Η Αγία Φιλοθέη ήταν μοναχή με σημαντική φιλανθρωπική και κοινωνική δράση κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας του 16ου αιώνα. H Ορθόδοξη Εκκλησία την έχει ανακηρύξει αγία και είναι στενά συνδεδεμένη με την πόλη των Αθηνών. Η μνήμη της τιμάται από την Ορθόδοξη Εκκλησία στις 19 Φεβρουαρίου και στις 12 Οκτωβρίου στη Σύναξη των Αθηναίων Αγίων.
Γεννήθηκε το 1522, καταγόμενη από την αθηναϊκή αρχοντική οικογένεια γαιοκτημόνων, των Μπενιζέλων. Η Ρηγούλα ή Ρεβούλα (Παρασκευούλα), όπως ήταν το κοσμικό της όνομα, ήταν κόρη του Αγγέλου Μπενιζέλου και της Σηρίγης Παλαιολογίνας, γόνου της ιστορικής βυζαντινής οικογένειας. Καθώς η Ρηγούλα μεγάλωνε, διακρινόταν για το ήθος και την ευφυΐα της. Το πατρικό σπίτι της Ρεβούλας βρισκόταν εκεί που σήμερα υψώνεται το μέγαρο Αρχιεπισκοπής Αθηνών, γι’ αυτό άλλωστε, η οδός αυτή ονομάζεται οδός Αγίας Φιλοθέης.
Σε ηλικία 14 ετών οι γονείς της αποφάσισαν να την παντρέψουν με τον κατά πολύ μεγαλύτερό της Ανδρέα Χειλά, ο οποίος ανήκε σε αρχοντική οικογένεια της Αθήνας. Ήταν ένας γάμος ενάντια στη θέλησή της, που διήρκεσε τρία χρόνια, έπειτα η Ρεβούλα έμεινε χήρα.
Στα 17 της χρόνια ήταν όμορφη, πάμπλουτη, καταγόμενη από δύο αρχοντικές και σημαντικές οικογένειες, μορφωμένη και ελεύθερη. Εύκολα εννοεί κανείς πόσο περιζήτητη νύφη ήταν και οι σημαντικότερες οικογένειες της Αθήνας και όχι μόνο, τη διεκδικούσαν για νύφη τους. Οι γονείς της την πίεζαν έντονα να συνάψει δεύτερο γάμο, όμως αυτή τη φορά η Ρεβούλα δεν εισάκουσε την επιθυμία των γονέων της, δηλώνοντας ότι επιθυμεί να ακολουθήσει ασκητική ζωή. Επιδόθηκε σε φιλανθρωπικό έργο και δέκα χρόνια μετά το θάνατο των γονιών της εκάρη μοναχή με το όνομα Φιλοθέη.
Έχτισε ένα μοναστήρι εκεί που σήμερα βρίσκεται η Αρχιεπισκοπή Αθηνών (δίπλα στη Μητρόπολη) και επεδόθη σε φιλανθρωπικό έργο με την ίδρυση ξενώνα, νοσοκομείου και εκπαιδευτηρίου για άπορες Αθηναίες.
Η μοναχή Φιλοθέη προκάλεσε την μήνιν των Οθωμανών, όταν ασχολήθηκε ιδιαίτερα με την προστασία των νεαρών Ελληνίδων της Αττικής, που εκβιάζονταν από τους κατακτητές να ασπασθούν τον Μωαμεθανισμό και να παντρευτούν Μουσουλμάνους. Τη συνέλαβαν κατά τη διάρκεια της ολονυχτίας της εορτής του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου (2-3 Οκτωβρίου 1588) και την υπέβαλαν σε φριχτά βασανιστήρια. Πέθανε από τα τραύματά της στις 19 Φεβρουαρίου του 1589.
Το όνομά της δόθηκε στο προάστιο της Φιλοθέης το 1936, όταν βρέθηκε κρύπτη της Αγίας στην περιοχή. Προηγουμένως, ονομαζόταν Νέα Αλεξάνδρεια.
Ιερά Λείψανα Αγίας Φιλοθέης
Το Λείψανο της Αγίας Φιλοθέης φυλάσσεται αδιάφθορο στον Μητροπολιτικό Ναό των Αθηνών. Η Τιμία Κάρα της έχει χαθεί.
Ένας δάκτυλος της Αγίας Φιλοθέης φυλάσσεται στη Μονή Αγίας Φιλοθέης στην Εκάλη της Αττικής.
