Οι εγκληματικές παραλείψεις που οδήγησαν στην εκατόμβη νεκρών τη νύχτα της 23ης Ιουλίου
Σφίγγει ο κλοιός της Δικαιοσύνης γύρω από όσους ευθύνονται για την εθνική τραγωδία με τους 99 νεκρούς στο Μάτι. Από την ερχόμενη Τρίτη την πόρτα του εισαγγελέα θα αρχίσουν να περνούν τα 20 πρόσωπα, που κλήθηκαν για ανωμοτί κατάθεση. Ολοι τους θα πρέπει να λογοδοτήσουν για πράξεις και παραλείψεις τους την αποφράδα ημέρα της 23ης Ιουλίου.
Ως εν δυνάμει κατηγορούμενοι αντιμετωπίζονται από τους εισαγγελείς που διενεργούν την έρευνα για τη φονική πυρκαγιά, η περιφερειάρχης Αττικής Ρένα Δούρου, ο δήμαρχος Μαραθώνα Ηλίας Ψηνάκης, ο πρώην γενικός γραμματέας Πολιτικής Προστασίας Ιωάννης Καπάκης, ο πρώην αρχηγός της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας Σωτήρης Τερζούδης, ο πρώην αρχηγός της ΕΛ. ΑΣ. Κωνσταντίνος Τσουβάλας, ο δήμαρχος Ραφήνας Ευάγγελος Μπουρνούς, καθώς και άλλα στελέχη της Πολιτικής Προστασίας, της ΕΛ.ΑΣ., της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας και του Λιμενικού Σώματος.
Τα πρόσωπα που κλήθηκαν για παροχή εξηγήσεων με την ιδιότητα του υπόπτου τέλεσης αξιόποινων πράξεων θα αρχίσουν να προσέρχονται στην Εισαγγελία μέσα στην εβδομάδα που ξεκινάει, προκειμένου αρχικά να λάβουν γνώση της δικογραφίας που έχει σχηματιστεί. Στη συνέχεια, μετά την παρέλευση της σχετικής προθεσμίας που θα λάβουν ώστε να προετοιμαστούν, θα βρεθούν πρόσωπο με πρόσωπο με τον εισαγγελέα ώστε να δώσουν τις δικές τους εξηγήσεις για σειρά λαθών και παραλείψεων στο πλαίσιο των χειρισμών τους για την αντιμετώπιση της φονικής πυρκαγιάς.
Καταθέσεις και ποινικές διώξεις
Οταν η διαδικασία της παροχής εξηγήσεων ολοκληρωθεί και οι ύποπτοι καταθέσουν τα υπομνήματά τους με τους υπερασπιστικούς τους ισχυρισμούς στις εισαγγελικές αρχές, τότε ο χρόνος θα αρχίσει να μετράει αντίστροφα για την άσκηση ποινικών διώξεων και τη διαβίβαση της ογκώδους δικογραφίας σε ανακριτή.
Τα πρόσωπα που κλήθηκαν από τους εισαγγελείς να παράσχουν εξηγήσεις έχουν μηνυθεί, στην πλειονότητά τους, από τους συγγενείς των θυμάτων της φονικής πυρκαγιάς και θα πρέπει να αντικρούσουν μια ευρεία γκάμα κατηγοριών, ακόμη και κακουργηματικών (για παράδειγμα ανθρωποκτονία από πρόθεση και έκθεση σε κίνδυνο), τις οποίες τους καταλογίζουν οι μηνυτές. Αυτό σημαίνει ότι οι ύποπτοι θα ερωτηθούν για τα πάντα από τους εισαγγελείς κατά τη διάρκεια των ανωμοτί καταθέσεών τους.
10+2 αμείλικτα ερωτήματα
Οι εμπλεκόμενοι -επιφορτισμένοι με το καθήκον να προλαμβάνουν και να προφυλάσσουν τους πολίτες από τέτοιες καταστροφές, όπως αυτή που έπληξε το Μάτι και η οποία κατέληξε τελικά σε εκατόμβη νεκρών- θα κληθούν να δώσουν πειστικές απαντήσεις στους εισαγγελείς σε μια σειρά αμείλικτων ερωτημάτων για τις ενέργειες στις οποίες προέβησαν ή δεν προέβησαν πριν και κατά τη διάρκεια της πυρκαγιάς.
