Ο Κινέζος Πρόεδρος Xi Jinping αρέσκεται να καυχιέται: «Η Ανατολή ανεβαίνει, η Δύση παρακμάζει»
Στα χρόνια που προηγήθηκαν της εισβολής της στην Ουκρανία, η Ρωσία ξεκίνησε να σχεδιάζει πως θα αντισταθεί σε τυχόν κυρώσεις στην οικονομία της αναπτύσσοντας τοπικά υποκατάστατα για βασικά ξένα προϊόντα, όπως οι μικροεπεξεργαστές. Το μόνο πρόβλημα: Δεδομένου ότι δεν διαθέτει προηγμένη ικανότητα κατασκευής ημιαγωγών, η παραγωγή αυτών των τσιπ ρωσικής σχεδίασης ανατέθηκε σε εξωτερικούς συνεργάτες, κυρίως στην Taiwan Semiconductor Manufacturing Co. Μετά την εισβολή στην Ουκρανία, η Ταϊβάν ενώθηκε με τις ΗΠΑ στην απαγόρευση της εξαγωγής ευαίσθητης τεχνολογίας στη Ρωσία. Η TSMC υποσχέθηκε αμέσως να συμμορφωθεί.
Η Ρωσία μπορεί να είναι μια ενεργειακή υπερδύναμη, αλλά η Ταϊβάν είναι μια υπερδύναμη ημιαγωγών και οι ημιαγωγοί είναι πιο δύσκολο να αντικατασταθούν – πετρέλαιο. Εκεί κρύβεται μια κρίσιμη εικόνα για τον αναδυόμενο Ψυχρό Πόλεμο μεταξύ Ρωσίας και Κίνας από τη μία πλευρά και της Δύσης —των ΗΠΑ και των δημοκρατικών συμμάχων τους— από την άλλη. Αυτός ο Ψυχρός Πόλεμος θα είναι πολύ περισσότερο οικονομικός αγώνας -ν πρώτο και η ισορροπία οικονομικής δύναμης ευνοεί τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους. Και δεν είναι καν κοντά.
Ο Κινέζος Πρόεδρος Xi Jinping αρέσκεται να καυχιέται: «Η Ανατολή ανεβαίνει, η Δύση παρακμάζει». Όταν ο ανταγωνισμός περιορίστηκε στην Κίνα και τις ΗΠΑ, αυτό είχε κάποια απήχηση: Με τους σημερινούς ρυθμούς ανάπτυξης, η Κίνα θα ξεπεράσει τις ΗΠΑ ως η μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου μόλις το 2030 παρά τα κέρδη των ΗΠΑ τον τελευταίο χρόνο.
Αλλά με την Κίνα να συνεργάζεται με τη Ρωσία και τη Δύση πιο ενωμένη από ποτέ, αυτό μετατρέπεται σε έναν διαγωνισμό συμμαχιών και ο Σι δεν θα μπορούσε να κάνει περισσότερο λάθος. Σε αυτό το πλαίσιο, η «Ανατολή» και η «Δύση» δεν είναι γεωγραφικές, αλλά γεωπολιτικές ετικέτες. Εάν η «Ανατολή» οριστεί ως εκείνες οι χώρες με τις οποίες η Κίνα είναι στενά ευθυγραμμισμένη (αποφεύγει τις επίσημες συμμαχίες), μόνο η Κίνα έχει νόημα να ανεβαίνει. Η Ρωσία ήταν ένα στάσιμο κράτος ακόμη και πριν οι κυρώσεις πλήξουν την οικονομία της. Οι υπόλοιπες, όπως το Καζακστάν, η Λευκορωσία, το Πακιστάν, η Βόρεια Κορέα, η Καμπότζη και το Λάος, είναι φτωχές, με αργή ανάπτυξη ή και τα δύο. Η Δύση, που ορίζεται ως η Ευρωπαϊκή Ένωση, η αγγλόσφαιρα (ΗΠΑ, Αυστραλία, Καναδάς, Βρετανία και Νέα Ζηλανδία) και οι τρεις μεγάλες, πλούσιες δημοκρατίες της Ανατολικής Ασίας, η Ιαπωνία, η Νότια Κορέα και η Ταϊβάν, μπορεί να μην αναπτύσσονται γρήγορα, αλλά αυξάνεται και έχει ένα γιγάντιο κεφάλι. Όπως είπε ο πρώην υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Χένρι Πόλσον, ένας Κινέζος αξιωματούχος του είπε κάποτε: «Έχεις όλους τους καλούς συμμάχους».
