Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά της Πνευμονίας στις 12 Νοεμβρίου, η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία (ΕΠΕ) για τρίτη συνεχόμενη χρονιά, υλοποιεί ενημερωτικές δράσεις για το κοινό, προκειμένου να αυξηθεί η επαγρύπνηση για αυτή τη σοβαρή νόσο, που μπορεί να προσβάλει οποιονδήποτε. Επιπλέον στόχος είναι η ευαισθητοποίηση όλων των πολιτών, ανεξαρτήτως ηλικίας, για την υιοθέτηση νοοτροπίας πρόληψης της πνευμονίας μέσω του εμβολιασμού, αλλά και για το σημαντικό ρόλο της έγκαιρης και στοχευμένης θεραπείας έναντι της πνευμονίας, στη μείωση της μικροβιακής αντοχής στα αντιβιοτικά.
Με το μήνυμα «Ενημερωνόμαστε για μια νόσο που μας αφορά Όλους! Εμβολιαζόμαστε και Προστατεύουμε εμάς και τους γύρω μας!» η φετινή πρωτοβουλία θα πραγματοποιηθεί το διάστημα 13 – 15 Νοεμβρίου σε συνεργασία με τους Δήμους Αγίας Παρασκευής και Χαϊδαρίου, την ευγενική χορηγία της Pfizer Hellas και την ευγενική υποστήριξη της GSK Ελλάδος.
Στο πλαίσιο των δράσεων, θα διαμορφωθούν ειδικά ενημερωτικά σημεία σε χώρους που θα παραχωρήσουν οι συνεργαζόμενοι Δήμοι και η είσοδος θα είναι ελεύθερη για το κοινό. Εκεί, πνευμονολόγοι – μέλη της ΕΠΕ θα βρίσκονται στη διάθεση των πολιτών, προκειμένου να τους προσφέρουν δωρεάν συμβουλευτική όσον αφορά τους βασικούς άξονες πρόληψης της πνευμονίας και να συζητήσουν μαζί τους για τα εμβόλια που συστήνεται να λάβουν – βάσει της ηλικίας τους και άλλων παραγόντων – έναντι σοβαρών λοιμώξεων του αναπνευστικού, όπως της γρίπης, της πνευμονιοκοκκικής πνευμονίας και έναντι του Ιού Αναπνευστικού Συγκυτίου (RSV). Παράλληλα, θα διοργανωθούν ενημερωτικές ομιλίες, εκπαιδευτικά σεμινάρια ορθής χρήσης βασικών διαγνωστικών συσκευών (όπως το οξύμετρο), ενώ η Κινητή Μονάδα Πρόληψης Αναπνευστικών Νοσημάτων της Ε.Π.Ε. θα συμμετέχει στη δράση διενεργώντας προληπτικές ιατρικές μετρήσεις, σε όσα άτομα ενδείκνυται.
Πρόληψης της πνευμονίας μέσω του εμβολιασμού
«Είμαστε ιδιαίτερα χαρούμενοι, που για άλλη μια χρονιά, έχουμε την ευκαιρία να βρεθούμε κοντά στους συμπολίτες μας με μια σειρά πολύπλευρων δράσεων για την έγκυρη ενημέρωσή τους όσον αφορά την πνευμονία, τη συνηθέστερη λοίμωξη του κατώτερου αναπνευστικού και μια σημαντική αιτία θανάτου στις ακραίες ηλικίες -παιδιά και ενήλικες >65 ετών. Τα κυριότερα παθογόνα της είναι βακτήρια, (όπως ο πνευμονιόκοκκος που είναι και το συχνότερο αίτιο βακτηριακής πνευμονίας), ιοί (όπως της γρίπης, της COVID-19 και ο RSV) και πιο σπάνια μύκητες. Δυστυχώς, τα τελευταία 40 χρόνια, δεν έχει επιτευχθεί μείωση στη θνητότητα από την πνευμονία και για αυτό είναι ακόμα πιο επιτακτική η ανάγκη να γίνει κατανοητό από όλους ότι η πρόληψη είναι βασικό μέτρο για τη μείωση των επιπτώσεων της νόσου. Στο πλαίσιο της προσπάθειας αυτής, ως Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία, θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε θερμά τις Δημοτικές Αρχές της Αγίας Παρασκευής και του Χαϊδαρίου για την εξαιρετική συνεργασία και τη στήριξη», δήλωσε ο Πέτρος Μπακάκος, Γενικός Γραμματέας της ΕΠΕ, Καθηγητής Πνευμονολογίας, Α’ Πανεπιστημιακή Πνευμονολογική Κλινική, Ιατρική Σχολή Ε.Κ.Π.Α., σε συνέντευξη Τύπου, τη Δευτέρα (11/11/2024).
