Τα σώματά μας τείνουν να προτιμούν την αποθήκευση λίπους σε ορισμένα μέρη έναντι άλλων. Το πώς και το πού αποθηκεύουμε λίπος εξαρτάται από πολλούς διαφορετικούς παράγοντες, όπως το φύλο, το ύψος και το βάρος μας, τα γονίδιά μας και πόσα λιποκύτταρα έχουμε σε ορισμένες περιοχές του σώματος.
Οι άνδρες και οι γυναίκες αποθηκεύουν το λίπος διαφορετικά. Η ηλικία, το άγχος, η ισορροπία των ορμονών, η κληρονομικότητα και ο τρόπος ζωής διαδραματίζουν επίσης ρόλο. Για να κατανοήσουμε καλύτερα γιατί ορισμένοι από εμάς έχουν την τάση να συσσωρεύουν λίπος στην κοιλιά τους, ενώ άλλοι τείνουν να αποθηκεύουν περισσότερο λίπος στους μηρούς τους, ας ρίξουμε μια καλύτερη ματιά στο πώς, πού και γιατί το σώμα μας αποθηκεύει το λίπος.
Φύλο και σωματική δραστηριότητα
Οι ορμόνες μας -τα οιστρογόνα και η τεστοστερόνη – παίζουν μεγάλο ρόλο στην αποθήκευση λίπους και είναι ο λόγος για τον οποίο οι άνδρες και οι γυναίκες έχουν τόσο διαφορετικό σωματότυπο. Σε γενικές γραμμές, οι γυναίκες τείνουν να έχουν υψηλότερο ποσοστό συνολικού σωματικού λίπους – κατά μέσο όρο περίπου 7-10% περισσότερο από τους άνδρες. Οι γυναίκες τείνουν επίσης να αποθηκεύουν περισσότερο λίπος στην περιοχή των γοφών και των μηρών, ενώ οι άνδρες τείνουν να έχουν περισσότερο σπλαχνικό λίπος και είναι πιο πιθανό να αποθηκεύσουν λίπος στην κοιλιά τους.
Η τεστοστερόνη έχει μεγάλη επίδραση στη σύνθεση του σωματικού λίπους και τη μυϊκή μάζα. Καθώς οι άνδρες μεγαλώνουν, τα επίπεδα τεστοστερόνης τους αρχίζουν να μειώνονται. Δεν είναι τυχαίο ότι περίπου την ίδια στιγμή που τα επίπεδα τεστοστερόνης μειώνονται, είναι πιο πιθανό να συσσωρευτεί βάρος στην κοιλιά τους.
Το ίδιο ισχύει και με τα οιστρογόνα στις γυναίκες. Τα οιστρογόνα βοηθούν στη ρύθμιση του μεταβολισμού και του σωματικού βάρους. Καθώς οι γυναίκες μεγαλώνουν και περνούν εμμηνόπαυση, τα επίπεδα των οιστρογόνων μειώνονται. Ο μεταβολισμός επιβραδύνεται και είναι πιο δύσκολο να διατηρήσουν σταθερό το βάρος τους.
Επίσης, τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες γενικά γίνονται λιγότερο δραστήριοι καθώς μεγαλώνουν. Η έλλειψη τακτικής άσκησης και η απώλεια μυϊκής μάζας -η οποία επίσης αυξάνεται καθώς μεγαλώνουμε- μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε αύξηση βάρους.
Ο ρόλος της ινσουλίνης
Η ινσουλίνη είναι μια άλλη ορμόνη ρύθμισης του λίπους που απελευθερώνεται στην κυκλοφορία του αίματος μετά το φαγητό για να βοηθήσει στη μείωση του σακχάρου στο αίμα. Λειτουργεί μεταφέροντας τη γλυκόζη από το αίμα στα κύτταρα των μυών, του λίπους και του ήπατος του σώματός μας για να αποθηκευτεί ως γλυκογόνο και στη συνέχεια να χρησιμοποιηθεί ως ενέργεια.
Ωστόσο, το σώμα έχει μια μέγιστη χωρητικότητα αποθήκευσης γλυκογόνου και μόλις επιτευχθεί αυτή η χωρητικότητα, προχωράει σε αποθήκευση λίπους. Με άλλα λόγια, η ινσουλίνη καθορίζει το αν η επιπλέον γλυκόζη αποθηκεύεται ως λίπος.