Στα χρόνια που προηγήθηκαν της εισβολής της στην Ουκρανία, η Ρωσία ξεκίνησε να σχεδιάζει πως θα αντισταθεί σε τυχόν κυρώσεις στην οικονομία της αναπτύσσοντας τοπικά υποκατάστατα για βασικά ξένα προϊόντα, όπως οι μικροεπεξεργαστές. Το μόνο πρόβλημα: Δεδομένου ότι δεν διαθέτει προηγμένη ικανότητα κατασκευής ημιαγωγών, η παραγωγή αυτών των τσιπ ρωσικής σχεδίασης ανατέθηκε σε εξωτερικούς συνεργάτες, κυρίως στην Taiwan Semiconductor Manufacturing Co. Μετά την εισβολή στην Ουκρανία, η Ταϊβάν ενώθηκε με τις ΗΠΑ στην απαγόρευση της εξαγωγής ευαίσθητης τεχνολογίας στη Ρωσία. Η TSMC υποσχέθηκε αμέσως να συμμορφωθεί.
Η Ρωσία μπορεί να είναι μια ενεργειακή υπερδύναμη, αλλά η Ταϊβάν είναι μια υπερδύναμη ημιαγωγών και οι ημιαγωγοί είναι πιο δύσκολο να αντικατασταθούν – πετρέλαιο. Εκεί κρύβεται μια κρίσιμη εικόνα για τον αναδυόμενο Ψυχρό Πόλεμο μεταξύ Ρωσίας και Κίνας από τη μία πλευρά και της Δύσης —των ΗΠΑ και των δημοκρατικών συμμάχων τους— από την άλλη. Αυτός ο Ψυχρός Πόλεμος θα είναι πολύ περισσότερο οικονομικός αγώνας -ν πρώτο και η ισορροπία οικονομικής δύναμης ευνοεί τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους. Και δεν είναι καν κοντά.
Ο Κινέζος Πρόεδρος Xi Jinping αρέσκεται να καυχιέται: «Η Ανατολή ανεβαίνει, η Δύση παρακμάζει». Όταν ο ανταγωνισμός περιορίστηκε στην Κίνα και τις ΗΠΑ, αυτό είχε κάποια απήχηση: Με τους σημερινούς ρυθμούς ανάπτυξης, η Κίνα θα ξεπεράσει τις ΗΠΑ ως η μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου μόλις το 2030 παρά τα κέρδη των ΗΠΑ τον τελευταίο χρόνο.
Αλλά με την Κίνα να συνεργάζεται με τη Ρωσία και τη Δύση πιο ενωμένη από ποτέ, αυτό μετατρέπεται σε έναν διαγωνισμό συμμαχιών και ο Σι δεν θα μπορούσε να κάνει περισσότερο λάθος. Σε αυτό το πλαίσιο, η «Ανατολή» και η «Δύση» δεν είναι γεωγραφικές, αλλά γεωπολιτικές ετικέτες. Εάν η «Ανατολή» οριστεί ως εκείνες οι χώρες με τις οποίες η Κίνα είναι στενά ευθυγραμμισμένη (αποφεύγει τις επίσημες συμμαχίες), μόνο η Κίνα έχει νόημα να ανεβαίνει. Η Ρωσία ήταν ένα στάσιμο κράτος ακόμη και πριν οι κυρώσεις πλήξουν την οικονομία της. Οι υπόλοιπες, όπως το Καζακστάν, η Λευκορωσία, το Πακιστάν, η Βόρεια Κορέα, η Καμπότζη και το Λάος, είναι φτωχές, με αργή ανάπτυξη ή και τα δύο. Η Δύση, που ορίζεται ως η Ευρωπαϊκή Ένωση, η αγγλόσφαιρα (ΗΠΑ, Αυστραλία, Καναδάς, Βρετανία και Νέα Ζηλανδία) και οι τρεις μεγάλες, πλούσιες δημοκρατίες της Ανατολικής Ασίας, η Ιαπωνία, η Νότια Κορέα και η Ταϊβάν, μπορεί να μην αναπτύσσονται γρήγορα, αλλά αυξάνεται και έχει ένα γιγάντιο κεφάλι. Όπως είπε ο πρώην υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Χένρι Πόλσον, ένας Κινέζος αξιωματούχος του είπε κάποτε: «Έχεις όλους τους καλούς συμμάχους».