Τα ερωτήματα άλλωστε αυτά θέτουν στις μηνύσεις τους συγγενείς των θυμάτων επικαλούμενοι την ισχύουσα νομοθεσία και τον «Ξενοκράτη». Οι ευθύνες των μηνυόμενων και πλέον των υπόπτων τέλεσης αξιόποινων πράξεων για τη φονική πυρκαγιά στην Ανατολική Αττική εντοπίζονται, σύμφωνα με την πλευρά των θυμάτων, στις εξής παραλείψεις τους:
1. Υπήρξε ή όχι ειδικό σχέδιο (πέραν του «Ξενοκράτη») αντιμετώπισης της πυρκαγιάς από κάθε περιφέρεια και κάθε δήμο, και αν ναι, εφαρμόστηκε;
2. Είχαν καθαριστεί εγκαίρως οι δρόμοι;
3. Είχαν ανοιχτεί αντιπυρικές ζώνες;
4. Υπήρχαν αντιπυρικοί κρουνοί γεμάτοι με νερό, και αν ναι, μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν;
5. Την προηγούμενη ημέρα της καταστροφής η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας έστειλε στις επικίνδυνες περιφέρειες, και εν προκειμένω στην Αττική, ειδοποιητήριο έγγραφο και μάλιστα με σχετικούς χάρτες και τον βαθμό επικινδυνότητας; Η ίδια Γραμματεία παρακολούθησε και ήλεγξε την εκτέλεση της αποφάσεως αυτής;
6. Αν υπήρξε τέτοιο έγγραφο, ύστερα από αυτό ενεργοποιήθηκαν η Περιφέρεια και οι δήμοι με τα ειδικά γραφεία της Πολιτικής τους Προστασίας;
7. Συνεκλήθησαν αμέσως τα αρμόδια συντονιστικά όργανα, τόσο της Περιφέρειας Αττικής (ΣΟΠΠ) όσο και των οικείων δήμων (ΣΤΟ); Ενεργοποιήθηκαν αμέσως υπό την αντίστοιχη προεδρία του περιφερειάρχη και του δημάρχου;
8. Ενημερώθηκαν οι κάτοικοι για τις επικείμενες πυρκαγιές για λόγους αυτοπροστασίας;
9. Οι αρμόδιες υπηρεσίες έσπευσαν να σώσουν τους κινδυνεύοντες κατοίκους ή αφέθηκαν να ενεργήσουν μόνοι τους, κάτω από τον πανικό τους, χωρίς να γνωρίζουν τι πρέπει να κάνουν για να σωθούν;
10. Υπήρξε ο απαραίτητος συντονισμός όλων των αρμοδίων; Αρμόδιοι δε είναι, σε επίπεδο Περιφέρειας, ο οικείος περιφερειάρχης και σε επίπεδο δήμου ο κάθε δήμαρχος.
11. Ρυθμίστηκε η κυκλοφορία των αυτοκινήτων στις περιοχές που μαίνονταν η πυρκαγιά;
12. Εγινε ενεργοποίηση όλων των αρμόδιων και ιδίως των εθελοντικών οργανώσεων και των ιδιωτών, και επίσης αν χρησιμοποιήθηκαν όλα τα σχετικά μηχανήματα των ιδιωτών, τα οποία θα έπρεπε να είναι καταγεγραμμένα από πριν.
Παράπλευρες ευθύνες και καταγγελίες για αλλοίωση στοιχείων
Παράλληλα, οι εμπλεκόμενοι στη μεγάλη αυτή δικογραφία έχουν να απαντήσουν με νομικά και ουσιαστικά επιχειρήματα και σε άλλα ζητήματα που θα τους θέσουν οι εισαγγελείς. Ζητήματα που αναδεικνύονται από τα πορίσματα των πραγματογνωμόνων και τα οποία καταδεικνύουν εγκληματικές αμέλειές τους: Γιατί τα περισσότερα πυροσβεστικά οχήματα είχαν μετακινηθεί στην Κινέττα και είχαν μείνει μόνο λίγα στην Ανατολική Αττική; Για ποιον λόγο το Λιμενικό δεν ειδοποιήθηκε να μην αποβιβάζει επιβάτες από τη Ραφήνα, δυσχεραίνοντας έτσι την κυκλοφορία προς το Μάτι;
Και τέλος, πώς ο Δήμος Αθηναίων κατάφερε έγκαιρα να εκκενώσει τις κατασκηνώσεις; Θα μπορούσαν και οι αρμόδιοι των δήμων, των εμπλεκομένων υπηρεσιών και της Περιφέρειας να εφαρμόσουν ανάλογο σχέδιο; Θα μπορούσε να διαταχθεί τακτική ή ακόμη και άτακτη εκκένωση στην περιοχή προκειμένου να σωθούν ανθρώπινες ζωές, και αν ναι, γιατί κάτι τέτοιο δεν συνέβη;
Με γνώμονα τις ρητές προβλέψεις του νόμου που καθορίζει επακριβώς τα καθήκοντα του κάθε αρμόδιου προσώπου ή φορέα σε περιπτώσεις πυρκαγιάς, οι εισαγγελείς αφού ακούσουν τους εμπλεκόμενους, θα προχωρήσουν στον επιμερισμό των ποινικών ευθυνών με την άσκηση ποινικών διώξεων.
