Για πολύ καιρό, οι μεγάλες πρωτεύουσες της Δυτικής Ευρώπης ονειρεύονταν το πώς η ΕΕ, ως δύναμη, θα γινόταν ένας ολοένα και πιο σημαντικός παράγοντας στην οικοδόμηση της πολιτικής ασφάλειας μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου.
Σε αυτό το όνειρο, η Μεγάλη Βρετανία υποτίθεται ότι ήταν η ευρωπαϊκή άγκυρα στις διατλαντικές σχέσεις με την Αμερική.
Κάπου στο γύρισμα της πρώτης και της δεύτερης δεκαετίας του 21ου αιώνα, ο Γάλλος πρόεδρος Nicola Sarkozy και η γερμανίδα καγκελάριος Angela Merkel καθιέρωσαν έναν βασικό καταμερισμό εργασίας μεταξύ τους.
Σύμφωνα με αυτό, το Παρίσι ήταν υπεύθυνο για την ασφάλεια της λεκάνης της Μεσογείου και της Δυτικής Αφρικής, ενώ η Γερμανία, λόγω των σχέσεών της με τη Ρωσία, έπρεπε να «φροντίσει» για την ασφάλεια της Ανατολικής Ευρώπης και της λεκάνης της Μαύρης Θάλασσας.
Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια έχουν δείξει την πλήρη αποτυχία αυτών των σχεδίων.
Ένα-ένα, τα στοιχεία του όμορφου ονείρου της εξουσίας κατέρρευσαν.
Ο ρόλος του Brexit
Το Brexit εξαίρεσε τη Μεγάλη Βρετανία από την τροχιά της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.
Με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η ανατολική πολιτική της Γερμανίας κατέρρευσε.
Η καταστροφική επέμβαση στη Λιβύη, με τα επακόλουθα στρατιωτικά πραξικοπήματα στο Μάλι, την Μπουρκίνα Φάσο και τον Νίγηρα, καθώς και η περιχαράκωση των Ρώσων μισθοφόρων από την ομάδα Wagner εκεί, δείχνουν ξεκάθαρα ότι η γαλλική ηγεσία στην ευρωπαϊκή πολιτική ασφάλειας προς την Αφρική έχει καταλήξει σε πλήρη καταστροφή.
Θα μπορούσε κανείς να σκεφτεί ότι όλα αυτά τα γεγονότα θα ήταν αρκετά για να συνειδητοποιήσει η ευρωπαϊκή ελίτ την ανάγκη να εγκαταλείψει τα όνειρα και να επιστρέψει στην πραγματικότητα.
Ωστόσο, η μόνη αντίδραση στη γεωπολιτική κρίση στην Ευρώπη είναι η πρόταση για τη θέσπιση πλειοψηφικών αποφάσεων στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας της ΕΕ, κάτι που de facto σημαίνει αποδοχή της κυριαρχίας του Παρισιού και του Βερολίνου.
Απαιτείται αλλαγή
Η τρέχουσα κατάσταση, ωστόσο, απαιτεί μια θεμελιώδη αλλαγή στη σκέψη και τη δράση της Ευρώπης.
Πριν από λίγο καιρό κυκλοφορούσε μια ιδέα για τη δημιουργία Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ασφαλείας από τις χώρες της Ε.Ε.
Ίσως αξίζει να επιστρέψουμε σε αυτήν, υπό την προϋπόθεση ότι θα δημιουργήσει έναν μηχανισμό που θα βασίζεται στους πραγματικούς στρατιωτικούς πόρους των κρατών και τις αρμοδιότητές τους στον τομέα της διεθνούς πολιτικής.
Ο σημερινός τρόπος σκέψης για την πολιτική ασφάλειας της Ευρώπης εξακολουθεί να είναι, δυστυχώς, κάποιο είδος αντικατοπτρισμού που αναδύεται από τις παλιές αυτοκρατορικές και αποικιακές φιλοδοξίες των δυνάμεων.
Αγνοεί τις αυξανόμενες δυνατότητες των χωρών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, κυρίως της Πολωνίας, αλλά και των χωρών της Βαλτικής και της Σκανδιναβίας.
Κυρίως, όμως, έχει αποδειχθεί εντελώς αναποτελεσματική.