Από μόνη της, η Κίνα αντιπροσώπευε το 18% του παγκόσμιου ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος με τις τρέχουσες συναλλαγματικές ισοτιμίες πέρυσι, με βάση τα στοιχεία του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Η προσθήκη της Ρωσίας και των διαφόρων συμμάχων της ανεβάζει το σύνολο σε μόλις 20%. Οι ΗΠΑ, εν τω μεταξύ, αντιπροσώπευαν το 24% και προσθέτοντας τους συμμάχους τους ανεβάζουν το σύνολο στο 59%.
Ενώ οι κυρώσεις στη Ρωσία καταδεικνύουν τον έλεγχο της Δύσης στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα, το μακροπρόθεσμο οικονομικό πλεονέκτημα θα προέλθει από την τεχνολογία και τη γνώση. Στην καθαρή επιστήμη —όπως τα διαστημικά ταξίδια και η ατομική ενέργεια— η Ρωσία και η Κίνα έχουν σίγουρα τη δική τους θέση. Αλλά στην εμπορικά χρήσιμη τεχνολογία, οι δυτικές εταιρείες ηγούνται σχεδόν σε κάθε τομέα, από την εμπορική αεροπορία και τη βιοτεχνολογία έως τους ημιαγωγούς και το λογισμικό.
«Εάν έχετε μια συνεκτική στρατηγική στις μεγάλες δημοκρατίες, βρίσκεστε σε μια εξαιρετικά ισχυρή θέση όσον αφορά τη χρηματοοικονομική, οικονομική και τεχνολογική μόχλευση», δήλωσε ο πρώην πρωθυπουργός της Αυστραλίας Kevin Rudd, τώρα πρόεδρος του think tank Asia Society.
Φυσικά η Ανατολή παίζει κεντρικό ρόλο στην παγκόσμια οικονομία. Όπως δείχνει η πρόσφατη αναταραχή στην αγορά, η Ρωσία είναι βασικός προμηθευτής όχι μόνο πετρελαίου και φυσικού αερίου, αλλά και μετάλλων όπως το παλλάδιο, που χρησιμοποιείται σε καταλυτικούς μετατροπείς και το νικέλιο. Η Κίνα κυριαρχεί στην κατασκευή αμέτρητων αγαθών των οποίων η αξία έγινε πολύ ξεκάθαρη κατά τη διάρκεια της πανδημίας, όταν η ζήτηση για ορισμένα, όπως ο προστατευτικός ατομικός εξοπλισμός, εκτοξεύτηκε στα ύψη.
Σε μεγάλο βαθμό αυτά τα πλεονεκτήματα αντικατοπτρίζουν το συγκριτικό πλεονέκτημα της Ρωσίας στη γεωλογία και της Κίνας στην εργασία στα εργοστάσια. Το συγκριτικό πλεονέκτημα της Δύσης είναι στη γνώση. Γι’ αυτό η Ρωσία και η Κίνα προσελκύουν δυτικές επενδύσεις. Για παράδειγμα, για την ανάπτυξη ενός σύνθετου έργου υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) στην Αρκτική, η Ρωσία βασίστηκε σε Νορβηγούς, Γάλλους και Ιταλούς εργολάβους για ουσιαστική τεχνογνωσία, σημειώνει η ερευνητική εταιρεία Rystad Energy.
