Σαν σήμερα 12 Αυγούστου, πριν από 67 χρόνια, το 1953, στις 11:25 το πρωί, ο «Εγκέλαδος» χτύπησε το Ιόνιο με σεισμό μεγέθους 7,2 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ, ο οποίος ισοπέδωσε στην κυριολεξία τις πόλεις του Αργοστολίου, του Ληξουρίου και της Ζακύνθου.
Μια ημερομηνία ορόσημο, για τους κατοίκους της Ζακύνθου, καθώς μετά τον καταστροφικό σεισμό, μια τεράστια πυρκαγιά ήρθε για να αποτελειώσει ό,τι απέμεινε από το σεισμό. Ακολούθησαν εκατοντάδες μετασεισμοί, πολλοί απ’ αυτούς πάνω από 5 βαθμούς της κλίμακας Ρίχτερ έως και τα τέλη του Σεπτέμβρη.
Πάνω από 33.000 σπίτια καταστράφηκαν σε Ζάκυνθο, Κεφαλονιά και Ιθάκη, ενώ ο συνολικός αριθμός των νεκρών από τους σεισμούς ανήλθε σε 455, των αγνοουμένων σε 21 και των τραυματιών σε 2.412.
Στην πόλη του Αργοστολίου, διασώθηκαν δύο μόνο σπίτια, το ισόγειο του αρχοντικού της οικογένειας Γκιντιλίνη – Κοσμετάτου και το σπίτι του Βρεττού, δίπλα στην Κοργιαλένειο Βιβλιοθήκη.
Ελάχιστα ήταν και τα οικοδομήματα που σώθηκαν στο Ληξούρι, όπως το Γηροκομείο και το αρχοντικό των Ιακωβάτων, ενώ ανάμεσα στα λίγα εναπομείναντα σπίτια στη Λειβαθώ ήταν και το ιστορικό σπίτι του Λόρδου Βύρωνος.
Στη Ζάκυνθο, οι δρόμοι κλείνουν από τα ερείπια, σκηνές φρίκης απ’ άκρο σε άκρο της πόλης, αλλά και στα χωριά. Με αυτοθυσία πολλοί συμπολίτες εφορμούν στα χαλάσματα για τη διάσωση εγκλωβισμένων.
Στο πλοίο Αλκυονίς, που βρίσκεται στο λιμάνι, επιβιβάζονται οι πρώτοι 40 τραυματίες που εντοπίζονται και φεύγουν για το νοσοκομείο της Πάτρας. Οι συνεχείς σεισμικές δονήσεις που ακολουθούν γίνονται αιτία να πέσει και το άγαλμα του Σολωμού στην κεντρική πλατεία.
Η πρώτη φωτιά προβάλλει στο κέντρο της πόλης από γνωστό μαγαζί της εποχής και σιγά σιγά, ένα – ένα τα κτίρια αρχίζουν να παραδίδονται στις φλόγες. Η χαριστική βολή στην ήδη κατεστραμμένη πολιτεία δίνεται με μια δόνηση που ρίχνει όσα κτίρια δεν είχαν ακόμα καταρρεύσει.
Ανάμεσά τους και το επιβλητικό καμπαναριό του Αγίου Διονυσίου. Κανένα σπίτι στην πόλη δεν μένει όρθιο παρά μόνο η εκκλησία του Αγίου Διονυσίου, το σχολείο του Άμμου, η Εθνική Τράπεζα και η οικία Σαρακίνη στη σημερινή οδό Ελ. Βενιζέλου. Κόβεται κάθε επικοινωνία του νησιού με τον έξω κόσμο και ο λιμενάρχης του νησιού αναγκάζεται να φύγει εσπευσμένα για την Κυλλήνη και από εκεί ενημερώνει πρώτος τις κρατικές αρχές για το μέγεθος της καταστροφής. Το σήμα του μεταδίδεται στις αθηναϊκές εφημερίδες, οι οποίες εκδίδουν τα πρώτα έκτακτα παραρτήματα.
