Η ενοποίηση των Ταµείων κύριας ασφάλισης στον ΕΦΚΑ φαίνεται ότι αρχίζει πλέον να ευνοεί χιλιάδες ασφαλισµένους µε περισσότερα από ένα tαµεία ασφάλισης, που µέχρι σήµερα αδικούνταν τόσο ως προς τη θεµελίωση των προϋποθέσεων συνταξιοδότησής τους όσο και ως προς το ύψος του ποσού της σύνταξης που θα λάβουν. Είναι γνωστό ότι οι µητέρες µε ανήλικο και ενώ είχαν τις σχετικές προϋποθέσεις (ανήλικο, ηλικία και 5.500 ηµέρες), εάν είχαν χρόνο ασφάλισης ΙΚΑ και ΟΑΕΕ, δεν µπορούσαν σε πολλές περιπτώσεις µέχρι πρότινος να συνταξιοδοτηθούν µε τις διατάξεις περί ανηλίκου και οδηγούνταν στη σύνταξη πολλά χρόνια αργότερα.
Τα εµπόδια όµως για τη συνταξιοδότηση των ασφαλισµένων µε διαδοχική ασφάλιση δεν αφορούσαν µόνο την ηλικία εξόδου στη σύνταξη, αλλά και το ύψος του ποσού της σύνταξής τους, καθώς έχαναν λόγω της διαδοχικής ασφάλισης πολλά χρήµατα και κυρίως δεν είχαν απόδοση οι εισφορές που κατέβαλλαν στην περίπτωση της παράλληλης απασχόλησης σε δύο ή περισσότερα Ταµεία.
Με τον νόµο 4387/2016 και έπειτα από τις πρόσφατες διευκρινιστικές εγκυκλίους του ΕΦΚΑ το τοπίο της διαδοχικής ασφάλισης αλλάζει υπέρ των ασφαλισµένων, που µπορούν πλέον να επωφεληθούν λόγω της διαδοχικής ασφάλισης που έχουν και όχι να ζηµιωθούν όπως κακώς συνέβαινε µέχρι τώρα. Στο πλαίσιο αυτό εκδόθηκε έγγραφο από τον ΕΦΚΑ που αφορά τους ασφαλισµένους του πρώην ΟΑΕΕ µε διαδοχική ασφάλιση ΙΚΑ και ΟΑΕΕ που έχουν όµως τελευταίο φορέα ασφάλισης τον πρώην ΟΑΕΕ.
Το νέο έγγραφο Σ22/5/15/4/2019 του ΕΦΚΑ, που αποτελεί συνέχεια του εγγράφου Φ.1500/∆17/οικ.42472/969/14.3.2019 του υπουργείου για τη διαδοχική και παράλληλη ασφάλιση, επισηµαίνει ότι, όταν το δικαίωµα συνταξιοδότησης κρίνεται µε τις διατάξεις της νοµοθεσίας του πρώην ΟΑΕΕ και διαπιστώνεται ότι δεν είναι αρµόδιος φορέας, ή ότι δεν πληρούνται οι διατάξεις της νοµοθεσίας του, θα κρίνεται µε τις διατάξεις του προηγούµενου Ταµείου, µε τον περισσότερο χρόνο ασφάλισης, εφόσον ο αιτών έχει συµπληρώσει το 60ό έτος της ηλικίας του ή µικρότερο όριο ηλικίας αν το προβλέπει η νοµοθεσία του τελευταίου.
Διόρθωση αδικιών
Πρακτικά αυτό σηµαίνει ότι όταν ο ΟΑΕΕ είναι ο τελευταίος φορέας ασφάλισης και οι ασφαλισµένοι έχουν και χρόνο ασφάλισης στο πρώην ΙΚΑ, στο οποίο σύµφωνα µε τις διατάξεις του θεµελιώνουν δικαίωµα συνταξιοδότησης, ο ΟΑΕΕ υποχρεούται να διαβιβάσει την αίτηση συνταξιοδότησης στο 60ό έτος και όχι στο 62ο όπως συνέβαινε µέχρι τώρα. Ο ΟΑΕΕ µέχρι σήµερα απέρριπτε το αίτηµα συνταξιοδότησης εάν οι ασφαλισµένοι δεν είχαν συµπληρώσει το 62ο έτος της ηλικίας τους. Με τον τρόπο αυτό οι ασφαλισµένοι όχι µόνο συνταξιοδοτούνται δύο τουλάχιστον έτη νωρίτερα, αλλά αποφεύγουν σε πολλές περιπτώσεις τις αναγνωρίσεις πλασµατικών ετών ασφάλισης. Η νέα θετική εξέλιξη αφορά κυρίως τους ασφαλισµένους των πρώην Ταµείων του ΕΦΚΑ µε διαδοχικό ή παράλληλο χρόνο ασφάλισης, που υπέβαλαν αίτηµα συνταξιοδότησης µετά τις 13/5/2016.