Οι δυτικές εταιρείες κυριαρχούν σε όλα τα βασικά βήματα σε αυτήν την κρίσιμη και εξαιρετικά περίπλοκη βιομηχανία, – σχεδιασμό chip (με επικεφαλής την αμερικανική Nvidia, την Intel, την Qualcomm και την AMD και τη βρετανική ARM) μέχρι την κατασκευή προηγμένων chip (με επικεφαλής την Intel, την TSMC της Ταϊβάν και τη Νότια Samsung της Κορέας ) και τα εξελιγμένα μηχανήματα που χαράσσουν σχέδια τσιπ (που παράγονται από την Applied Materials και τη Lam Research στις ΗΠΑ, την ASML Holding της Ολλανδίας και την Tokyo Electron της Ιαπωνίας).
Η Ρωσία και η Κίνα έχουν καταβάλει προσπάθειες για να μειώσουν αυτή την εξάρτηση. Η Ρωσία ανέπτυξε τοπικά σχεδιασμένους μικροεπεξεργαστές που ονομάζονται Elbrus και Baikal για τη λειτουργία κέντρων δεδομένων, επιχειρήσεων κυβερνοασφάλειας και άλλων εφαρμογών. Αν και κανένας -υς δύο δεν έχει επιτύχει σημαντικό μερίδιο αγοράς, «αντιπροσωπεύουν την κορυφή της τοπικής σχεδιαστικής ικανότητας», δήλωσε ο διευθυντής της Jane’s, πάροχος αμυντικών πληροφοριών. Η Ρωσία ήλπιζε ότι τελικά θα αντικαταστήσει τα τσιπ που κατασκευάζονται από την Intel και την AMD, είπε. «Αυτό δεν θα ήταν μόνο το θεμέλιο για τη διαφοροποίηση της εγκατεστημένης βάσης τους, αλλά ένα σκαλοπάτι για τις εξαγωγές σε άλλα φιλικά έθνη». Αλλά χωρίς κατασκευαστές όπως η TSMC να κατασκευάζουν τα τσιπ, η Ρωσία αντιμετωπίζει «την πλήρη αποσύνθεση των φιλοδοξιών τους να αναπτύξουν τη δική τους βιομηχανία».
Η Κίνα έχει πολύ μεγαλύτερη βιομηχανία ημιαγωγών από τη Ρωσία και η εν μέρει κρατική πρωταθλήτριά της, Semiconductor Manufacturing International Co. (SMIC), θα μπορούσε θεωρητικά να κατασκευάσει τα τσιπ της Ρωσίας, αλλά αυτό θα διαρκούσε τουλάχιστον ένα χρόνο, είπε ο κ. Τίγκος. Επιπλέον, οι προσπάθειές της να καλύψει τη διαφορά του Ταϊβανέζου ανταγωνιστή της έχουν καθυστερήσει λόγω κυρώσεων. Το 2020 οι ΗΠΑ ζήτησαν από εταιρείες που χρησιμοποιούν αμερικανική τεχνολογία να λάβουν άδεια για να πουλήσουν στην SMIC. Αυτό ουσιαστικά περιόρισε την ικανότητά της να αποκτά προηγμένο εξοπλισμό από την ASML της Ολλανδίας, η οποία είναι κρίσιμη για «κάθε χώρα που θέλει να έχει μια ανταγωνιστική βιομηχανία ημιαγωγών», είπε ο κ. Τίγκος.
Γιατί όλα αυτά έχουν σημασία για το αποτέλεσμα του γεωπολιτικού αγώνα; Με την πάροδο του χρόνου, το οικονομικό βάρος, η δύναμη και η ζωτικότητα είναι αυτά που επιτρέπουν στις χώρες να διατηρήσουν τη στρατιωτική τους ικανότητα, να επιτύχουν και να διατηρήσουν την τεχνολογική υπεροχή και να παραμείνουν ελκυστικοί εταίροι για άλλες χώρες.
