Τα πλαστικά δυστυχώς βρίσκονται παντού, ακόμη και στο φαγητό μας. Καθώς μικροπλαστικά κατακλύζουν το περιβάλλον αναπόφευκτα καταλήγουν στο στομάχι μας. Πλέον βρίσκονται στην άγρια ζωή, στο πόσιμο νερό, στα σύννεφα και στα φυσικά τοπία.
Πώς μπορούμε να τα αποφύγουμε όμως; Αρχικά, θα πρέπει συνολικά να μειώσουμε όχι μόνο την εξάρτησή μας από το πλαστικό, αλλά και να περιορίσουμε την κυριολεκτική κατανάλωση του. Για να γίνει αυτό πρέπει να ενημερωθούμε για την τρέχουσα κατάσταση της ρύπανσης από το πλαστικό και τον τρόπο με τον οποίο τα μικροπλαστικά επηρεάζουν το σώμα.
Το πρόβλημα του πλαστικού
Όλοι έχουμε εκτεθεί σε κάποιο βαθμό στο πρόβλημα της πλαστικής ρύπανσης. Αυτό το πανταχού παρόν υλικό κατασκευάζεται συνήθως από ορυκτά καύσιμα όπως το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο που στη συνέχεια διυλίζονται, επεξεργάζονται και τελικά μετατρέπονται σε πλαστικό.
Περισσότεροι από 10 δισεκατομμύρια μετρικοί τόνοι πλαστικού έχουν παραχθεί παγκοσμίως μέχρι σήμερα και η παραγωγή πλαστικών έχει αυξηθεί κατά περισσότερο από 18.300 τοις εκατό μόνο τα τελευταία 65 χρόνια. Πάνω από 430 εκατομμύρια μετρικοί τόνοι νέου πλαστικού παράγονται κάθε χρόνο παγκοσμίως και ο αριθμός αυτός αυξάνεται χρόνο με το χρόνο.
Και ενώ τα μεγάλα κομμάτια πλαστικού που φαίνονται με γυμνό μάτι προκαλούν ήδη προβλήματα στο περιβάλλον, τα μικροπλαστικά είναι εξίσου (αν όχι περισσότερο) ανησυχητικά. Και αυτό επειδή τα πλαστικά δεν βιοδιασπώνται, όπως τα δέντρα ή τα φυτά. Αντίθετα, διασπώνται σε μικρότερα κομμάτια πλαστικού—αυτά είναι μικροπλαστικά – και αυτά διασπώνται σε ακόμη μικρότερα σωματίδια που ονομάζονται νανοπλαστικά.
Πώς το πλαστικό επηρεάζει την υγεία σας
Αλλά ανεξάρτητα από το αν είστε στην πρώτη γραμμή της παραγωγής πλαστικών (και της ρύπανσης) ή όχι, τα μικροπλαστικά δεν κάνουν διακρίσεις, καθώς είναι αρκετά μικρά ώστε να εισχωρούν στο σώμα οποιουδήποτε ανθρώπου μέσω της αναπνοής, του φαγητού, του ποτού και της απορρόφησης μέσω του δέρματος.
Τα πλαστικά σωματίδια είναι ευρέως διαδεδομένα στη σύγχρονη ανθρώπινη διατροφή, συμπεριλαμβανομένων των πηγών πόσιμου νερού (τόσο της βρύσης όσο και του εμφιαλωμένου) και των ροφημάτων όπως σόδα και αλκοολούχα ποτά και άλλων πηγών τροφής.
Αυτά τα μικρά κομμάτια πλαστικού μπορούν να περιέχουν περισσότερες από 16.000 χημικές ουσίες . Τουλάχιστον 4.200 από αυτές είναι γνωστό ότι είναι τοξικές και μπορούν να απορροφήσουν χημικές ουσίες από το περιβάλλον και να φιλοξενήσουν μικροοργανισμούς όπως βακτήρια και ιούς.
Και ενώ οι ειδικοί μόλις αρχίζουν να κατανοούν την πλήρη έκταση των αρνητικών συνεπειών για την υγεία που σχετίζονται με τα μικροπλαστικά, έχουμε ήδη κάποια αρκετά ανησυχητικά στοιχεία.
Τα τελευταία χρόνια, οι επιστήμονες έχουν εντοπίσει την παρουσία μικροσκοπικών πλαστικών σωματιδίων σε όλο το ανθρώπινο σώμα, συμπεριλαμβανομένης της καρδιάς, της κυκλοφορίας του αίματος, των φλεβών, των πνευμόνων, του πλακούντα, των κοπράνων, των όρχεων, του σπέρματος, του μητρικού γάλακτος και του εγκεφάλου. Μικροπλαστικά έχουν ανιχνευθεί ακόμη και στη συσσώρευση πλάκας στις αρτηρίες ασθενών που υποβάλλονται σε θεραπεία για καρδιακές παθήσεις.
Και είναι γνωστό ότι τουλάχιστον μερικές χιλιάδες κοινά χημικά πρόσθετα είναι επικίνδυνα και συνδέονται με καρκίνο, ορμονικά και αναπαραγωγικά προβλήματα, προβλήματα ανοσοποιητικού συστήματος, αναπνευστικές ασθένειες και πολλά άλλα προβλήματα υγείας.