Το βράδυ φτάνει στη Ζάκυνθο το αρματαγωγό του Β.Ν.ΛΗΜΝΟΣ με εφόδια. Στο πλοίο επιβαίνουν ο βουλευτής Γκίγκης Βούλτσος και ο δήμαρχος Νίκος Φιλιώτης. Αργά το βράδυ φτάνει στο νησί ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Παν. Κανελλόπουλος με τορπιλάκατο που πήγαινε προς την Κεφαλονιά. Καθ’οδόν και χάρη στην παρουσία του ζακυνθινού κυβερνήτη της, Σπ. Πετρόπουλου, προσέγγισε τη Ζάκυνθο.
Ο αείμνηστος πολιτικός άφησε στις αρχές του νησιού όλα τα εφόδια που διέθετε το πλοίο με ένα ποσό 100.000 δρχ. για τις πρώτες δαπάνες και αφού περιόδευσε την καιόμενη πολιτεία ενημέρωσε την κυβέρνηση και την επομένη ημέρα το πρωί αναχώρησε.
Η πρώτη ουσιαστική βοήθεια φτάνει το πρωί της Πέμπτης με τα πλοία «Κωστάκης Τόγιας» και «Γλάρος» και περιλαμβάνει υγειονομικό και χειρουργικό υλικό μαζί με γιατρούς και νοσοκόμες.
Στις 9 το πρωί αφικνείται το βρετανικό καταδρομικό ΓΚΑΜΠΙΑ. Λίγη ώρα αργότερα φτάνει ο αρχηγός των μεσογειακών βρετανικών δυνάμεων στη Μεσόγειο, λόρδος Μαουντμάντεν, που στο πρώτο του τηλεγράφημα χαρακτηρίζει την κατάσταση στην πόλη της Ζακύνθου χειρότερη και απ’ αυτή της Χιροσίμας μετά τον βομβαρδισμό της. Από το πλοίο κατεβαίνουν πυροσβεστικές δυνάμεις με τα αναγκαία μέσα και αρχίζουν την κατάσβεση των πυρκαγιών.
Στην Αθήνα, ο πρωθυπουργός Αλέξανδρος Παπάγος, μετά την ενημέρωση που είχε από τους αρμόδιους υπουργούς συγκάλεσε το Συντονιστικό Κυβερνητικό Συμβούλιο και αποφάσισε την παροχή βοήθειας στους σεισμόπληκτους. Παράλληλα, συγκροτήθηκε μεγάλη επιτροπή εράνου από την αρχιεπισκοπή Αθηνών και ο πρωθυπουργός με διάγγελμά του προς τον ελληνικό λαό κάνει έκκληση για βοήθεια.
Την Παρασκευή το πρωί φτάνει στη Ζάκυνθο το αρματαγωγό «Αλφειός» με σκηνές, εφόδια και φαρμακευτικό υλικό. Μία διμοιρία του Μηχανικού αναλαμβάνει την κατεδάφιση των καιόμενων κατοικιών. Ένα ακόμα επιταγμένο πλοίο, το ΑΝΔΡΟΣ, έρχεται και παραλαμβάνει τραυματίες. Η τραγωδία των τριών νησιών συγκινεί την διεθνή κοινότητα. Ο αρχηγός του 6ου αμερικάνικου στόλου, Ναύαρχος Κάσσιντυ, εγκαθίσταται στην Πάτρα και εφοδιάζει με τρόφιμα και φάρμακα τα τρία νησιά που υπέστησαν καταστροφή. Το απόγευμα από μια αναζωπύρωση της φωτιάς καίγεται και η ιστορική εκκλησία της Φανερωμένης με όλους τους θησαυρούς που έκρυβε μέσα στα ερείπια. Μια ημέρα αργότερα, συνεργεία Ελλήνων, Άγγλων και Αμερικάνων στρατιωτών προσπαθούν ακόμα να σβήσουν τις φωτιές και να βρουν τυχόν ζωντανούς κάτω από τα ερείπια.
