Πέρασε κατά πλειοψηφία η συμφωνία των Πρεσπών από την επιτροπή Εξωτερικών υποθέσεων της Βουλής.
Η συμφωνία πέρασε «δια βοής» καθώς δεν υπήρξε ψηφοφορία, όπου έτσι κι αλλιώς το αποτέλεσμα ήταν δεδομένο: 29 υπέρ και 26 κατά την ψήφισής της.
Ετσι, η συμφωνία των Πρεσπών έρχεται αύριο Τετάρτη στις 10 το πρωί στην ολομέλεια και ψηφίζεται την τα μεσάνυχτα της Πέμπτης – εφόσον φυσικά δεν μεσολαβήσει κάτι έκτακτο, όπως η κατάθεση πρότασης μομφής από την ΝΔ. Μετά τη χθεσινή συζήτηση που διεξήχθη σε υψηλούς τόνους με κυρίαρχες τις έντονες αντιδράσεις για τη σύνθεση της Επιτροπής και για τη συνταγματικότητα του κειμένου της Συμφωνίας, σήμερα η Ν.Δ. και οι ΑΝ.ΕΛΛ. εστίασαν στη χρήση του όρου nationality.
Αρχικά ο τομεάρχης Εξωτερικών της Ν.Δ., Γιώργος Κουμουτσάκος, επισήμανε ότι «η Επιτροπή Εξωτερικών και Εθνικής Άμυνας δεν μπορεί να συνεδριάζει για 2η ημέρα, χωρίς να έχουν κατατεθεί από την κυβέρνηση το ενοποιημένο συνολικό κείμενο του συντάγματος της γείτονος και χωρίς να μπορούν να λάβουν γνώση οι βουλευτές της επιστολής παραίτησης του πρώην υπουργού Εξωτερικών Νίκου Κοτζιά».
Δεν μπορεί η Επιτροπή να βασιστεί μόνο στις τροπολογίες χωρίς να έχει τη συνολική εικόνα του Συντάγματος, με το προοίμιο και όλα του τα άρθρα, είπε, επίσης ο κ. Κουμουτσάκος και χαρακτήρισε αδιανόητο να γίνεται συζήτηση, σε ένα κενό.
Κατρούγκαλος: «Τα κράτη αναγνωρίζουν κράτη, όχι λαούς»
Λαμβάνοντας το λόγο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Κατρούγκαλος, ξεκαθάρισε πως «η Συμφωνία δεν μπορεί να ρυθμίσει θέματα λαού ή έθνους» και εξήγησε πως ο λόγος είναι απλός: «Τα κράτη αναγνωρίζουν κράτη, όχι λαούς».
Ο αναπληρωτής υπουργός σημείωσε πως «τα θέματα ιθαγένειας είναι νομικά θέματα που αφορούν στον δεσμό πολίτη με κράτος, ενώ, αντιθέτως, τα θέματα εθνικής ταυτότητας και ένταξης σε μία εθνότητα είναι θέματα συνείδησης και αυτοπροσδιορισμού».
Πρόσθεσε ότι «όπως έχει πολλές φορές εξηγηθεί και σαφώς αναφέρεται και στη ρηματική ανακοίνωση, η Συμφωνία δεν αναφέρεται σε εθνότητα, αλλά σε ιθαγένεια. Άλλωστε, σε όλα τα διεθνή κείμενα, ξεκινώντας από την Οικουμενική Διακήρυξη έως την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Ιθαγένεια, ρητά ο όρος “ιθαγένεια” αποδίδεται με τον όρο “nationality” και δεν προσδιορίζει την εθνική ένταξη του ατόμου».
«Στο διεθνές δίκαιο», όπως αποσαφήνισε ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών, «δεν υπάρχουν γενικώς παραδεδεγμένα χαρακτηριστικά ή γενικά αποδεκτοί ορισμοί του έθνους ή του λαού. Το δικαίωμα αυτοπροσδιορισμού είναι δικαίωμα αναγκαστικού δικαίου και δεν μπορεί να γίνει αντικείμενο συμβατικής ρύθμισης. Συνεπώς, η Ελλάδα δεν αναγνωρίζει και δεν θα μπορούσε να αναγνωρίσει “μακεδονικό έθνος” ή “λαό” με αυτήν τη Συμφωνία».
