Μια δέσμευση Ελλάδας – Αλβανίας για την αποφυγή αναφορών και γεωγραφικών προσδιορισμών οι οποίοι “μπορούν δυνητικά να διεγείρουν τα πάθη μεταξύ των δύο λαών”, είναι το ένα από τα τρία, σοβαρότερα στοιχεία που θα συμπεριλαμβάνει η επικείμενη συμφωνία Ελλάδας – Αλβανίας, σύμφωνα με πηγές που επικαλούνται τα “Νέα Σαββατοκύριακο”. Και προσδιορίζουν ότι πίσω από αυτή την αναφορά, θα βρίσκεται η εγκατάλειψη, και επισήμως, από την Ελλάδα της “Βόρειας Ηπείρου”, αλλά και αντιστοίχως από πλευράς Αλβανίας της “Τσιμερία”, της λεγόμενης Τσαμουριάς.
Όπως σημειώνεται στο δημοσίευμα, με τον τρόπο αυτό θα επιδιωχθεί να κλείσουν οι λυτρωτικές διεκδικήσεις που από τη δική μας πλευρά, υποτίθεται ότι υποκρύπτουν οι αναφορές στη Βόρεια Ήπειρο, παρά το γεγονός ότι ουδέποτε ελληνική κυβέρνηση είχε διανοηθεί να παραγνωρίσει το Πρωτόκολλο της Κέρκυρας του 1914 που καθόριζε την αυτονομία ως κρατικής οντότητας της Βόρειας Ηπείρου.
Και από την άλλη πλευρά, για πρώτη φορά από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ελληνική κυβέρνηση θέτει σε ίδια μοίρα με την Βόρεια Ήπειρο τις ανιστόρητες διεκδικήσεις διαφόρων αλβανικών κυβερνήσεων σε μία περιοχή της Ηπείρου, στη Θεσπρωτία κυρίως, την οποία προσδιορίζουν ως “Τσαμουριά”.
Στο πλαίσιο της εξάλειψης των αλυτρωτικών αναφορών και διεκδικήσεων, η συμφωνία θα προβλέπει τη δημιουργία μεικτών επιστημονικών επιτροπών για την ανασύνταξη των εκπαιδευτικών βιβλίων κ.λπ.
Κατά τις ίδιες πηγές, το δεύτερο σοβαρό σημείο της κυοφορούμενης συμφωνίας, είναι εκείνο της δέσμευσης της Ελλάδας να αποδώσει, ως μεσεγγυούχος, τις περιουσίες Αλβανών πολιτών οι οποίες δημεύθηκαν με την κήρυξη του εμπολέμου με την Αλβανία το 1940-41. Οι περιουσίες αυτές, που τοποθετούνται κυρίως στα Γιάννινα, τη Θεσσαλονίκη και σε ορισμένες περιοχές της Θεσσαλίας, έχουν περιέλθει στην κατοχή Ελλήνων, και με τη συμφωνία πρέπει να επιστραφούν.
Και το τρίτο σημείο, το οποίο δημιουργεί την αίσθηση ότι δύσκολα αυτή η συμφωνία μπορεί να υπογραφεί είναι εκείνο που αφορά τον καθορισμό των ΑΟΖ μεταξύ των δύο χωρών. Μετά την κατάργηση της (πολύ θετικής για την Ελλάδα) συμφωνίας του 2009, οι Αλβανοί εμφανίζονται σήμερα ιδιαίτερα επιφυλακτικοί, και δείχνουν να αρνούνται να δεχθούν την επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 μίλια, διότι όπως εκτιμούν διπλωματικοί κύκλοι στην Αθήνα κάτι τέτοιο θα προκαλούσε την αντίδραση της Τουρκίας, καθώς θα δημιουργούσε προηγούμενο για το Αιγαίο.
Πληροφορίες από άλλες διπλωματικές πηγές στα Τίρανα αναφέρουν ότι η ηγεσία του αλβανικού υπουργείου των Εξωτερικών αντιμετωπίζει με σκεπτικισμό την πίεση που ασκεί ο Νίκος Κοτζιάς για την επίλυση του Αλβανικού “σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα”. Αν και οι συζητήσεις μεταξύ των δύο πλευρών έχουν προχωρήσει σε σημαντικό βαθμό, η αλβανική πλευρά κρίνει ότι πρώτον υπάρχουν ακόμη σοβαρά επιμέρους ζητήματα για την επίλυση των διμερών προβλημάτων και δεύτερον ότι η όποια συμφωνία μπορεί να δημιουργήσει εκρηκτικές καταστάσεις στην Ελλάδα, αφού θα έρθει σε μια στιγμή που η συμφωνία με τα Σκόπια προκαλεί αναταράξεις στην Ελλάδα, τόσο στην κοινωνία όσο και στο πολιτικό μας σύστημα.
Έτσι δημιουργείται το πολιτικό παράδοξο, η ελληνική κυβέρνηση να δείχνει ότι βιάζεται να κλείσει μια συμφωνία με τους Αλβανούς, ενώ η αλβανική κυβέρνηση να εμφανίζεται προσγειωμένη και επιφυλακτική.
Το μόνο θετικό στην όλη υπόθεση είναι ότι και οι δυο χώρες συνεχίζουν εντατικά τον διάλογο, και ότι του αλβανικού υπουργείου Εξωτερικών προΐσταται ο Ντιτμίρ Μπουσάτι, ένας σοβαρός πολιτικός, ο οποίος έχει διατελέσει (το 2000) υπότροφος ερευνητής στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και συνεργάτης του Ιδρύματος Δημ. Τσάτσου, θεωρείται δε άριστος γνώστης της ελληνικής πραγματικότητας.