Εάν μειώσουμε την ποσότητα ζάχαρης και επεξεργασμένων υδατανθράκων στη διατροφή μας, μειώνουμε τις πιθανότητες να χρειαστεί να αποθηκεύσουμε τα αποθέματα γλυκογόνου ως λίπος. Κάπως έτσι ουσιαστικά μπορούμε να μειώσουμε την αποθήκευση λίπους συνολικά στο σώμα μας.
Τύποι λίπους
Υπάρχουν δύο βασικοί τύποι λίπους: το υποδόριο (εμφανές με γυμνό μάτι, μπορούμε να το πιάσουμε, βρίσκεται ακριβώς κάτω από το δέρμα) και το σπλαχνικό λίπος (δεν μπορούμε να το δούμε ούτε να το αγγίξουμε, περιβάλλει τα ζωτικά μας όργανα). Το σπλαχνικό λίπος είναι πιο επικίνδυνο και συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο παθήσεων.
Τα άτομα με σωματότυπο «αχλαδιού» τείνουν να αποθηκεύουν υποδόριο λίπος στο κάτω μέρος του σώματός τους (γοφούς, μηρούς, γλουτούς). Όσοι έχουν σωματότυπο «μήλο» τείνουν να αποθηκεύουν σπλαχνικό λίπος στο άνω μέρος του σώματος (κοιλιά και στήθος). Ακόμη κι αν είστε αδύνατοι, μπορεί να έχετε σπλαχνικό λίπος στην περιοχή της κοιλιάς.
Μπορούμε να μειώσουμε το τοπικό λίπος μέσω της δίαιτας;
Πιθανότατα έχετε παρατηρήσει ότι δεν μπορείτε να διαλέξετε από πού θα χάσετε λίπος πρώτα, καθώς τα γονίδια, μαζί με τους παράγοντες που αναφέραμε παραπάνω, καθορίζουν το πού αποθηκεύει ο οργανισμός σας λίπος. Αν και η απώλεια λίπους από συγκεκριμένες περιοχές του σώματος θα ήταν ιδανική, η θεωρία αυτή δεν έχει αποδειχθεί αποτελεσματική από σχετικές επιστημονικές μελέτες.
Τα καλά νέα είναι ότι το σπλαχνικό λίπος είναι συχνά το πιο εύκολο να μειώθει και υπάρχουν πολλές στρατηγικές που μπορείτε να ακολουθήσετε για να χάσετε βάρος και να βελτιώσετε την υγεία σας συνολικά.
Όταν μειώνεται το συνολικό ποσοστό λίπους στο σώμα, μειώνεται και το τοπικό λίπος.
Πώς μπορούμε να χάσουμε βάρος και να το κρατήσουμε μακριά
Αντί να εστιάζετε στην απώλεια λίπους σε μια συγκεκριμένη περιοχή, υιοθετήστε καλές συνήθειες που επιτρέπουν στο σώμα σας να φτάσει σε ένα υγιές βάρος:
Ακολουθήστε μια ισορροπημένη διατροφή που περιλαμβάνει φρέσκα φρούτα, λαχανικά, άπαχο κρέας, ψάρια, τρόφιμα ολικής άλεσης και καλά λιπαρά.
Δώστε έμφαση στην ποιότητα των τροφών που καταναλώνετε. Οι άπαχες πρωτεΐνες, οι σύνθετοι υδατάθρακες και τα καλά λιπαρά μπορούν να βελτιώσουν τη συνολική υγεία σας.
Εντάξτε τη γυμναστική στη ζωή σας. Βρείτε μια μορφή άσκησης που σας ευχαριστεί και παράλληλα αυξήστε τη σωματική σας δραστηριότητα σε καθημερινή βάση. Το περπάτημα και το ποδήλατο μπορούν εύκολα να αποτελέσουν μέρος της καθημερινότητάς σας.
Διατηρήστε τα επίπεδα στρες σε χαμηλά επίπεδα και βρείτε υγιεινούς τρόπους να διαχειρίζεστε το άγχος σας. Το άγχος συνδέεται με πληθώρα νοσημάτων, αλλά και με αύξηση του βάρους.
Αναβαθμίστε την ποιότητα του ύπνου σας. Ο ανεπαρκής και χαμηλής ποιότητας ύπνος μπορεί να βλάψει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα και να δημιουργήσει λιγούρες για τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε σάκχαρα.