Ωστόσο, το ΑΕΠ δεν ισοδυναμεί αυτόματα με στρατηγική επιρροή. Για να κερδίσει έναν Ψυχρό Πόλεμο, δεν αρκεί η Δύση να έχει τα καλύτερα οικονομικά χαρτιά, πρέπει να ξέρει πώς να τα παίζει. Το οικονομικό κράτος, όπως λέγεται, δεν είναι φυσικά στη Δύση: οι θεσμοί του χτίζονται με την υπόθεση ότι οι εταιρείες είναι ιδιωτικές επιχειρήσεις, όχι όργανα του κράτους. Δραστηριοποιούνται οπουδήποτε είναι κερδοφόρο, ανεξάρτητα από τα στρατηγικά συμφέροντα των χωρών τους.
Δεν υπάρχει τέτοιος διαχωρισμός στη Ρωσία και την Κίνα. Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν χρησιμοποίησε τον κρατικό έλεγχο βασικών βιομηχανιών όπως το φυσικό αέριο για να επιβραβεύσει ή να απειλήσει τους γείτονες. Το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα επιμένει ότι οι κρατικές και ακόμη και ιδιωτικές επιχειρήσεις δίνουν προτεραιότητα στα κρατικά συμφέροντα. Σε αντάλλαγμα, η Κίνα γέρνει τον αγωνιστικό χώρο προς όφελος αυτών των εταιρειών στο εσωτερικό και στο εξωτερικό. Κινέζοι χάκερ που χρηματοδοτούνται – κράτος κλέβουν εμπορικά μυστικά από δυτικές εταιρείες, ισχυρίζονται οι ΗΠΑ. Η Κίνα είναι κύριος του οικονομικού καταναγκασμού, τιμωρώντας χώρες όπως η Αυστραλία ή η Λιθουανία ή εταιρείες που περνούν τις διπλωματικές κόκκινες γραμμές της, στερώντας τους την πρόσβαση στην κινεζική αγορά, γνωρίζοντας ότι άλλες χώρες και εταιρείες θα πάρουν πρόθυμα τη θέση τους.
Η Κίνα έμαθε επίσης πώς να αντιμετωπίζει τις εταιρείες και τις χώρες της Δύσης μεταξύ τους—ευνοώντας όποιον υπόσχεται να μοιραστεί περισσότερη από την τεχνολογία της με Κινέζους εταίρους ή αποφεύγει την κριτική στην Κίνα.
Οι δυτικές κυβερνήσεις, όπως η Γερμανία, υπερβάλλουν την οικονομική ισχύ της Κίνας και υποτιμούν τη δική τους, δήλωσε ο Luke Patey, ειδικός στη διεθνή οικονομική στρατηγική της Κίνας στο Δανικό Ινστιτούτο Διεθνών Σπουδών. “Η Γερμανία έχει ένα πλήρες φλος όσον αφορά τη γεωοικονομία, αλλά παίζει σαν να έχει ένα ζευγάρι…”, είπε ο κ. Patey. Η Δύση εκνευρίζεται που οι κινεζικές εταιρείες ηγούνται στον τηλεπικοινωνιακό εξοπλισμό πέμπτης γενιάς —όπως η Huawei Technologies— και στις μπαταρίες ηλεκτρικών οχημάτων. Αλλά, είπε, «Πουλάμε χαμηλά το γεγονός ότι εκεί πάνω με τη Huawei είναι η Ericsson, η Nokia και η Samsung», με έδρα τη Σουηδία, τη Φινλανδία και τη Νότια Κορέα, αντίστοιχα. Εν τω μεταξύ, η Panasonic της Ιαπωνίας και η LG της Νότιας Κορέας «κατασκευάζουν τις πιο εξελιγμένες μπαταρίες ηλεκτρικών οχημάτων στον κόσμο».
