Πάνω από τα τρία τέταρτα (75%) του εδάφους του πλανήτη μας έχει ήδη υποβαθμισθεί λόγω των ποικίλων ανθρωπογενών και περιβαλλοντικών πιέσεων και το ποσοστό αυτό μπορεί να ξεπεράσει το 90% έως το 2050, προειδοποιούν οι επιστήμονες του Κοινού Κέντρου Ερευνών (JRC) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που παρουσίασαν το νέο Παγκόσμιο Άτλαντα Ερημοποίησης (World Atlas of Desertification).
Η συνεχής αύξηση του πληθυσμού, η ρύπανση, η ολοένα μεγαλύτερη κατανάλωση από ολοένα περισσότερους ανθρώπους, η αλλαγή χρήσεων γης, η κλιματική αλλαγή και άλλοι παράγοντες έχουν ως συνέπεια κάθε χρόνο να διαβρώνεται, να υποβαθμίζεται και να καθίσταται ακατάλληλη για καλλιέργεια ή ακόμη και για κατοικία μια συνολική έκταση που αντιστοιχεί περίπου στη μισή Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η Αφρική και η Ασία είναι αυτές που πλήττονται περισσότερο, όπου εντείνονται οι ανησυχίες για τη διατροφική ασφάλειά τους και όπου εκτοπίζονται οι περισσότεροι άνθρωποι από τα σπίτια τους, με συνέπεια -μεταξύ άλλων- να αυξάνονται οι ροές μεταναστών προς τη Δύση. Έως το 2050 περίπου 700 εκατομμύρια άνθρωποι εκτιμάται ότι θα έχουν εκτοπισθεί λόγω διαφόρων αιτιών που συνδέονται με την υποβάθμιση του εδάφους και τους ανεπαρκείς πόρους για την επιβίωσή τους.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, η υποβάθμιση της γης, σε συνδυασμό με την κλιματική αλλαγή, εκτιμάται ότι θα οδηγήσει σε μείωση περίπου 10% των αποδόσεων των γεωργικών καλλιεργειών έως το 2050. Οι μεγαλύτερες μειώσεις αναμένονται στην Ινδία, στην Κίνα και στην υποσαχάρια Αφρική.
Η έκθεση εκτιμά ότι μόνο στην ΕΕ το ετήσιο κόστος από την κάθε είδους υποβάθμιση του εδάφους είναι της τάξης των δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση σχεδόν το ένα δέκατο της επικράτειάς της (8% ή περίπου 140 εκατομμύρια στρέμματα) είναι ευάλωτο σε σταδιακή ερημοποίηση, ιδίως στη Νότια, Ανατολική και Κεντρική Ευρώπη. Δεκατρείς χώρες έχουν δηλώσει ότι επηρεάζονται από την ερημοποίηση: Ελλάδα, Κύπρος, Βουλγαρία, Κροατία, Ιταλία, Μάλτα, Πορτογαλία, Ισπανία, Ρουμανία, Σλοβακία, Σλοβενία, Ουγγαρία και Λετονία.
Ο νέος Άτλας είναι ο τρίτος κατά σειρά: ο πρώτος είχε παρουσιασθεί το 1992 πριν τη Σύνοδο για τη Γη στο Ρίο και ο δεύτερος το 1998. Μεταξύ άλλων μέτρων που πρέπει να ληφθούν, ο Άτλας προτείνει να αυξηθούν οι αποδόσεις των γεωργικών καλλιεργειών με κάθε δυνατό τρόπο, να προωθηθεί ευρέως η φυτοφαγική διατροφή με αντίστοιχη μείωση της κατανάλωσης κρέατος και ζωικών πρωτεϊνών,