Η Παρασκευή Κατσαούνου, Μέλος Δ.Σ. της Ε.Π.Ε., Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Πνευμονολογίας, Ιατρική Σχολή Ε.Κ.Π.Α, Μονάδα Πνευμονολογίας & Αναπνευστικής Ανεπάρκειας, Α’ Κ.Ε.Θ., Γ.Ν.Α. «Ο Ευαγγελισμός», τόνισε ότι: «Μετά το καθαρό πόσιμο νερό, τα εμβόλια έχουν την μεγαλύτερη συμβολή στη δημόσια υγεία, και γι’ αυτό άλλωστε και θεωρούνται ως το μεγαλύτερο επίτευγμα της Ιατρικής. Παρά το γεγονός, ωστόσο, ότι έχουμε πλέον ασφαλή και αποτελεσματικά εμβόλια στη φαρέτρα μας για να προστατέψουμε τους ενήλικες από τις λοιμώξεις του αναπνευστικού, η εμβολιαστική κάλυψη στη χώρα μας παραμένει χαμηλά. Αυτό καταδεικνύεται και από τα προκαταρκτικά δεδομένα επιδημιολογικής μελέτης ΕΓΝΑΤΙΑ (2017-2023), που πραγματοποιήθηκε σε 3.097 ασθενείς που νοσηλεύθηκαν με ακτινογραφικά επιβεβαιωμένη Πνευμονία της Κοινότητας, σύμφωνα με τα οποία μόνο το 27% των συμμετεχόντων ηλικίας ≥65 ετών ήταν εμβολιασμένοι έναντι του πνευμονιόκοκκου. Ο πνευμονιόκοκκος ανιχνεύθηκε στο 7,4% των ασθενών. Σε σχέση με τη μη-πνευμονιοκοκκική πνευμονία, οι ασθενείς με πνευμονιοκοκκική πνευμονία κοινότητας: ανέφεραν σε μεγαλύτερο ποσοστό ιστορικό καπνίσματος, προηγούμενο επεισόδιο πνευμονίας και έκθεση σε παιδιά
»Αντίστοιχη εικόνα φαίνεται και από τα αποτελέσματα πρόσφατης μελέτης στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ), που δείχνουν ότι μόνο μια μειονότητα (36%) των ασθενών, που χρήζουν εμβολιασμού έναντι του πνευμονιόκοκκου, ήταν εμβολιασμένοι. Θετικό, βέβαια, – αν και ανεπαρκές – είναι το ότι η εμβολιαστική κάλυψη αυξανόταν σημαντικά με την πρόοδο της ηλικίας. Επιπλέον, τα στοιχεία της μελέτης αυτής, έδειξαν ότι, αναμφίβολα, η σύσταση από τον ιατρό τους ήταν ο ισχυρότερος προβλεπτικός παράγοντας για τον εμβολιασμό για πνευμονιόκοκκο, ακολουθούμενη από την ηλικία (ιδίως σε άτομα ≥65 ετών), την αντίληψη για την αποτελεσματικότητα του εμβολίου, την παρουσία τουλάχιστον μίας συννοσηρότητας και την επαρκή ενημέρωση. Αντίθετα, o φόβος για τις παρενέργειες των εμβολίων, η πεποίθηση ότι τα εμβόλια συνδέονται με το κέρδος των φαρμακευτικών εταιρειών και η απουσία άλλων εμβολιασμών στο παρελθόν σχετίζονταν αρνητικά με τη λήψη πνευμονιοκοκκικού εμβολίου. Αξίζει να σημειώσουμε, επίσης, ότι αν και 46% των συμμετεχόντων στην έρευνα, ανέφεραν ότι είχαν ενημερωθεί από τον γενικό ιατρό τους για τον απαραίτητο εμβολιασμό, 43% δεν είχαν λάβει καμιά ενημέρωση από οποιαδήποτε πηγή, με την αίσθηση για επαρκή ενημέρωση να έχει ένα διάμεσο σκορ 5 (εύρος 0-8) – άλλος ένας δείκτης ότι είναι κρίσιμο να διαχέεται η ενημέρωση και από άλλες πηγές, όπως έγκυρα ΜΜΕ. Σε κάθε περίπτωση, είναι σημαντικό να γίνει κοινή και αδιαμφισβήτητη πεποίθηση, ότι τα προτεινόμενα εμβόλια από την ΕΠΕ αποτελούν εξαιρετικό τρόπο τόσο για την αποφυγή νοσηρότητας, θνητότητας, οικονομικής και υγειονομικής επιβάρυνσης, όσο και για τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής μας και την απώλεια ωρών εργασίας. Τέλος, είναι πολύ σημαντικό να τονίσουμε ότι και οι καπνιστές είναι ευπαθείς στις λοιμώξεις ακόμα και αν δεν έχουν κάποιο υποκείμενο νόσημα, γεγονός που πρέπει να αποτελεί ένα επιπλέον κίνητρο για τη διακοπή του καπνίσματος. Δεν μπορούμε να παραβλέπουμε ότι στην Ελλάδα του 2024, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του ΕΟΔΥ, εξακολουθούμε να έχουμε 38% χρήστες καπνικών προϊόντων».