Ο κ. Κατρούγκαλος επισήμανε ότι «βάσει του διεθνούς δικαίου, την ίδια στιγμή, δεν θα μπορούσε η χώρα μας να επέμβει σε θέματα αυτοπροσδιορισμού των πολιτών του γειτονικού κράτους. Η συμφωνία, όμως, διευκρινίζει ότι οι γείτονές μας αποδέχονται ότι δεν έχουν σχέση με την ελληνική ιστορία και την ελληνική πολιτισμική κληρονομιά. Για τον λόγο αυτόν προβλέπεται ρητά στο άρθρο 7(4) ότι και τα δύο μέρη αναγνωρίζουν ότι η επίσημη γλώσσα και τα άλλα χαρακτηριστικά (δηλαδή πολιτιστικά, εθνοτικά κ.λπ.) της ΠΓΔΜ δεν έχουν σχέση με τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό, την ιστορία, την κληρονομιά, την κουλτούρα και τα σύγχρονα χαρακτηριστικά της ελληνικής Μακεδονίας».
Αντίδραση Ν.Δ. και ΑΝ.ΕΛ.
Η τοποθέτηση του Γ. Κατρούγκαλου προκάλεσε την αντίδραση του τομεάρχη Εξωτερικών της Ν.Δ., Γιώργου Κουμουτσάκου, αναφορικά με τη χρήση του όρου nationality. Η παρέμβαση του αναπληρωτή υπουργού σχολιάστηκε και από τον πρόεδρο των Ανεξάρτητων Ελλήνων, Πάνο Καμμένο.
«Είναι σημαντικό να λάβουμε υπόψη μας σε αυτή τη συζήτηση ότι ο όρος nationality στα αγγλικά σημαίνει και τα δύο. Είναι ένας ασαφής όρος. Σημαίνει και ιθαγένεια αλλά και εθνικότητα. Όταν, λοιπόν, εντάχθηκε στο κείμενο της Συμφωνίας, θέλουμε να γνωρίζουμε αν η ελληνική πλευρά επέμεινε στο ότι θα πρέπει και ότι θα ήταν προτιμότερο το citizens ή αν αποδέχθηκε αυτόν τον ασαφή και διττής έννοιας όρο;», είπε ο τομεάρχης της ΝΔ, Γ. Κουμουτσάκος, και πρόσθεσε: «Αν είναι αποκλειστικά ιθαγένεια, γιατί χρειάζεται ο όρος “Macedonians” δίπλα; Διότι η ιθαγένεια είναι δεσμός με το κράτος. Αφού το κράτος, βάσει της Συμφωνίας λέγεται Βόρεια Μακεδονία, γιατί η ιθαγένεια δεν έγινε αποκλειστικά ιθαγένεια της Βόρειας Μακεδονίας αλλά προστέθηκε και το “Μακεδονικός”; Προφανώς γιατί η άλλη πλευρά στη διαπραγμάτευση ήθελε ο όρος αυτός να καλύπτει και την εθνικότητα. Γι΄αυτό μπήκε και το Μακεδονία και η ελληνική κυβέρνηση το αποδέχθηκε».
Ο τομεάρχης Εξωτερικών της Ν.Δ. επισήμανε στο σημείο αυτό: «Οι Αλβανοί των Σκοπίων επειδή ανησυχούν από τον όρο αυτό κατέθεσαν τροπολογία για να διευκρινίσουν ότι το nationality δεν σημαίνει εθνικότητα αλλά ιθαγένεια. Ποιοι; Οι Αλβανοί και όχι εμείς».
Την παρέμβαση του αναπληρωτή υπουργού Εξωτερικών σχολίασε και ο πρόεδρος των Ανεξάρτητων Ελλήνων, Πάνος Καμμένος. «Παρεμβαίνω διότι άκουσα τον αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών να δηλώνει στην Επιτροπή ότι είναι δικαίωμα τους να αυτοπροσδιορίζονται ως Μακεδονικός λαός. Εάν είναι δικαίωμά τους αυτό τότε για ποιο λόγο γίνεται η Συμφωνία;» είπε ο πρόεδρος των Ανεξάρτητων Ελλήνων και πρόσθεσε ότι με την επιχειρηματολογία αυτή του υπουργού καταρρέει το ζήτημα της Συμφωνίας. «Είτε ο υπουργός θα επαναλάβει αυτό που είπε προηγουμένως και άρα δικαιώνονται οι διαφωνίες μας είτε, αν δεν είναι έτσι, να το ανακαλέσει και να πει ότι το είπε κατά λάθος».
