Τα σιδηροδρομικά έργα στη χώρα την τελευταία 25ετία ήταν πολλά και ομολογουμένως άφησαν μεγάλη παρακαταθήκη πίσω τους. Πλέον η Ελλάδα διαθέτει ένα αξιόλογο σιδηροδρομικό δίκτυο το οποίο με την ολοκλήρωση των έργων στον άξονα Αθήνα-Θεσσαλονίκη έχει γίνει αντιληπτό το πως αλλάζει την εικόνα των υποδομών.
Οι σήραγγες σε αυτά τα έργα έχουν παίξει κρίσιμο ρόλο στην διαμόρφωση ενός σύγχρονου λειτουργικού δικτύου και μάλιστα είναι αρκετές. Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε συνδυάσεις την λέξη «σήραγγα» πρώτα με το Μετρό και κατά δεύτερο λόγο με τους αυτοκινητόδρομους.
Όμως ένα σημαντικό μήκος των τεχνικών έργων της ΕΡΓΟΣΕ αποτελείται από σήραγγες σε περιοχές με δύσκολες γεωμορφολογικές και γεωλογικές συνθήκες. Τα υπόγεια έργα της ΕΡΓΟΣΕ είναι περίπου 60 με συνολικό μήκος σηράγγων 77 χλμ και επί πλέον 7 χλμ σηράγγων διαφυγής. Στο μεγαλύτερο μήκος τους κατασκευάζονται με υπόγεια διάνοιξη και μικρό μήκος αυτών με μέθοδο εκσκαφής και επανεπίχωσης (Cut & Cover).
Οι σιδηροδρομικές σήραγγες στην Ελλάδα είναι μονές διπλής κατεύθυνσης ή δίδυμες μονής κατεύθυνσης ανά κλάδο για πολύ μεγάλου μήκους σήραγγες. Στις περιπτώσεις σηράγγων διπλής κατεύθυνσης με μήκος μεγαλύτερο από 1000 μ κατασκευάζονται στοές διαφυγής σε αποστάσεις μικρότερες των 1000 μ ενώ στις δίδυμες σήραγγες μονής κατεύθυνσης ανά κλάδο κατασκευάζονται εγκάρσιοι διάδρομοι διαφυγής ανά 500 μ. Προβλέπονται ειδικά συστήματα εξαερισμού και ελέγχονται με υψηλού επιπέδου συστήματα τηλεματικής.
Σήμερα σε αποκλειστικότητα, το ypodomes.com σας παρουσιάζει τις 10 μεγαλύτερες σιδηροδρομικές σήραγγες της χώρας, που ξεκινούν από 2,2χλμ (σήραγγα Πλατάνου) και φτάνουν τα 9,2χλμ (σήραγγα Καλλιδρόμου). Στην πρώτη πεντάδα συναντάμε εντυπωσιακά νούμερα και μάλιστα οι πρώτες 32 σήραγγες της χώρας, τυγχάνει να είναι και οι μεγαλύτερες στα Βαλκάνια ενώ έχουν μία θέση ανάμεσα στις παγκόσμια μεγάλες σιδηροδρομικές σήραγγες του κόσμου.
Φιλοσοφία των σηράγγων
Οι σήραγγες κατασκευάζονται κυρίως σε ορεινές διαδρομές, σε περιπτώσεις όπου υπάρχει στενότητα χώρου και παράλληλη εμπλοκή με οδικούς άξονες καθώς επίσης και σε περιπτώσεις όπου η χάραξη διέρχεται από κατοικημένες περιοχές και δεν υπάρχει πιθανότητα παράκαμψής τους με επιφανειακή χάραξη.
Η μέση διατομή χρήσης των σηράγγων έχει διάμετρο 12,4 μ περίπου αναλόγως της ταχύτητας σχεδιασμού και των απαιτήσεων της ηλεκτροκίνησης. Όλες οι σήραγγες επενδύονται από φορέα οπλισμένου σκυροδέματος του οποίου το πάχος εξαρτάται από τις συνθήκες του εδάφους. Εξωτερικά της τελικής επένδυσης τοποθετείται στρώση στράγγισης και στεγάνωσης ώστε να εξασφαλίζονται ξηρές συνθήκες στο εσωτερικό της σήραγγας.
Οι σήραγγες στεγανοποιούνται πλήρως στις περιπτώσεις παρουσίας υδροφόρου ορίζοντα ώστε να αποφεύγονται οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις από τη διαταραχή του. Ιδιαίτερη επίσης προσοχή δίνεται στη διαμόρφωση των στομίων των σηράγγων με εφαρμογή ειδικών τεχνικών κατασκευής ώστε να ελαχιστοποιούνται οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις και να επιτυγχάνεται αισθητικά η προσαρμογή τους στο περιβάλλον.