Για να παίξει η Δύση αυτό το παιχνίδι, θα πρέπει να χρησιμοποιήσει πιο επιδέξια τα άφθονα οικονομικά της περιουσιακά στοιχεία για γεωπολιτικούς σκοπούς. Οι κυρώσεις στη Ρωσία δείχνουν ότι μπορεί: Η Δύση έδειξε ένα αξιοσημείωτο εύρος και ενότητα στην προθυμία της να διατηρήσει σημαντικο οικονομικο αποκλεισμο προκειμένου να τιμωρήσει τη Ρωσία. Όταν η κυβέρνηση Τραμπ επέβαλε ελέγχους στις εξαγωγές στην Κίνα, η Ταϊβάν δεν συμμετείχε, αλλά οι εταιρείες της αναγκάστηκαν να συμμορφωθούν επειδή χρησιμοποιούν τεχνολογία των ΗΠΑ. Αυτή τη φορά η ίδια η Ταϊβάν αγκάλιασε τις ΗΠΑ. «Η Ταϊβάν καταδικάζει σθεναρά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Η χώρα μας ενώνεται με τις ΗΠΑ, την ΕΕ και άλλους ομοϊδεάτες εταίρους στην επιβολή κυρώσεων στη Ρωσία», έγραψε στο Twitter το Υπουργείο Εξωτερικών.
Ωστόσο, από μια άποψη αυτό είναι ένα εύκολο τεστ. Θα παραμείνει η ενότητα της Δύσης εάν η Ουκρανία ξεφύγει από τα πρωτοσέλιδα και ο οικονομικός πόνος αυξηθεί; Το πιο σημαντικό, θα μπορούσε να συγκεντρώσει την ίδια προσπάθεια με την Κίνα, μια κρίσιμη αγορά και προμηθευτή πολλών εταιρειών και χωρών στη Δύση;
Εάν η Κίνα επιτεθεί στην Ταϊβάν, την οποία θεωρεί επαρχία, ο εξοστρακισμός της από την παγκόσμια οικονομία θα ήταν σχεδόν αδύνατος. Ωστόσο, οι δυτικές κυβερνήσεις έχουν αρχίσει να περιορίζουν τους επιχειρηματικούς δεσμούς με την Κίνα ως απάντηση στην πιο επιθετική συμπεριφορά της προς τους γείτονές της και στο «Made in China 2025», ένα οικονομικό σχέδιο για κυριαρχία σε βασικές τεχνολογίες. Η Γερμανία και η Ιταλία εφαρμόζουν πιο αυστηρά κριτήρια για τις ξένες επενδύσεις στις εταιρείες τους, επιφυλακτικές για τη μεταφορά προηγμένης τεχνολογίας σε κινέζους ανταγωνιστές. Η Ιαπωνία συζητά τώρα έναν νόμο για την οικονομική ασφάλεια για τη διασφάλιση των αλυσίδων εφοδιασμού και τον έλεγχο των ξένων επενδύσεων και του εξοπλισμού που χρησιμοποιείται σε ευαίσθητες υποδομές. Οι εταιρείες που είχαν δώσει προτεραιότητα στην επέκταση στην Κίνα ενισχύουν τώρα τη δυτική παρουσία τους. Η TSMC κατασκευάζει εργοστάσια κατασκευής στην Αριζόνα και την Ιαπωνία, ενώ η Intel έχει ανακοινώσει νέες ή διευρυμένες εγκαταστάσεις στο Οχάιο, τη Γαλλία, τη Γερμανία και την Ιταλία.
Η δυτική συνεργασία σε τέτοιες προσπάθειες, αν και εκκολαπτόμενη, αυξάνεται. Όταν οι ΗΠΑ και η Ευρωπαϊκή Ένωση διευθέτησαν μια μακροχρόνια διαφωνία σχετικά με τις επιδοτήσεις της άλλης προς την Boeing και την Airbus πέρυσι, συμφώνησαν επίσης να αναπτύξουν μια κοινή προσέγγιση για «οικονομίες που δεν είναι της αγοράς», δηλαδή Ρωσία και Κίνα, στα πολιτικά αεροσκάφη. Για παράδειγμα, συμφώνησαν ότι αυτές οι χώρες δεν μπορούν να κάνουν επενδύσεις στους αεροπορικούς τους τομείς εξαρτώμενες από τη «μεταφορά τεχνολογίας ή θέσεων εργασίας εις βάρος» των ΗΠΑ και της Ευρώπης.