Πιο αναλυτικά: 1. Γυναίκες, µητέρες ανηλίκων, που είχαν ανήλικο παιδί και είχαν συµπληρώσει παράλληλα 5.500 ηµέρες ασφάλισης, δηλαδή 18,4 έτη ασφάλισης µέχρι τις 31/12/2012. Εφόσον έχουν τελευταίο φορέα ασφάλισης τον πρώην ΟΑΕΕ νυν ΕΦΚΑ, µπορούν πλέον να αποχωρήσουν νωρίτερα από τα 62. 2. Ανδρες που είχαν συµπληρώσει 35ετία έως το 2012, αλλά δεν είχαν συµπληρώσει τα 60 έτη της ηλικίας τους στις 18 Αυγούστου του 2015 και συνεπώς δεν θεµελίωσαν τότε δικαίωµα µε τις διατάξεις του ΟΑΕΕ.
Παραδείγµατα
1 Άνδρας ασφαλισμένος, γεννηµένος το 1960, µε ασφάλιση στο πρώην ΙΚΑ και µετέπειτα στο πρώην ΤΕΒΕ-ΟΑΕΕ, έχει συµπληρώσει µέχρι το 2011 10.500 ηµέρες, δηλαδή 35 χρόνια ασφάλισης διαδοχικά στα δύο Ταµεία, ασφαλίστηκε και το 2012 και διέκοψε την ασφάλιση. Εχει συµπληρώσει συνολικά 10.800 ηµέρες ασφάλισης, δηλαδή 36 χρόνια και τελευταίο φορέα έχει τον πρώην ΟΑΕΕ. Μέχρι σήµερα ο ασφαλισµένος θα είχε τη δυνατότητα να συνταξιοδοτηθεί από τον πρώην ΟΑΕΕ σε ηλικία 61 ετών και 6 µηνών αφού το 60ό έτος της ηλικίας του που απαιτούνταν σύµφωνα µε το προγενέστερο καθεστώς το συµπληρώνει το 2020 και εφόσον έχει συµπληρώσει τον απαιτούµενο χρόνο ασφάλισης για το έτος 2011, δηλαδή 36 έτη. Ως γνωστόν ο ΟΑΕΕ δεν διαβίβαζε την αίτηση συνταξιοδότησης σε όριο ηλικίας κάτω των 62 ετών στον προηγούµενο φορέα, το πρώην ΙΚΑ και έτσι ο παραπάνω ασφαλισµένος δεν είχε άλλη επιλογή.
Το 2020
Σύµφωνα µε τις οδηγίες της νέας εγκυκλίου, ο ασφαλισµένος έχει τη δυνατότητα µόλις συµπληρώσει το 60ό έτος της ηλικίας του, δηλαδή το 2020, να καταθέσει αίτηµα συνταξιοδότησης στον ΟΑΕΕ. Ο ΟΑΕΕ, εφόσον στην περίπτωση αυτή δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις, για να απονείµει σύνταξη είναι υποχρεωµένος να διαβιβάσει το αίτηµα σύµφωνα µε τις διατάξεις της διαδοχικής ασφάλισης στον προηγούµενο φορέα, δηλαδή στο πρώην ΙΚΑ, για να κριθεί σύµφωνα µε τις διατάξεις της νοµοθεσίας του πρώην ΙΚΑ το αίτηµα του ασφαλισµένου.
Σύµφωνα λοιπόν µε τις διατάξεις του πρώην ΙΚΑ, ο ασφαλισµένος θα λάβει σύνταξη από το πρώην ΙΚΑ σε ηλικία 60 ετών, αφού το 58ο έτος της ηλικίας του που απαιτούνταν σύµφωνα µε το προγενέστερο καθεστώς το συµπλήρωσε το 2018 και εφόσον έχει συµπληρώσει τον απαιτούµενο χρόνο ασφάλισης για το έτος 2011, δηλαδή 36 έτη. Ο ασφαλισµένος δηλαδή έχει πλέον την ευκαιρία να συνταξιοδοτηθεί σχεδόν 2 χρόνια νωρίτερα. Συνεπώς θα πρέπει να καταθέσει αίτηση συνταξιοδότησης στον ΟΑΕΕ µόλις συµπληρώσει το 60ό έτος, δηλαδή το 2020.
