Όταν ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ανακοίνωσε αύξηση 30% στον κατώτατο μισθό της χώρας το 2025 μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, περισσότεροι από 40.000 άνθρωποι κατέκλυσαν τα σχόλια – πολλοί από τους οποίους επέκριναν την ανακοίνωση.
Από τον επόμενο μήνα, ο κατώτατος μισθός στη χώρα θα είναι 22.104 τουρκικές λίρες (630,36 δολάρια), που αντιστοιχεί σε αύξηση 30%.
Ενώ οι υποστηρικτές της κίνησης ισχυρίζονται ότι αντιπροσωπεύει τον υψηλότερο κατώτατο μισθό σε όρους δολαρίων ΗΠΑ τα τελευταία χρόνια, οι επικριτές σημειώνουν ότι είναι πολύ κάτω από τον ετήσιο ρυθμό πληθωρισμού για το 2024.
«Μας τα χάλασε το 44% στον πληθωρισμό και τώρα οι εργοδότες πρέπει να μας πληρώσουν μόνο το 30%;» ρώτησε ένας από αυτούς που σχολίαζαν κάτω από την ανάρτηση του Ερντογάν.
«Έχετε ήδη καταδικάσει τους ανθρώπους σε πείνα και δυστυχία, και τώρα τους καταδικάζετε σε θάνατο».
Οι υποστηρικτές ισχυρίζονται ότι η αύξηση ευθυγραμμίζεται με τον στόχο της κυβέρνησης για πληθωρισμό 25% για το 2025, υποδηλώνοντας ότι θα μπορούσε να βοηθήσει στην καταπολέμηση του επίμονου προβλήματος πληθωρισμού της χώρας, το οποίο εν μέρει προκλήθηκε από τις ιστορικές ανορθόδοξες οικονομικές πολιτικές του προέδρου.
«Κοιτάζοντας τα μηνιαία έξοδά μου, ακόμη και τα είδη πρώτης ανάγκης, όπως το φαγητό και το ενοίκιο, καταναλώνουν το μεγαλύτερο μέρος του μισθού μου», είπε η Μελτέμ, διοικητική βοηθός σε ιδιωτικό πανεπιστήμιο.
«Αυτή η αύξηση κατά 30% δεν θα συμβαδίσει με τον πραγματικό πληθωρισμό που βιώνουμε στην καθημερινή μας ζωή».
Αυξημένο το κόστος διαβίωσης
Το αυξανόμενο κόστος ενοικίασης υπογραμμίζει τις ανεπάρκειες του νέου κατώτατου μισθού, ειδικά αφού το 42% των Τούρκων κερδίζουν μόνο τον κατώτατο μισθό.
Στην Κωνσταντινούπολη, το μέσο μηνιαίο ενοίκιο είναι 709 δολάρια, ενώ στην Άγκυρα, είναι 567 δολάρια – και τα δύο στοιχεία υπερβαίνουν ή είναι κοντά στον κατώτατο μισθό.
“Ο κατώτατος μισθός είναι, φυσικά, ανεπαρκής, και το πιο σημαντικό, υπάρχει ένα πολύ υψηλό ποσοστό ανθρώπων που ζουν με αυτόν στην Τουρκία”, εξήγησε ο Τόλγκα, τραπεζίτης στο επάγγελμα.
«Όταν η αύξηση είναι πολύ χαμηλή, παρασύρει ταυτόχρονα τόσους πολλούς ανθρώπους στη φτώχεια».
Η γεωγραφική ανισότητα στο κόστος διαβίωσης προσθέτει ένα άλλο επίπεδο πολυπλοκότητας στο ζήτημα.
«Ο νέος κατώτατος μισθός είναι πολύ χαμηλός για τους εργαζόμενους σε όλη την Τουρκία, αλλά δεν μπορώ να φανταστώ πόσο πιο δύσκολο θα είναι για τους ανθρώπους που ζουν σε μεγαλύτερες πόλεις», είπε η Eda, υπάλληλος γραφείου σε κρατικό φοιτητικό ξενώνα (KYK).