Επιπλέον, μια συγκλονιστική μελέτη του 2021 διαπίστωσε ότι ο μέσος σύγχρονος άνθρωπος μπορεί να καταναλώνει μικροπλαστικά έως και ίσης αξίας μιας πιστωτικής κάρτας κάθε εβδομάδα .
Εάν αισθάνεστε συγκλονισμένοι από αυτά τα γεγονότα, δεν είστε οι μόνοι. Αλλά πρέπει να γνωρίζετε ότι μπορείτε να κάνετε αλλαγές σε ατομικό επίπεδο για να μειώσετε την κατανάλωση μικροπλαστικών. Κανείς δεν πρόκειται να είναι τέλειος από κάθε άποψη (είναι σχεδόν αδύνατο να το κάνετε), οπότε μην αγχώνεστε. Οι μικρές αλλαγές μπορούν να κάνουν μεγάλη διαφορά τόσο για την υγεία σας όσο και για το περιβάλλον.
Αποφύγετε τα πλαστικά δοχεία τροφίμων και τα εργαλεία κουζίνας
Τα πλαστικά δοχεία αποθήκευσης τροφίμων, ανεξάρτητα από τη θερμοκρασία στην οποία εκτίθενται, μπορεί να έχουν ως αποτέλεσμα την μετάδοση μικροπλαστικών στα τρόφιμα που αποθηκεύετε. Έτσι, όσο περισσότερο αποφεύγετε τα πλαστικά δοχεία τροφίμων, τόσο το καλύτερο. Δεν είναι όλα στον έλεγχό σας, αλλά μπορείτε να επενδύσετε σε γυάλινα δοχεία αποθήκευσης τροφίμων για να κάνετε τη διαφορά. Μπορείτε επίσης να επαναξιολογήσετε τα μαγειρικά σας σκεύη, τα μπολ ανάμειξης, τις σανίδες κοπής και οποιαδήποτε άλλα πλαστικά εργαλεία έχετε στην κουζίνα σας.
Αποφύγετε να ζεσταίνετε τρόφιμα σε πλαστικά δοχεία
Εάν έχετε ήδη ένα ντουλάπι γεμάτο με πλαστικά δοχεία αποθήκευσης τροφίμων που δεν είστε έτοιμοι να αποχωριστείτε, δεν πειράζει. Προσπαθήστε όμως να μην ζεσταίνετε το φαγητό σας σε αυτά. Η θέρμανση επιταχύνει τη μετάδοση μικροπλαστικών στα τρόφιμα.
Επιλέξτε εργαλεία κουζίνας κατασκευασμένα με ασφαλέστερα υλικ
Αντί για πλαστικό, προτιμήστε ανοξείδωτα, γυάλινα, κεραμικά ή ξύλινα εργαλεία κουζίνας και δοχεία αποθήκευσης τροφίμων. Αυτά είναι γενικά πολύ πιο ασφαλή, με χαμηλή περιεκτικότητα ή χωρίς μικροπλαστικά.
Επιλέξτε φρέσκα, ολόκληρα τρόφιμα όσο το δυνατόν περισσότερο
Σα να χρειαζόμασταν έναν ακόμη λόγο για να επιλέξουμε πιο φρέσκα, ολόκληρα τρόφιμα, η ανησυχία για τα μικροπλαστικά έρχετα για να προστεθεί στη λίστα. Αυτές οι θρεπτικές επιλογές περιλαμβάνουν φρούτα, λαχανικά, δημητριακά ολικής αλέσεως, όσπρια, ψάρια, πουλερικά, ξηρούς καρπούς και σπόρους. Και όχι μόνο είναι καλύτερες για την υγεία σας, αλλά έχουν σημαντικά λιγότερα (αν όχι μηδενικά) μικροπλαστικά, σε σχέση με τα συσκευασμένα και επεξεργασμένα τρόφιμα.
Να είστε επιλεκτικοί σε προϊόντα με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά
Τα προϊόντα με υψηλότερα λιπαρά, όπως τα γαλακτοκομικά, μπορεί να είναι πιο επιρρεπή στα μικροπλαστικά από άλλες επιλογές. Μια ανασκόπηση του Αυγούστου 2020 και η μελέτη του Ιουνίου 2014 βρήκαν ότι η συγκέντρωση φθαλικού άλατος (μια κοινή χημική ουσία που βρίσκεται στο πλαστικό) είναι υψηλότερη σε προϊόντα με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά. Αυτό οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι οι φθαλικές ενώσεις και πολλές άλλες χημικές ουσίες είναι λιποδιαλυτές.
Επιλέξτε προϊόντα χωρίς άρωμα
Από την πλευρά της αυτοφροντίδας, το άρωμα σε πολλά προϊόντα όπως σαπούνια, αρώματα, καλλυντικά και άλλα μπορεί να περιέχει πλαστικές χημικές ουσίες, όπως φθαλικές ενώσεις. Αυτό οφείλεται εν μέρει στο ότι αυτές οι χημικές ουσίες βοηθούν τα αρώματα να διαρκούν περισσότερο. Ωστόσο, δεδομένου ότι μπορεί να απορροφήσουμε μικροπλαστικά μέσω του δέρματος, αυτό είναι ανησυχητικό. Εάν όμως μια ζωή χωρίς άρωμα ακούγεται βαρετή, επιλέξτε αντ ‘αυτού τα βιολογικά αιθέρια έλαια υψηλής ποιότητας (σε γυάλινα μπουκάλια).
