«Η τρελή βασίλισσα», «Ραναβαλόνα η σκληρή», «Μοντέρνα Μεσσαλίνα», «Ματωμένη Βασίλισσα», «Παράξενη Βασίλισσα», «Θηλυκός Καλιγούλας». Είναι μόνο μερικοί από τους τίτλους που έχουν προσάψει οι ιστορικοί για μια από τις πιο σκληρές βασίλισσες που πέρασαν ποτέ από τη γη.
Στα 33 χρόνια που βασίλεψε η Ραναβαλόνα Α’, εξόντωσε όχι μόνο τους πολιτικούς αντιπάλους και τους πιθανούς διαδόχους του θρόνου, αλλά και τον απλό λαό. Οι εκκαθαρίσεις της μείωσαν το πληθυσμό της αφρικανικής χώρας από τα 5 εκατομμύρια στα 2,5.
Η ιθαγενής που «τρύπωσε» στο παλάτι και έγινε πριγκήπισσα
Στη βασιλική οικογένεια μπήκε εξαιτίας του πατέρα της, ο οποίος ειδοποίησε το βασιλιά Andrianampoinimerina για σχέδιο εξόντωσής του από σφετεριστές του θρόνου. Ως πράξη ευχαριστίας ο βασιλιάς “υιοθέτησε» την κόρη του ιθαγενούς και την πήρε στο παλάτι. Σύντομα η Ραναβαλόνα έγινε η πρώτη από τις 12 γυναίκες του πρίγκιπα Ραντάμα.
Οι σχέσεις τους όμως δεν ήταν καλές. Συχνά μάλωναν για τον εκμοντερνισμό της χώρας που προωθούσε τόσο ο βασιλιάς, όσο και ο πρίγκιπας. Πίστευαν ότι ο λαός τους είχε να διδαχθεί πολλά από τη Δύση. Επέτρεπαν την είσοδο ξένων και κυρίως Άγγλων στο νησί, βοηθούσαν χριστιανούς ιεραπόστολους να κηρύττουν ελεύθερα τη χριστιανοσύνη και έχτιζαν σχολεία. Η πριγκίπισσα βλέποντας το χριστιανικό ρεύμα να μεγαλώνει γινόταν ολοένα και πιο εχθρική απέναντι στον σύζυγό της. Η αντιπάθειά αυτή ήταν που δεν τους επέτρεψε να κάνουν παιδιά.
Ο βασιλιάς πέθανε. Ζήτω η Ραναβαλόνα
Όταν το 1810 ο βασιλιάς πέθανε, ο γιός του τον διαδέχθηκε. Η βασιλεία του όμως, δεν κράτησε πολύ καθώς έπειτα από 8 χρόνια πέθανε από φυματίωση. Η Ραναβαλόνα με τη βοήθεια ιερών και εθνικιστών που ήταν πολέμιοι του χριστιανισμού, διέδωσε παντού ότι ο «θεός της είπε να γίνει βασίλισσα». Στο σχέδιο βοήθησε καθοριστικά και ένας νεαρός ικανός αξιωματικός με τον οποίο λέγεται ότι, απέκτησε παιδί μόλις 11 μήνες αφότου πέθανε ο άντρας της, Ραντάμα.
Τον όρισε μάλιστα και πρωθυπουργό της. Η πρώτη κίνηση που έκανε ήταν να εκτελέσει όλους τους πιθανούς διαδόχους που είχαν βασιλικό αίμα. Η δεύτερη ήταν να εκτελέσει τον εραστή της, που την είχε κάνει μάνα και την είχε βοηθήσει να πάρει το θρόνο.
Η εξόντωση των Χριστιανών με κάθε μέσο
Μόλις έκατσε για τα καλά στο θρόνο η Ραναβαλόνα άρχισε τις «μεταρρυθμίσεις» με απίστευτη αγριότητα και βιαιότητα. Οι Άγγλοι και οι Γάλλοι που «βρώμιζαν» τη χώρα εκδιώχθηκαν ή δολοφονήθηκαν, ενώ ακύρωσε όλες τις συμφωνίες που είχε υπογράψει ο προκάτοχός της με τη Βρετανία.
