O Νότος της Ουκρανίας θεωρείται «κλειδί» για τη ρωσική εισβολή, με τη Μόσχα να πολιορκεί δεκάδες πόλεις και να παίρνει τον έλεγχο του μεγαλύτερου πυρηνικού εργοστασίου της Ευρώπης στη Ζαπορίζια.
Αν και τα ρωσικά στρατεύματα στα βόρεια και τα ανατολικά της χώρας φαίνεται να δυσκολεύονται, η προέλασή τους στη νότια Ουκρανία φαίνεται ότι είναι πιο επιτυχής.
Η ρωσική επιχείρηση προς τον ουκρανικό Νότο είχε ως βάση την Κριμαία, η οποία προσαρτήθηκε το 2014 και φιλοξενούσε έκτοτε ένα σημαντικό μέγεθος ρωσικών στρατευμάτων.
Τα ρωσικά στρατεύματα κινούνται από την Κριμαία στα δυτικά προς την Οδησσό και στα ανατολικά προς τη Μαριούπολη, απειλώντας να κόψουν την πρόσβαση της Ουκρανίας στη θάλασσα, κάτι που θα αποτελέσει σημαντικό χτύπημα για την οικονομία της χώρας.
Ο ρόλος της Μαριούπολης, της Χερσώνας και της Οδησσού
«Από στρατηγική άποψη, υπάρχουν μεγάλα λιμάνια στην περιοχή αυτή που θα επιτρέψουν στον Πούτιν να στραγγαλίσει την ικανότητα της Ουκρανίας να λάβει προμήθειες από τη θάλασσα» σχoλίασε στο BBC o Karl Qualls, καθηγητής Ιστορίας στο Dickinson College.
Αν πέσει η Μαριούπολη, η οποία έχει πληθυσμό 450.000 κατοίκους, τότε η Ρωσία θα πάρει τον έλεγχο ενός από τα μεγαλύτερα λιμάνια της Ουκρανίας και θα δημιουργούσε έναν χερσαίο διάδρομο μεταξύ της Κριμαίας και των περιοχών Λουγκάνσκ και Ντονέτσκ που υποστηρίζονται από τη Ρωσία.
Η σύνδεση της Κριμαίας με την ηπειρωτική Ρωσία μέσω των περιοχών των αυτονομιστών θα διευκόλυνε τη μεταφορά αγαθών μεταξύ Ρωσίας και Κριμαίας, κάτι που η Μόσχα επιθυμούσε διακαώς εδώ και καιρό. Προς το παρόν, η χερσόνησος της Κριμαίας συνδέεται με την ηπειρωτική Ρωσία μόνο με μια τεράστια γέφυρα.
Βορειοδυτικά της Μαριούπολης, βρίσκεται το πυρηνικό εργοστάσιο της Ζαπορίζια που κατέλαβε η Ρωσία. Σε κανονικές περιόδους, το εργοστάσιο αυτό παράγει περίπου το 20% της ηλεκτρικής ενέργειας της Ουκρανίας, οπότε τώρα η Μόσχα έχει τον έλεγχο μιας σημαντικής πηγής ενέργειας.
Ο ρωσικός στρατός κατέλαβε, επίσης, τη Χερσώνα που βρίσκεται στο σημείο που ο ποταμός Δνείπερος εκβάλλει στη Μαύρη Θάλασσα.
Αν η Ρωσία μπορέσει να προχωρήσει πιο δυτικά, προς την Οδησσό και πέρα, δεν θα «έκοβε» μόνο την πρόσβαση της Ουκρανίας στη θάλασσα, αλλά θα έχει περικυκλώσει τη χώρα από τρεις μεριές.
«Αν πάρουν την Οδησσό, θα έχουν στο χέρι τους μια πόλη-κλειδί για να δημιουργήσουν ένα στρατηγικό τόξο γύρω από την Ουκρανία. Με τη Λευκορωσία στον Βορρά και το Ντονμπάς στην Ανατολή, θα έχουν σχεδόν περικυκλώσει τη χώρα» εξηγεί η Catherine Wanner, καθηγήτρια ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Penn State.
Η ιστορία της ρωσικής εισβολής στον ουκρανικό Νότο πηγαίνει πίσω στον 18ο αιώνα, όταν η Ρωσική Αυτοκρατορία κατέλαβε την περιοχή από την Οδησσό μέχρι το Λουγκάνσκ έπειτα από μια σειρά πολέμων με τους Οθωμανούς. Τότε, η περιοχή ήταν γνωστή με το όνομα Novorossiya, δηλαδή Νέα Ρωσία.
Κατά τη Σοβιετική Ένωση, το μεγαλύτερο κομμάτι της Νέας Ρωσίας ήταν μέρος της Ουκρανικής Σοβιετικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας, η οποία μετά την πτώση έγινε η σύγχρονη Ουκρανία.
Μετά την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014, ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν ισχυρίστηκε ότι παρόλο που η Ρωσία έχασε τη Novorossiya για πολλούς λόγους, ο λαός της παρέμενε εκεί.
«Η μυθολογία που προωθεί ο Πούτιν είναι ότι πρόκειται για ρωσικά εδάφη. Ήταν μέρος της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, αλλά δεν ζούσαν Ρώσοι εκεί. Υπήρχαν πολλοί περισσότεροι Ρουμάνοι και Ουκρανοί, παρά Ρώσοι» καταλήγει o Qualls.