Στην πνευμονία στην παιδική ηλικία, επικεντρώθηκε η ομιλία του Αθανάσιου Μίχου, Καθηγητή Παιδιατρικής – Λοιμωξιολογίας, Ιατρική Σχολή Ε.Κ.Π.Α, Α’ Παιδιατρική Κλινική, Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία» και μέλους Δ.Σ. της Ελληνικής Παιδιατρικής Εταιρείας. «Η πνευμονία στα παιδιά εξακολουθεί να προκαλεί σημαντική νοσηρότητα, επιπλοκές και θνητότητα, παρά το γεγονός ότι μπορεί να προληφθεί και να αντιμετωπισθεί. Ο εμβολιασμός δίνει δυνατότητα πρόληψης, αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι εξίσου σημαντική είναι η έγκαιρη ανίχνευση και θεραπεία. Αυτή η παγκόσμια ημέρα, υπογραμμίζει την ανάγκη για δέσμευση όλων των φορέων Δημόσιας Υγείας για παροχή στον παιδιατρικό πληθυσμό των καλύτερων δυνατών εμβολίων για πρόληψη της πνευμονίας αλλά και της δυνατότητας πρόσβασης σε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας για όλα τα παιδιά», δήλωσε ο κ. Μίχος.
Η Αδαμαντία Λιαπίκου, Υπεύθυνη της Ομάδας Λοιμώξεων Αναπνευστικού Συστήματος της ΕΠΕ, Πνευμονολόγος, Συντονίστρια Διευθύντρια της 5ης Πνευμονολογικής Κλινικής, Γ.Ν.Ν.Θ.Α. «Η Σωτηρία», ανέλυσε το σοβαρό ζήτημα της μικροβιακής αντοχής (AMR), που θεωρείται μία από τις κύριες απειλές για τη δημόσια υγεία στην Ευρωπαϊκή Ένωση. «Οι λοιμώξεις από μικρόβια ανθεκτικά σε αντιβιοτικά ευθύνονται, σύμφωνα με στοιχεία του 2020 για την ΕΕ/ΕΟΧ, για περισσότερους από 35.000 θανάτους συνανθρώπων μας, ενώ για τα – ήδη επιβαρυμένα- συστήματα υγειονομικής περίθαλψης το επιπλέον ετήσιο κόστος της AMR ανέρχεται στα 1,1 δισ. ευρώ. Η ακατάλληλη και υπερβολική χρήση αντιβιοτικών, καθώς και ο κακός έλεγχος των λοιμώξεων, επιταχύνουν το πρόβλημα και για το λόγο αυτό, η επιστημονική κοινότητα συστήνει καλύτερη επιτήρηση της AMR και της κατανάλωσης αντιμικροβιακών ουσιών σε όλα τα επίπεδα, συμπεριλαμβανομένων των νοσοκομείων και των εγκαταστάσεων μακροχρόνιας περίθαλψης. Έχει, δε, θεσπιστεί από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων σχετική Ευρωπαϊκή Ημέρα Ευαισθητοποίησης για τα Αντιβιοτικά στις 18.11. Σε κάθε περίπτωση, είναι εξαιρετικά σημαντικό να διασφαλιστεί στην πράξη η εφαρμογή ορθών μέτρων πρόληψης, όπως ο εμβολιασμός, και ελέγχου των λοιμώξεων (υγιεινή των χεριών, προφυλάξεις επαφής, απομόνωση των ασθενών και σωστός καθαρισμός)», σημείωσε η κυρία Λιαπίκου. Κλείνοντας, μάλιστα, τόνισε ότι: «Η σύγχρονη ιατρική μας έχει προσφέρει τα τελευταία χρόνια νέα εμβόλια κατά ιών μικροβίων, που προκαλούν αναπνευστικές λοιμώξεις (π.χ αντιπνευμονιοκοκκικό, έναντι του RSV, της COVID-19), και είμαστε εδώ για να τονίσουμε ότι η σωστή χορήγησή τους οφείλει να αποτελεί βασική προτεραιότητα για όλους μας».
Οδηγίες της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας
H Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία συνέταξε Οδηγίες για τον Εμβολιασμό των ενηλίκων, οι οποίες επικαιροποιούνται συνεχώς, ώστε να γίνεται έγκαιρα ο εξατομικευμένος προγραμματισμός των εμβολιασμών. Συγκεκριμένα συστήνονται για τις ομάδες πληθυσμού με συννοσηρότητες και ηλικιωμένους οι παρακάτω εμβολιασμοί:
Ετησίως έναντι της γρίπης
Εφάπαξ έναντι του πνευµονιόκοκκου (PCV20)
Ανά διετία έναντι του Ιού Αναπνευστικού Συγκυτίου (RSV)
Ετησίως (1 δόση) έναντι της νόσου COVID-19, σύμφωνα µε τα τρέχοντα επιδημιολογικά δεδομένα
Ανά 10ετία έναντι του κοκκύτη
Έναντι του έρπητα ζωστήρα, σε ανοσοκατεσταλµένους ενήλικες ≥18 ετών και σε ανοσοεπαρκείς ενήλικες ≥60 ετών [σε δύο δόσεις (RZV)].