Οι αριστοκράτες και οι μάγοι κέρδισαν ξανά εξουσία και δύναμη και εφαρμόστηκε απόλυτος οικονομικός απομονωτισμός. Επίσης αποκηρύχτηκε ο χριστιανισμός. Όσοι Αφρικανοί είχαν βαφτιστεί χριστιανοί υπέστησαν φρικτά βασανιστήρια. Αν δεν μετανοούσαν άμεσα, τους πετούσαν στη θάλασσα από μεγάλα ύψη, τους «έβραζαν» σε καυτό νερό ή τους δηλητηρίαζαν. Με εντολή της Ραναβαλόνα στήθηκαν «δικαστήρια» κατά τα οποία οι κατηγορούμενοι υποβάλλονταν σε μια παλιά παραδοσιακή θανατηφόρα δοκιμασία. Έπιναν αναγκαστικά ένα δηλητηριώδες υγρό ενός δέντρου. Αν κάποιος κατάφερνε να επιζήσει από το δηλητήριο, τότε κηρυσσόταν αθώος.
Μια από τις πιο φρικιαστικές ενέργειες ήταν όταν επιχειρήθηκε εισβολή από Αγγλικές ή Γαλλικές δυνάμεις που ήθελαν να την εκθρονίσουν. Η Μαδαγασκάρη ήταν σημαντικό σημείο ανεφοδιασμού και εμπορίου καθώς βρισκόταν στη θαλάσσια πορεία προς την Ινδία.
Η αδιάλλακτη στάση της Ραναβαλόνα έπρεπε να λάβει τέλος. Η βασίλισσα όμως ήταν οχυρωμένη πίσω από μεγάλα φρούρια που είχε διατάξει να κατασκευαστούν και κατάφερε να σταματήσει όλες τις επιθέσεις εναντίον της. Για να αποτρέψει κάθε νέα ελπίδα επίθεσης, έκοψε τα κεφάλια των νεκρών Ευρωπαίων στρατιωτών και τα κάρφωσε παλούκια. Όποιος προσέγγιζε την παραλία αντίκριζε αμέτρητα κομμένα κεφάλια.
Το σαπούνι της βασίλισσας
Από τα «καλά» της Ευρώπης που ζήλεψε πάντως, ήταν το σαπούνι. Την είχε πιάσει μανία για το πως το έφτιαχναν. Επειδή δεν ήθελε να το εισάγει όμως ζήτησε από να της βρουν τη συνταγή. Όταν την βρήκε και μπορούσε να φτιάχνει, κράτησε το μυστικό μόνο για τον εαυτό της. Μια φορά το χρόνο έκανε μπάνιο στο μπαλκόνι της και μαζεύονταν σχεδόν όλοι οι κάτοικοι για να τη δουν. Όταν τελείωνε έχυνε τα νερά στον κόσμο που βρισκόταν από κάτω λέγοντάς τους ότι τους «ράντιζε με θεϊκό νερό».
Τον επίλογο έγραψε ο γιος της
Το μεγαλύτερο κακό πάντως το βρήκε από το γιο που απέκτησε με το νεαρό αξιωματικό. Ο Ραντάμα Β’ εν αγνοία της βασίλισσας, ασπάστηκε την καθολική εκκλησία, καθώς είχε μεγαλώσει υπό την επιρροή Γάλλων πολιτών στο Ανταναναρίβο. Το 1854 σε επιστολή του προς τον Αυτοκράτορα Ναπολέοντα Γ΄ ζήτησε από τη Γαλλία να εισβάλει στο νησί.
Τρία χρόνια αργότερα η Ραναβαλόνα Α΄ ανακάλυψε συνωμοσία για την ανατροπή της, με πρωταγωνιστές το γιο της και Γάλλους. Απεβίωσε το 1861 σε ηλικία 79 ετών. Τη διαδέχθηκε ο γιος της που ακολούθησε φιλελεύθερη πολιτική βασισμένη στις εμπορικές συμφωνίες με ξένα κράτη.
