομοκρατία και «προστατεύει τη συνταγματική τάξη») και το Συμβούλιο Ασφαλείας στελεχώνεται μόνο από αξιωματικούς ασφαλείας. Για να παραφράσουμε την ρήση του Πούτιν από το 2000, η Λουμπιάνκα [σ.σ. έτσι ονομάζεται συχνά η υπηρεσία από την οδό Λουμπιάνκα στη Μόσχα όπου βρίσκεται η έδρα της] έχει διεισδύσει στην ιεραρχία εξουσίας της χώρας με μεγαλύτερη επιτυχία από οποιαδήποτε άλλη στιγμή στην ιστορία.

Ως εκ τούτου, δεν ήταν δύσκολο για την FSB να ασκήσει πιέσεις για την απαλλαγή των υπαλλήλων της από τη στρατιωτική θητεία, μένοντας να περιφρουρεί την πολιτική άνεση του καθεστώτος στα μετόπισθεν. Η απόφαση αυτή προκάλεσε σοβαρό εκνευρισμό στο υπουργείο Άμυνας και σε άλλους θεσμούς εξουσίας. Αλλά ο Πούτιν τάχθηκε στο πλευρό των πρώην συναδέλφων του από την FSB, τους οποίους ο ιστορικός των ειδικών υπηρεσιών Αντρέι Σολντάτοφ κάποτε αποκάλεσε «η νέα αριστοκρατία».

Ιστορικά, η ρωσική αριστοκρατία ήταν στρατιωτική τάξη. Κατά τη διάρκεια του πολέμου του 1812, όταν ο ρωσικός στρατός υπερασπιζόταν τη χώρα του αντί να επιτεθεί σε έναν γείτονα, εκπρόσωποι των ευγενών ηγήθηκαν του αγώνα. Τώρα, οι ελίτ από την FSB, το Υπουργείο Εσωτερικών, την Ομοσπονδιακή Σωφρονιστική Υπηρεσία και τις ειδικές υπηρεσίες παραμένουν στο μετόπισθεν.

Το πραγματικό τους καθήκον στις συνθήκες της στρατιωτικοπολιτικής «ειδικής επιχείρησης» – όπως ονομάζει το Κρεμλίνο τον πόλεμο με την Ουκρανία – δεν είναι η προστασία του λαού, αλλά η διασφάλιση του καθεστώτος. Αλλά για την εκπλήρωση αυτού του καθήκοντος, υπάρχει ένας αναπόφευκτος πειρασμός για τις προαναφερθείσες ελίτ να γίνουν αναπόσπαστο μέρος του κράτους και μακροπρόθεσμα — να του ηγηθούν.

Ωστόσο, αυτή η μάχη των μπουλντόγκ στη Μόσχα μπορεί να προκαλέσει στο Κρεμλίνο ένα πολύ πιο σοβαρό πλήγμα από τα drones και τους πυραύλους που έρχονται από την Ουκρανία.

Το ρωσικό σύστημα πολιτικής εξουσίας είναι πλέον οργανωμένο με τέτοιο τρόπο ώστε οποιαδήποτε προκατάληψη προς την κατεύθυνση μιας από τις φυλές μπορεί να οδηγήσει στην κατάρρευση της πυραμίδας ή σε πραξικόπημα από τους siloviki – Ο όρος Siloviki χρησιμοποιείται ως συλλογικό ουσιαστικό για να προσδιορίσει όλα τα στρατεύματα και τους αξιωματικούς όλων των υπηρεσιών επιβολής του νόμου της μετασοβιετικής εποχής

Ο Μιχαήλ Χοντορκόφσκι έγραψε ότι το 1996 η Ρωσία δεν αντιμετώπισε επιλογή μεταξύ του Γέλτσιν και του Γκενάντι Ζιουγκάνοφ, του υποψηφίου του Κομμουνιστικού Κόμματος. Η επιλογή ήταν μεταξύ της εκλογής του Γέλτσιν και της κήρυξης κατάστασης έκτακτης ανάγκης. Η FSB και η FSO ήταν υπέρ μιας κατάστασης έκτακτης ανάγκης που θα είχε μετατρέψει τον Γέλτσιν σε μαριονέτα των υπηρεσιών ασφαλείας. «Υπερασπιζόμενοι την απόρριψη της κατάστασης έκτακτης ανάγκης, αναβάλαμε την άνοδο της FSB στην εξουσία για 8-12 χρόνια».

Η νέα θητεία του Πούτιν μόλις ξεκινά. Θα πραγματοποιηθεί υπό τον πλήρη έλεγχο της FSB, η παρουσία της οποίας στην κυβέρνηση σε όλα τα επίπεδα αυξάνεται συνεχώς.

Τα στοιχεία δείχνουν ότι τα τελευταία χρόνια της Σοβιετικής Ένωσης, μόνο το 3% των αξιωματούχων σε κορυφαίες κυβερνητικές θέσεις ήταν εκπρόσωποι ειδικών υπηρεσιών. Κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης του Γέλτσιν, το ποσοστό ήταν πάνω από 30% και σήμερα έχει ανέλθει στο 70-80% .

Το καθεστώς του Πούτιν έχει γίνει μια δικτατορία των υπηρεσιών ασφαλείας, οι οποίες θα προσπαθήσουν να διασφαλίσουν τη βιωσιμότητα αυτού του μοντέλου διακυβέρνησης για όσο το δυνατόν περισσότερο.

Αλλά αυτό θα ισχύει μόνο έως ότου η ανερχόμενη φυλή των νεαρών siloviki δει τον 72χρονο σήμερα πρόεδρο ως αδύναμο κρίκο στην αλυσίδα της εξουσίας.