Μια τρομακτική σεισμική δόνηση ταρακούνησε την Θεσσαλονίκη πριν από 43 χρόνια, στις 20 Ιουνίου 1978, και όσοι έζησαν εκείνες τις πρωτόγνωρες στιγμές κάθε χρόνο τέτοια μέρα γυρίζουν πίσω στις σκηνές της αποσύνθεσης, της καταστροφής και του φόβου.
Το ρολόι έδειχνε λίγο μετά τις 11 το βράδυ όταν τη ζεστή και ήσυχη καλοκαιρινή νύχτα ήρθε να ταράξει μια ισχυρή σεισμική δόνηση της τάξης των 6.5 βαθμών της κλίμακας ρίχτερ, με επίκεντρο μεταξύ των λιμνών Αγίου Βασιλείου και Βόλβης. Αμέσως επικράτησε πανδαιμόνιο, ενώ η προσοχή στράφηκε στην 8οροφη πολυκατοικία της πλατείας Ιπποδρομίου, η οποία μάλιστα στέγαζε το ζαχαροπλαστείο “Νίκος” και η οποία κατέρρευσε σαν πύργος από τραπουλόχαρτα. Νεκροί, συντρίμμια, πανικοβλημένοι άνθρωποι στους δρόμους. Είναι σίγουρα διαφορετικό να διαβάζει κανείς γι΄αυτές τις στιγμές σαν να διαβάζει απόσπασμα από βιβλίο ιστορίας και διαφορετικό να ζει όλη αυτή την ένταση, την αγωνία και τον φόβο.
Το ThessToday.gr ήρθε σε επικοινωνία με την κα. Ευγενία Κούκουρα, γνωστή ξεναγό, η οποία θυμάται την εμπειρία της από τον μεγάλο σεισμό του 1978 σαν να έζησε αυτές τις στιγμές χθες.
Η συγκλονιστική μαρτυρία της
«Μια μέρα σαν κι αυτή, το 1978 στη Θεσσαλονίκη είχε πάρα πολλή ζέστη. Εκείνη την ημέρα ξενάγησα τον αρχηγό στρατού της Βουλγαρίας στην πόλη μου και είχαμε ζεσταθεί υπερβολικά, είχε και υγρασία πολλή. Χαιρετηθήκαμε, χωρίσαμε με την ομάδα των Βουλγάρων και γύρισα στο σπίτι. Τότε έπαιζε ένα σίριαλ με τον Γιώργο Φούντα. Όλοι οι Θεσσαλονικείς ήταν προσηλωμένοι σε αυτό το φιλμάκι. Από την άλλη πλευρά υπήρχε ένα πανευρωπαϊκό πρωτάθλημα ποδοσφαίρου. Και 11.10 ακριβώς σείστηκε η πόλη. Η Θεσσαλονίκη ήταν σαν ένα ηφαίστειο το οποίο κουνήθηκε. Στο σπίτι των γονέων μου κουνήθηκε μια βιβλιοθήκη πάνω από μισό μέτρο από τον τοίχο και ξαναγύρισε πίσω στη θέση της. Φοβερή κατάσταση.
Στην πολυκατοικία έμεναν δύο αδελφές, στον τρίτο όροφο. Οι αδελφές Ντόρτα και Ωρολογά. Η μία χήρα ενός μεγάλου δημοσιογράφου που έγραφε στην εφημερίδα Νέα Αλήθεια και η άλλη χήρα στρατηγού. Κατέβηκαν σιγά σιγά τη σκάλα και μου είπαν “ζούμε;” Τους λέω ζούμε. Και τις παίρνω με το αυτοκίνητό μου. Στον δρόμο βρίσκουμε άλλο ένα ζευγάρι από την πολυκατοικία και τους πηγαίνω στην Περαία. Νοικιάζουμε εκείνο το βράδυ ένα διαμέρισμα από ενοικιαζόμενα, αφήνοντας πίσω και ανοιχτές τις πόρτες από τα σπίτια θα έλεγα. Αλλά μετά η πιο νηφάλια, η κα. Κωνσταντινίδου από τον δεύτερο όροφο και η μαμά μου μού ζήτησαν να γυρίσουμε πίσω στην πόλη. Όλη η Θεσσαλονίκη έβγαινε, στοιχισμένοι άνθρωποι, δεν κόρναρε κανένας. Ο παραλιακός δρόμος ήταν γεμάτος από αυτοκίνητα που προσπαθούσαν να βγουν και να σωθούν από τη Θεσσαλονίκη. Πήγαμε στην Περαία. Η μητέρα μου μού είπε ότι οι κολώνες της παραλίας στην Περαία και στην Αγία Τριάδα είχαν λυγίσει, είχαν σπάσει από το έδαφος και ξαναγύρισαν στη θέση τους.