Όσον αφορά το ανθρώπινο κεφάλαιο, το προβάδισμα μειώνεται ελαφρώς: η Ρωσία και η Κίνα έχουν 2,5 εκατομμύρια ερευνητές, οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους περίπου 5,2 εκατομμύρια. Είναι στη μελλοντική δεξαμενή ταλέντων που το χάσμα αρχίζει πραγματικά να κλείνει. Η Κίνα από μόνη της απονέμει περισσότερα προπτυχιακά πτυχία επιστήμης και μηχανικής από ό,τι οι ΗΠΑ, η Βρετανία, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα μαζί. Οι φοιτητές στην Κίνα είναι πιο πιθανό να ακολουθήσουν την επιστήμη και τη μηχανική από ό,τι σε άλλες χώρες. Αυτή η δεξαμενή ταλέντων είναι μια τρομερή μηχανή για την εγχώρια καινοτομία και ένας μαγνήτης για ξένες και εγχώριες επενδύσεις. Η έλλειψη παρόμοιας δεξαμενής περιορίζει τις αμερικανικές προσπάθειες να επαναφέρουν την κρίσιμη παραγωγή στις ΗΠΑ Σε μια ομιλία στην Ταϊβάν πέρυσι ο Morris Chang, ο ιδρυτής της TSMC, παραπονέθηκε ότι οι Αμερικανοί μηχανικοί «δεν θέλουν να εργαστούν στον κατασκευαστικό κλάδο… Η ανωτερότητα της Ταϊβάν αυτό είναι ότι έχει έναν μεγάλο αριθμό εξαιρετικών και αφοσιωμένων μηχανικών πρόθυμων να ριχτούν στην κατασκευή».
Η Δύση αναπληρώνει την έλλειψη εγχώριων ταλέντων μέσω της μετανάστευσης. Μια μελέτη του Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Διεθνών και Στρατηγικών Σπουδών του Πεκίνου νωρίτερα αυτό το έτος ανεφερε ότι το 34% των κορυφαίων ταλέντων τεχνητής νοημοσύνης της Κίνας εργάζονταν στην Κίνα ενώ το 56% εργάζονταν στις ΗΠΑ. Οι επιχειρηματίες τεχνολογίας παρακινούνται από την ελευθερία και τον πλούτο, τα οποία και τα δύο δεν υπαρχουν στην Κίνα και τη Ρωσία.
Επομένως, ένας βασικός παράγοντας για το αν η Δύση μπορεί να διατηρήσει το πλεονέκτημά της είναι αν μπορεί να παραμείνει μαγνήτης ταλέντων. Ωστόσο, το άνοιγμα της Δύσης στο εμπόριο και τη μετανάστευση, ακόμη και η δέσμευσή της στη δημοκρατία έχουν υποστεί πίεση. Την τελευταία δεκαετία, η υποστήριξη στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ έχει αυξηθεί για τους δεξιούς λαϊκιστές που αντιτίθενται στη μετανάστευση και το ελεύθερο εμπόριο, είναι σκεπτικοί για το ΝΑΤΟ και θαυμάζουν τον κ. Πούτιν. Αυτά περιλαμβάνουν τη Μαρίν Λεπέν, υποψήφια για την προεδρία στις γαλλικές εκλογές την άνοιξη, και τον πρώην πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος μπορεί να επιδιώξει ξανά τον Λευκό Οίκο το 2024. Η δημοκρατία έχει υποχωρήσει στην Ουγγαρία, την Πολωνία και τις ΗΠΑ, σύμφωνα με τη δεξαμενή σκέψης Freedom Homeι.