«Άκυρη» απόφαση
Τα εργατικά συνδικάτα έχουν κινηθεί σθεναρά ενάντια στην αύξηση του κατώτατου μισθού κάτω από τον πληθωρισμό.
Η Συνομοσπονδία Τουρκικών Συνδικάτων (Turk-Is) απείχε από την τελική συνεδρίαση καθορισμού μισθών, ενώ η Συνομοσπονδία Επαναστατικών Συνδικάτων (DISK) κήρυξε την απόφαση «άκυρη», επικρίνοντας την εσπευσμένη διαδικασία και την έλλειψη εκπροσώπησης των εργαζομένων.
Η αύξηση των μισθών, η οποία θα επηρεάσει περίπου εννέα εκατομμύρια εργαζόμενους, έρχεται εν μέσω αυστηρών νομισματικών και δημοσιονομικών πολιτικών που στοχεύουν στην καταπολέμηση του πληθωρισμού.
Αν και ο πληθωρισμός έχει υποχωρήσει από το ανώτατο 75% του Μαΐου, η κεντρική τράπεζα αναγνωρίζει ότι η πρόοδος ήταν πιο αργή από ό,τι αναμενόταν.
Ο οικονομολόγος Ibrahim Turhan προειδοποίησε ότι οι συνέπειες των αποφάσεων για τον κατώτατο μισθό εκτείνονται πέρα από τους μισθούς των εργαζομένων.
«Πολλοί από αυτούς που εργάζονται για τον κατώτατο μισθό εργάζονται σε μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις και επιχειρήσεις εμπόρων», είπε ο Turhan.
Αν και «η αύξηση του κατώτατου μισθού δεν είναι κάτι δύσκολο», προειδοποίησε ότι τα μη ρεαλιστικά άλματα θα μπορούσαν να «προκαλέσουν περισσότερο κακό παρά καλό» τροφοδοτώντας περαιτέρω τον πληθωρισμό.
Οι εκτιμήσεις
Ένας υπολογισμός του Reuters έδειξε ότι ακόμη και μια αύξηση 25% θα μπορούσε να οδηγήσει τον ετήσιο πληθωρισμό να αυξηθεί μεταξύ 1,5 και 5 ποσοστιαίες μονάδες.
Ωστόσο, ο Turhan είπε ότι το νέο επίπεδο μισθών θα πρέπει να επιτρέψει στους εργαζόμενους να «διατηρήσουν την αγοραστική δύναμη που είχαν τον Δεκέμβριο του 2024 τον Δεκέμβριο του 2025».
Την Πέμπτη, η Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας μείωσε το επιτόκιο αναφοράς από 50% σε 47,5%.
«Μια σχετικά μέτρια αύξηση μισθών μείωσε τις προσδοκίες για τον πληθωρισμό για το επόμενο έτος και επέτρεψε στην Κεντρική Τράπεζα να ξεκινήσει τον κύκλο μείωσης των επιτοκίων», δήλωσε ένας ανώτερος Τούρκος αξιωματούχος που συνδέεται με το κυβερνών κόμμα.
«Είναι μια σημαντική ανακάλυψη στην καταπολέμηση του πληθωρισμού καθώς και μια οικονομική πολιτική που διασφαλίζει την εμπιστοσύνη των επενδυτών στις τουρκικές αγορές».
Όταν ρωτήθηκε για τις δυσκολίες που θα υπομείνουν οι Τούρκοι πολίτες με μια αύξηση μισθών κάτω από τον πληθωρισμό, ο αξιωματούχος αναγνώρισε τους αγώνες τους.
«Πρέπει να καταπιούμε το πικρό χάπι», είπε και πρόσθεσε: «Δεν υπάρχει άλλος δρόμος».