Γυρίσαμε πίσω, η Θεσσαλονίκη ήταν μια έρημη πόλη. Στην Τσιμισκή είχαν πέσει πάρα πολλές βιτρίνες από τα καταστήματα και δεν πλησίαζε κάνεις ούτε να κλέψει ούτε να βιαιοπραγήσει. Υπήρχαν μερικοί που προχωρούσαν και η περισσότερη προσοχή είχε στραφεί στην πλατεία Ιπποδρομίου όπου είχε πέσει η πολυκατοικία του “Νίκου”. Εκεί είχαν πάει μηχανήματα και προσπαθούσαν να βγάλουν μπάζα και να κάνουν κάτι για να σωθούν κάποιοι. Ξαναγυρίσαμε 6 η ώρα το πρωί με ένα αίσθημα σαν να είχε ανοίξει η Γη και να είχε καταπιεί τη μισή πόλη. Την επόμενη μέρα δεν έγινε ούτε η ξενάγηση ούτε η Θεσσαλονίκη ξαναβρήκε τον ρυθμό της. Κι εγώ μετά από δύο εβδομάδες ξενάγησα έναν σπουδαίο Γιαπωνέζο σεισμολόγο, τον Ιναμόρι, ο οποίος είχε έρθει για να δει τα κοιτάσματα καολίνης και ολιβίνης σε ένα ορυχείο της Κοζάνης, το βουνό Μπούριτζ.
Και τελικώς είχαμε πάει εκεί. Πρώτη φορά κατέβηκα σε ορυχείο με τα βαγονάκια και είδαμε αυτά. Αλλά τον πήγαμε να πει και τη γνώμη του στον Στίβο και τον Περιστερώνα, τα δύο χωριά που είναι από την κάτω πλευρά των λιμνών, Αγίου Βασιλείου και Βόλβης. Και είδε ένα χάσμα το οποίο ήταν ενάμιση χιλιόμετρο το μήκος του και βάθος πάνω από 200 – 250 μέτρα ό,τι φαινόταν. Και είπε στους χωρικούς “βλέπετε αυτά τα σπίτια σας που έπεσαν;”
Οι χωρικοί έλεγαν “μα αυτά ήταν καινούργια”. “Δεν γίνατε σοφοί“, τους είπε. “Γιατί οι σοφοί άνθρωποι ακολουθούν το οικοδομικό σύστημα που υπάρχει από το παρελθόν“. “Τα παλιά σας σπίτια και οι αποθήκες στο χωριό είναι με χιαστί ξύλα στους τοίχους και ανάμεσα τούβλα. Τα κάνατε όλα τσιμεντένια και με ενιαίο τοίχο που ευτυχώς στην Ελλάδα είναι τεκτονικοί οι σεισμοί και είναι οριζόντιοι. Γιατί αν ήταν κάθετοι, που λέγονται κατακρημσιγενείς, δεν θα είχε γλιτώσει τίποτα μέσα σε αυτή την πόλη. Είστε τυχεροί που έχετε αυτούς τους τεκτονικούς σεισμούς αλλά όταν ξαναχτίσετε τα σπίτια σας να τα χτίσετε με τον παλιό τρόπο για να μην έχουν πρόβλημα οι επόμενες και οι μεθεπόμενες γενιές”».
Το ρολόι που δείχνει μέχρι σήμερα 11.10
Όταν κάνω πλέον ξενάγηση στην πόλη, στην πλατεία Εμπορίου, εκεί που υπάρχει ένα ρολόι σταματημένο ακριβώς στις 11.10, κάθε φορά που περνώ γίνεται 21 Ιουνίου του 1978 και λέω μακάρι ποτέ ξανά να μην έχει κανείς τέτοια εμπειρία από την πόλη μας. Και να ζήσουμε καλύτερα».
thesstoday.gr