Αυτό δείχνει την τελική και ίσως τη μεγαλύτερη πρόκληση για τα δυτικά έθνη. Έχοντας δείξει πόσο αποτελεσματικά μπορούν να διακόψουν τους δεσμούς τους με τη Ρωσία, μπορούν να είναι εξίσου αποτελεσματικοί στην ενίσχυση των δεσμών μεταξύ τους και αδέσμευτων παικτών όπως η Ινδία, η Βραζιλία και το Βιετνάμ—και έτσι να είναι μια ελκυστική εναλλακτική στην αυταρχική Ανατολή;
Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, οι ΗΠΑ χρησιμοποίησαν το εμπόριο για να ενισχύσουν άλλες δημοκρατίες και να δεσμεύσουν συμμάχους και η ανταμοιβή τους ήταν μια δημοκρατική και ευημερούσα Δύση. Ωστόσο, από τη δεκαετία του 2000, οι Αμερικανοί στράφηκαν σε αυτό το μοντέλο, καθώς το διευρυμένο εμπόριο με εταιρείες όπως η Κίνα έφερε οικονομική αναταραχή και ελάχιστα γεωπολιτικά οφέλη. Ο κ. Τραμπ είδε το εμπόριο ως ένα παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος και χτύπησε συμμάχους και αντιπάλους με δασμούς. Έβγαλε τις ΗΠΑ από τη Συνεργασία Trans-Pacific με 11 άλλες χώρες του Ειρηνικού, ένα σύμφωνο που καλύπτει όχι μόνο δασμούς αλλά επενδύσεις, πνευματική ιδιοκτησία, δεδομένα και τη συμπεριφορά κρατικών επιχειρήσεων, που προορίζεται ως εναλλακτική λύση στην Κίνα. Ο κ. Μπάιντεν έχει επιλύσει διαφορές δασμών, αλλά πίεσε να επεκτείνει τους κανονισμούς «Αγοράστε αμερικανικά» που τιμωρούν τις εισαγωγές. Δεν έχει προσφέρει καμία ανάλογη εμπορική συμφωνία στους διευρυμένους στρατιωτικούς δεσμούς του με τους συμμάχους στην Ευρώπη και την Ασία, αν και έχει υποσχεθεί ένα λιγότερο φιλόδοξο «Οικονομικό Πλαίσιο Ινδο-Ειρηνικού».
Εν τω μεταξύ, η Κίνα καλλιεργεί γρήγορα τη δική της οικονομική σφαίρα επιρροής, μέσω ξένων επενδύσεων, της πρωτοβουλίας της για υποδομές «Belt and Road» και εμπορικών συμφωνιών, ακόμη και υποβάλλοντας αίτηση για ένταξη στο TPP, που μετονομάστηκε σε Συνολική και Προοδευτική Συμφωνία για Συνεργασία Trans-Pacific.
«Η Κίνα έχει μελετήσει πολύ προσεκτικά το αμερικανικό μεταπολεμικό μοντέλο για το πώς η παγκόσμια και περιφερειακή στρατιωτική κυριαρχία της αυξήθηκε από τη χρηματοπιστωτική και οικονομική κυριαρχία», είπε ο κ. Ραντ. Η Κίνα, είπε, επιδιώκει να επιτύχει τους στόχους της εξωτερικής της πολιτικής καθιστώντας χώρες σε όλη την Ασία, συμπεριλαμβανομένων των Αμερικανών συμμάχων, να εξαρτώνται – εμπόριο και τις επενδύσεις της, και τελικά το νόμισμά της. Ο κ. Ραντ προέτρεψε τις ΗΠΑ να επιστρέψουν στο TPP και να αναβιώσουν ένα παρόμοιο σύμφωνο με την Ευρώπη. Οι ΗΠΑ πρέπει να αναγνωρίσουν πού βρίσκεται το στρατηγικό τους πλεονέκτημα, «το οποίο είναι μέσω του ελεύθερου εμπορίου, του ανοιχτού εμπορίου και των ανοιχτών ροών κεφαλαίων».