Παρακάτω το ypodomes.com εξασφάλισε για έσας την πρώτη δεκάδα των σιδηροδρομικών τούνελ τις οποίες υλοποίησε ή κατασκευάζει η ΕΡΓΟΣΕ, και οι οποίες έχουν μία διασπορά από 2,2 μέχρι 9,2χλμ:
1. Σήραγγα Καλλιδρόμου: 9,0χλμ-Δίδυμη σήραγγα στο τμήμα Τιθορέα-Λιανοκλάδι-Σε κυκλοφορία
2. Σήραγγα Όθρυος: 6,4χλμ-Δίδυμη σήραγγα στο τμήμα Λιανοκλάδι – Δομοκός-Σε κυκλοφορία
3. Σήραγγα Τεμπών: 5,0χλμ-Μονή σήραγγα διπλής κατεύθυνσης στο τμήμα Λάρισα-Θεσσαλονίκη-Σε κυκλοφορία
4. Σήραγγα Παναγοπούλας: 4,4χλμ-Δίδυμη σήραγγα στο τμήμα Αίγιο – Πάτρα -Σε φάση κατασκευής- Προβλεπόμενη ολοκλήρωση και λειτουργία 2023
5. Σήραγγα Περάματος: 3,5χλμ-Σήραγγα μονής γραμμής στο τμήμα Ικόνιο-Θριάσιο-Σε κυκλοφορία
6. Σήραγγα Αιγίου: 3,5χλμ-Μονή σήραγγα διπλής κατεύθυνσης στο τμήμα Κιάτο – Αίγιο- Ολοκληρωμένη κατασκευή- Προβλεπόμενη λειτουργία 2020
7. Σήραγγα Πλατάνου: 2,7χλμ-Μονή σήραγγα διπλής κατεύθυνσης στο τμήμα Κιάτο-Αίγιο- Ολοκληρωμένη κατασκευή-Προβλεπόμενη λειτουργία 2020
8. Σήραγγα Πλαταμώνα: 2,6χλμ-Μονή σήραγγα διπλής κατεύθυνσης στο τμήμα Λάρισα-Θεσσαλονίκη-Σε κυκλοφορία
9. Σήραγγα Κακιάς Σκάλας:2,4χλμ-Μονή σήραγγα διπλής κατεύθυνσης στο τμήμα Αθήνα – Κόρινθος-Σε κυκλοφορία-
10. Σήραγγα Τράπεζας:2,2χλμ-Μονή σήραγγα διπλής κατεύθυνσης στο τμήμα Αίγιο- Ολοκληρωμένη κατασκευή-Προβλεπόμενη λειτουργία 2020
Από τις 10 μεγαλύτερες σήραγγες, οι 6 είναι σε κυκλοφορία, οι 4 σε ολοκληρωμένη κατασκευή. Η μεγαλύτερη σιδηροδρομική σήραγγα της χώρας, αυτή του Καλλίδρομου με 9χλμ μήκος. Δευτερη ακολουθεί αυτή στο όρος Όθρυς με μήκος 6,4χλμ ενώ θα δούμε να δίδονται σε λειτουργία το 2020 οι Σήραγγες Αιγίου (3,5χλμ), Πλατάνου (2,7χλμ) και Τράπεζας (2,7χλμ) στην Πελοπόννησο.
Από τις 10 μεγαλύτερες σήραγγες, οι 4 βρίσκονται στον άξονα Κιάτο-Ψαθόπυργο, 2 στην Αττική, 1 στη Θεσσαλία, 1 στην Κεντρική Μακεδονία και 2 στη Στερεά Ελλάδα.
Αν προσθέσουμε και τις 10 σήραγγες μαζί τότε θα δούμε ότι το μήκος τους φτάνει τα 41,9χλμ. Αυτό σημαίνει πως μόνο οι σήραγγες αυτές ενωμένες ξεπερνούν σε μήκος και τις 2 γραμμές του Μετρό της Αθήνας (γραμμές 2 και 3). Θα μπορούσαν σε μήκος να καλύψουν την σιδηροδρομική διαδρομή από την Αθήνα μέχρι τον Αυλώνα.
Οι 8 από τις 10 μεγαλύτερες σήραγγες είναι μονές με διπλή τροχιά ενώ οι σήραγγες Καλλιδρόμου και Όθρυος είναι διπλές, «δίδυμες» σήραγγες με ξεχωριστό κλάδο ανά κατεύθυνση.