2 Γυναίκα μητέρα ανήλικου το έτος 2010, γεννηµένη 21/3/1960, ασφαλισµένη στο πρώην ΟΑΕΕ από 11/1990 έως 31/12/2016 (27 χρόνια και 2 µήνες) και από 1/1/2017 έως 31/12/2018 στον ΕΦΚΑ µη µισθωτών, πρώην ΟΑΕΕ (28 χρόνια και 2 µήνες ασφάλισης), και από 1979 έως 1987 στο πρώην ΙΚΑ-1.580 ηµέρες (5 χρόνια και 3 µήνες ασφάλισης). Η ασφαλισµένη δεν θεµελιώνει αυτοτελές συνταξιοδοτικό δικαίωµα µε βάση τις διατάξεις κανενός εκ των δύο πρώην φορέων. Οµως, µπορεί να συνυπολογίσει στον χρόνο του πρώην ΙΚΑ¬-ΕΤΑΜ τον χρόνο του πρώην ΤΕΒΕ-ΟΑΕΕ και να συµπληρώνει τις απαιτούµενες 5.500 ηµέρες ασφάλισης θεµελιώνοντας συνταξιοδοτικό δικαίωµα µε τις προϋποθέσεις του πρώην ΙΚΑ-¬ΕΤΑΜ του έτους 2010 ως µητέρα ανήλικου τέκνου, κάνοντας χρήση των διατάξεων του άρθρου 19 του ν. 4387/2016 περί αρµοδιότητας. Σύµφωνα µε τις οδηγίες του νέου εγγράφου του ΕΦΚΑ, συνάγεται ότι η ασφαλισµένη εφόσον έχει ήδη θεµελιώσει ως µητέρα ανηλίκου συνταξιοδοτικό δικαίωµα µε το σύνολο ασφάλισης στα δύο πρώην Ταµεία ΙΚΑ και ΟΑΕΕ το 2010, έχει τη δυνατότητα µόλις συµπληρώσει το 60ό έτος της ηλικίας της το 2020 να καταθέσει αίτηση στον τελευταίο φορέα ασφάλισης ΕΦΚΑ µη µισθωτών (πρώην ΟΑΕΕ), στον οποίο έχει ασφαλιστεί το 2018.
Ο ΟΑΕΕ υποχρεούται να διαβιβάσει το αίτηµα στον προηγούµενο φορέα ασφάλισης, πρώην ΙΚΑ, από τον οποίο η ασφαλισµένη θα λάβει σύνταξη πλήρη ως µητέρα ανηλίκου, καθώς έχει ήδη από το 2015 συµπληρώσει το όριο ηλικίας των 55 ετών που απαιτούνταν από τη νοµοθεσία του. ∆ιαφορετικά η ασφαλισµένη και σύµφωνα µε όσα ίσχυαν µέχρι σήµερα, θα έπρεπε να περιµένει άλλα δύο έτη, δηλαδή τη συµπλήρωση του 62ου έτους, προκειµένου να διεκδικήσει σύνταξη ως µητέρα ανηλίκου, εφόσον ο πρώην ΟΑΕΕ δεν διαβίβαζε νωρίτερα από τα 62 την αίτηση συνταξιοδότησης, αλλά απλά απέρριπτε το αίτηµα.
Σε ποιες ενέργειες πρέπει να προβούν οι ενδιαφερόµενοι
Οι παραπάνω οδηγίες εφαρµόζονται για συνταξιοδοτικά αιτήµατα που υποβάλλονται από την έναρξη ισχύος του ν.4387/2016 (13/5/2016) και εφεξής, καθώς και όσα είναι σε εκκρεµότητα. To έγγραφο του ΕΦΚΑ διευκρινίζει ότι: Οσα παλαιά αιτήµατα συνταξιοδότησης έχουν απορριφθεί θα επανεξετασθούν σύµφωνα µε το υφιστάµενο νοµοθετικό πλαίσιο, εφόσον υποβληθεί αίτηση από τους ενδιαφερόµενους και τα οικονοµικά αποτελέσµατα θα ανατρέξουν στην ηµεροµηνία της νέας αίτησης. Συνεπώς, αιτήσεις συνταξιοδότησης που είχαν απορριφθεί γι’ αυτό τον λόγο θα πρέπει να επανεξετασθούν εφόσον υποβληθεί αίτηση από τους ενδιαφερόµενους.
Επίσης οι ασφαλισµένοι του πρώην ΟΑΕΕ νυν ΕΦΚΑ µη µισθωτών που έχουν και προγενέστερο χρόνο ασφάλισης σε άλλο Ταµείο, π.χ. πρώην ΙΚΑ, θα πρέπει να ελέγξουν προσεκτικά τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησής τους εκ νέου, καθώς είναι πολύ πιθανόν να µπορούν να συνταξιοδοτηθούν µε πλήρη σύνταξη νωρίτερα, δηλαδή σε ηλικία 60 ετών και χωρίς να χρειαστεί να αναγνωρίσουν πλασµατικά έτη για να συµπληρώσουν 40 χρόνια ασφάλισης και να συνταξιοδοτηθούν σε ηλικία 62 ετών.
Γράφει η Ήλια Γούναρη, πρώην προϊσταμένη συντάξεων ΙΚΑ, κοινωνιολόγος του Δικαίου
