Σε μια περίοδο που η ανθρωπότητα κυριολεκτικά ζει ένα σενάριο «επιστημονικής φαντασίας», η παρακολούθηση ταινιών τρόμου απογειώθηκε. Και ναι, υπάρχει εξήγηση
Από την άνοιξη του 2020, όταν ξέσπασε η πανδημία COVID-19, οι άνθρωποι στράφηκαν σε μια εντυπωσιακή δραστηριότητα: την παρακολούθηση ταινιών τρόμου.
Μια ομάδα ερευνητών, λοιπόν, προσπάθησε πρόσφατα να βρει τους λόγους πίσω από αυτή την ενδιαφέρουσα –δεδομένων των συνθηκών- τάση, διεξάγοντας μια έρευνα 310 ενηλίκων στις ΗΠΑ, η οποία δημοσιεύθηκε στο Personality and Individual Differences. Οι επιστήμονες καταμέτρησαν τις συνήθειες παρακολούθησης των συμμετεχόντων, τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς τους και μια ποικιλία ψυχολογικών αποτελεσμάτων και τα αποτελέσματά τους έδειξαν ότι ενώ η παρακολούθηση ταινιών τρόμου ίσως αυτή τη στιγμή να φαίνεται ανησυχητική, μπορεί να έχει και απροσδόκητα οφέλη.
Αρχικά, διαπιστώθηκε ότι οι λάτρεις των ταινιών τρόμου αισθάνονται λιγότερο φόβο και άγχος λόγω της πανδημίας και ότι όσοι ενδιαφέρονταν για ταινίες σχετικές με την πανδημία συγκεκριμένα ανέφεραν μεγαλύτερη ανθεκτικότητα –ήταν δηλαδή περισσότερο ικανοί να βρουν νόημα και απόλαυση στη ζωή παρά τα όσα συνέβαιναν γύρω τους.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, το αίσθημα του φόβου και άλλων αρνητικών συναισθημάτων κατά τη διάρκεια μιας ταινίας επιτρέπει στους ανθρώπους να αντιμετωπίσουν αυτά τα συναισθήματα σε ένα ελεγχόμενο και ασφαλές περιβάλλον. Συγκριτικά με την αποφυγή ή καταπίεση των δύσκολων συναισθημάτων, η ύπαρξη ενός χώρου ώστε να «δουλευτούν» μπορεί να συμβάλει στην αποκλιμάκωση της έντασής τους. Και παρόλο που οι ταινίες τρόμου δεν έχουν πάντα ευτυχισμένο τέλος με την κλασική έννοια, όταν οι «καλοί» επικρατούν και το αίσθημα της τάξης αποκαθίσταται προσφέρει μια ανακούφιση και διασφάλιση ότι όλα θα πάνε καλά.
Το δεύτερο βασικό εύρημα ήταν ότι οι άνθρωποι που παρακολουθούν περισσότερες ταινίες σχετικές με την πανδημία ή άλλες με καταστάσεις αποκάλυψης, ανέφεραν ότι αισθάνονταν πιο προετοιμασμένοι για την πανδημία, τόσο ψυχικά όσο και σωματικά. Ακόμα και όταν μια φανταστική κατάσταση είναι ανέφικτη στην πραγματικότητα, οι θεατές μπορούν να πάρουν κάποια μαθήματα για την ανθρώπινη συμπεριφορά σε περιόδους κρίσης.
Εξετάζοντας τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας, οι ερευνητές βρήκαν ότι η «νοσηρή περιέργεια», δηλαδή η επιθυμία κάποιου να μαθαίνει για επικίνδυνα ή απειλητικά πράγματα, σχετιζόταν επίσης με μεγαλύτερη ανθεκτικότητα, ίσως επειδή με κάποιο τρόπο καθιστούσε την πανδημία ενδιαφέρουσα παρά τον τρόμο που την περιβάλλει. Σίγουρα δεν πρόκειται για ένα καλό συναίσθημα, αλλά ίσως παρέχει κάποια απόσταση και προοπτική που υπό διαφορετικές συνθήκες θα ήταν δύσκολο να βρεθούν, όταν βυθιζόμαστε στο στρες της καθημερινότητας.
Εκτός από το να βοηθούν τους ανθρώπους να διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους, να τους παρέχουν πληροφορίες και να ενθαρρύνουν την περιέργειά τους, η παρακολούθηση τρομακτικών ταινιών μπορεί να εξυπηρετήσει μια άλλη σημαντική λειτουργία: μας κάνει να νιώθουμε λιγότερο μόνοι. Η φυσική απομόνωση της πανδημίας μπορεί να μεγιστοποιήσει τα προσωπικά προβλήματα του καθενός, ειδικά όταν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δημιουργούν την αίσθηση ότι όλοι οι υπόλοιποι περνούν καλά κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Οι ιστορίες τρόμου δεν αποφεύγουν τις σκοτεινές πλευρές του ανθρώπου και την ευαλωτότητα που βιώνουμε όλοι. Οι δικοί μας προσωπικοί λόγοι φρίκης μπορεί να ποικίλλουν, αλλά όταν τις αντιμετωπίζουμε μαζί, γίνονται ευκολότεροι.