Η μεγάλη εισαγγελική έρευνα για τις φονικές πυρκαγιές έχει όμως και μια άλλη σοβαρή παράμετρο που αναδείχθηκε από τις πρώτες ημέρες της έναρξής της. Υπόψη των εισαγγελέων είχαν τεθεί καταγγελίες σχετικά με προσπάθειες που λάμβαναν χώρα στο παρασκήνιο για αλλοίωση αποδεικτικών στοιχείων και όπως προκύπτει αυτές είχαν βάση. Οι εισαγγελείς έχουν σχηματίσει δικογραφία σε βάρος δύο στελεχών της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, τα οποία έχουν ήδη κληθεί για εξηγήσεις για το αδίκημα της ψευδούς βεβαίωσης που συνίσταται στην παροχή αναληθών στοιχείων προς τις εισαγγελικές αρχές.
Η Δούρου, οι αιχμές και οι νεκροί της Μάνδρας
Η έρευνα για τη φονική πυρκαγιά στο Μάτι ξεκίνησε την επομένη της τραγωδίας και είχε τον χαρακτήρα της κατεπείγουσας, σύμφωνα με τη σχετική παραγγελία που είχε δώσει η εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Ξένη Δημητρίου. Πλέον με την κλήτευση των 20 προσώπων ως υπόπτων η προκαταρκτική εξέταση μπήκε στην τελική ευθεία για απαγγελία κατηγοριών, περίπου 2,5 μήνες μετά την έναρξή της. Η ταχεία ολοκλήρωση της έρευνας μάλιστα έδωσε το έναυσμα στην κυρία Δούρου να αφήσει υπόνοιες για Δικαιοσύνη δύο ταχυτήτων…
Σε ανακοίνωση που εξέδωσε η περιφερειάρχης Αττικής αμέσως μετά τη δημοσιοποίηση της είδησης ότι η ίδια καλείται ως ύποπτη για το Μάτι αναφέρει: «Ο σεβασμός στη μνήμη των θυμάτων και στον πόνο των οικογενειών τους απαιτεί μια τέτοια υπόθεση υψίστης σπουδαιότητας, όπως είναι η έρευνα της Δικαιοσύνης για την τραγωδία στην Ανατολική Αττική να προχωρήσει με ρυθμούς διαφορετικούς. Διαφορετικούς από τους αργούς ρυθμούς που έχουμε συνηθίσει σε σχέση με μεγάλες υποθέσεις δημοσίου συμφέροντος, υποθέσεις που συνέβαλαν καθοριστικά στην κρίση χρέους της χώρας μας».
Η κυρία Δούρου, η οποία κατέρχεται και πάλι ως υποψήφια για τις περιφερειακές εκλογές του 2019, δηλώνει μάλιστα πως θα συμβάλει «με ανακούφιση στην ανεύρεση των αιτιών και στη διαλεύκανση των ευθυνών της τραγωδίας του Ιουλίου», σημειώνοντας όμως ότι οι «περιφέρειες, σύμφωνα με το ισχύον θεσμικό πλαίσιο, δεν έχουν επιχειρησιακή ευθύνη στην κατάσβεση των πυρκαγιών».
Στο ίδιο πνεύμα ήταν άλλωστε η αντίδραση της περιφερειάρχη Αττικής όταν έγινε γνωστή η κλήτευσή της και πάλι με την ιδιότητα της υπόπτου για μια άλλη καταστροφή στην Αττική, αυτή τη φορά με 24 νεκρούς. Πρόκειται για τη δικογραφία με τις πλημμύρες στη Μάνδρα Αττικής τον Νοέμβριο του 2017, για την οποία εκτός της κυρίας Δούρου κλήθηκαν για ανωμοτί εξηγήσεις στον εισαγγελέα ακόμη δέκα πρόσωπα .
Τότε η κυρία Δούρου, μεταξύ άλλων, είχε κάνει λόγο για στοχοποίησή της από τα ΜΜΕ, με τις πληροφορίες να αναφέρουν ότι κατάθεσε αναφορά στην Εισαγγελία του Αρείου Πάγου για τη διαρροή του ονόματός της. Μάλιστα, από την Εισαγγελία του Ανωτάτου Δικαστηρίου διατάχθηκε έρευνα για εντοπιστούν και να τιμωρηθούν ποινικά όσοι διέρρευσαν στα μέσα ενημέρωσης την είδηση περί κλήτευσης των υπόπτων.
Βασιλική Κόκκαλη