«Ήμουν σαφής και το αντελήφθη και ο κ. Κουμουτσάκος», απάντησε ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Κατρούγκαλος, και εξήγησε: «Είπα τα κράτη αναγνωρίζουν κράτη, και έχουμε επίλυση erga omnes, της ονομασίας του γειτονικού κράτους, όχι μόνο για την ονομασία αυτή καθεαυτή -Βόρεια Μακεδονία – αλλά υποχρεώνεται το γειτονικό κράτος να αλλάξει σε όλους τους δημόσιους φορείς, σε όλους τους Οργανισμούς, σε όλα τα δημόσια κτίρια, την ονομασία που έχουν τώρα, από Μακεδονία σε Βόρεια Μακεδονία. Με αυτό τον τρόπο τελειώνει η εκκρεμότητα αυτή και η μονοπώληση του ονόματος Μακεδονία από το γειτονικό κράτος. Αυτή η δέσμευση δεν αφορά μόνο δημόσιους οργανισμούς, δημόσιους φορείς, αφορά και εκείνους τους ιδιωτικούς οι οποίοι χρηματοδοτούνται από το κράτος. Οπουδήποτε λοιπόν υπάρχει ονομασία κράτους, εκεί η συμφωνία είναι ρητή».
Ενστάσεις της ΔΗΣΥ
Στο μεταξύ, το πλήρες κείμενο του συντάγματος της ΠΓΔΜ ζήτησε και ο Ανδρέας Λοβέρδος, ο οποίος επανέλαβε την απόφαση της Δημοκρατικής Συμπαράταξης για καταψήφιση της συμφωνίας και της κύρωσης του Πρωτοκόλλου Προσχωρήσεως της FYROM στο ΝΑΤΟ, όταν αυτό θα έλθει στη Βουλή.
«Αν ήταν όλα τέλεια όπως ισχυρίζεστε, τότε γιατί παρέχουν συνταγματικές διευκρινήσεις για τα θέματα της εθνικότητας και της γλώσσας οι της ΠΓΔΜ; Πρέπει να απαντήσετε αμέσως σε αυτό», είπε κατά την εισήγησή του, σημειώνοντας πως υπάρχουν προβληματικά στοιχεία των συνταγματικών τροποποιήσεων που έγιναν στην ΠΓΔΜ, όπως περιλαμβάνονται ως μέρος της ρηματικής της διακοίνωσης.
Tι είδαμε χτες
Η ατμόσφαιρα ήταν από την πρώτη στιγμή ηλεκτρισμένη με τις ενστάσεις επί διαδικαστικών θεμάτων να πέφτουν βροχή. Με φόντο τη διάλυση της κοινοβουλευτικής ομάδας του Ποταμιού, ο πρόεδρος της Βουλής, Νίκος Βούτσης, αποφάσισε σχεδόν πραξικοπηματικά να ορίσει τον Σπύρο Δανέλλη ως ανεξάρτητο στην Επιτροπή, ώστε να αλλάξουν οι ισορροπίες. Αυτό προκάλεσε έντονες αντιδράσεις από τη ΝΔ και τα υπόλοιπα κόμματα, με αποτέλεσμα να γίνει τελικά κλήρωση. Οι «κενές» θέσεις καλύφθηκαν από τους Σπ. Δανέλλη και Γ. Μαυρωτά, αμφότεροι υπέρ της Συμφωνίας.
Δεύτερο «διαδικαστικό» ζήτημα ετέθη κυρίως από την ΝΔ και την Δημοκρατική Συμπαράταξη ήταν ότι η Βουλή καλείται να αποφασίσει για ένα εθνικό ζήτημα, δίχως να έχουν τεθεί υπόψη των βουλευτών όλα τα απαραίτητα έγγραφα, κυρίως δε το πλήρες κείμενο του νέου Συντάγματος της ΠΓΔΜ.
Σε υψηλούς τόνους κινήθηκε, ο «μεταμορφωμένος» και «απελευθερωμένος», όπως είπε, Πάνος Καμμένος. Είπε ότι οι μέρες αυτές είναι «ημέρες θρήνου για την Ελλάδα», και επιτέθηκε στον ΣΥΡΙΖΑ υποστηρίζοντας ότι καταπάτησε τη συμφωνία που είχε με τους ΑΝΕΛ για τη συγκυβέρνηση:
