Στις 26 Ιουλίου 1822 η καταπονημένη στρατιά του Δράμαλη στην προσπάθειά της να υποχωρήσει προς την Κόρινθο επιχείρησε να περάσει από τα κακοτράχαλα στενά των Δερβενακίων. Εκεί έπεσε στην αριστοτεχνική παγίδα του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη και υπέστη τρομερή καταστροφή.
Τις επόμενες ημέρες η δυσοσμία από τα άταφα πτώματα και τα σμήνη των όρνεων που συγκεντρώθηκαν εκεί για να κορέσουν την πείνα τους συνέθεταν ένα σκηνικό κόλασης.Επί πολλά χρόνια το πλήθος των οστών τα οποία παρέμεναν στη «χαράδρα του θανάτου» ήταν οι απτές αποδείξεις μιας από τις μεγαλύτερες πανωλεθρίες του τουρκικού στρατού.
Η τρομερή καταστροφή ανάγκασε τον Δράμαλη να εγκαταλείψει την προσπάθεια υποχώρησης και να αποσυρθεί στην Τίρυνθα. Οι νεκροί και οι τραυματίες Τούρκοι ανέρχονταν σε 2500-3000, ενώ οι ελληνικές απώλειες ήταν ασήμαντες.
Δείτε από ψηλά στο βίντεο του συνεργάτη μας Drone as, το πεδίο της μάχης στα Δερβενάκια και τον γειτονικό Άγιο Σώστη, εκεί όπου ο Νικηταράς έσπασε τρία σπαθιά:
Το πρώτο φως της ημέρας της 27ης Ιουλίου αποκάλυψε το φοβερό αποτέλεσμα της ελληνικής επίθεσης. Η χαράδρα του Αγίου Σώστη είχε καλυφθεί από πλήθος νεκρών και τραυματιών ανάμεσα σε διαμελισμένα άλογα. Παντού ήταν διασκορπισμένα επίχρυσα και επάργυρα όπλα, σημαίες, τύμπανα και παντός είδους πολύτιμα σκεύη. Οι τραυματίες άφηναν σπαρακτικούς στεναγμούς από τους πόνους. Άλλοι ζητούσαν ως έλεος έναν γρήγορο θάνατο και άλλοι ικέτευαν τους επαναστάτες να τους σώσουν.
Τη νύκτα της 27ης προς την 28η Ιουλίου ο καταπτοημένος Δράμαλης πληροφορήθηκε ότι η χαράδρα του Μπερμπατίου ήταν αφρούρητη. Αποφάσισε λοιπόν να κατευθυνθεί προς την οδό του Αγιονορίου και από εκεί διά μέσου της Κλένιας να καταφύγει στην Κόρινθο. Στο Αγιονόρι όμως έπεσε σε ενέδρα του Νικηταρά και του Νικήτα Φλέσσα.
Μετά από μια σύντομη μάχη επαναλήφθηκαν οι σκηνές του Αγίου Σώστη. Οι Τούρκοι, μη υπακούοντας στους αξιωματικούς τους, άρχισαν να τρέχουν για να βγουν το γρηγορότερο από τα στενά κάτω από τα φονικά ελληνικά πυρά. Εκείνη τη νύκτα οι Τούρκοι έχασαν περισσότερους από 600 άνδρες.
Τις επόμενες ημέρες οι άνδρες του Δράμαλη έφθαναν κατά ομάδες στην Κόρινθο εξαντλημένοι από τις κακουχίες και την πείνα, χωρίς άλογα, χωρίς όπλα και κυρίως χωρίς ηθικό. Η πανωλεθρία στα Δερβενάκια κατέστησε την Πελοπόννησο στα μάτια των Τούρκων μια περιοχή γεμάτη από επικίνδυνα περάσματα, στα οποία ενέδρευαν άγριοι πολεμιστές με υπερφυσικές δυνάμεις.
Η τουρκική στρατιά έχασε, καθ’ όλη τη διάρκεια της εκστρατείας στην Πελοπόννησο, περίπου το ένα πέμπτο της αρχικής δύναμης, σχεδόν όλο το πολεμικό της υλικό και το μεγαλύτερο μέρος των υποζυγίων και των πολεμικών αλόγων.
Οι απώλειες, αν και βαρύτατες, μπορούσαν να αναπληρωθούν με τις κατάλληλες ενέργειες του Χουρσίτ και των πασάδων της Στερεάς Ελλάδας. Τίποτα όμως δεν μπορούσε να αναπληρώσει το χαμένο θάρρος των Τούρκων στρατιωτών. Η στρατιά έπαψε ουσιαστικά να υφίσταται ως μάχιμη δύναμη κυρίως εξαιτίας του γεγονότος ότι ο τρόμος είχε φωλιάσει στις καρδιές των ανδρών της.
Οι περιπέτειες για τα θλιβερά απομεινάρια της στρατιάς «που θα αιματοκυλούσε την Πελοπόννησο» δεν τελείωσαν.
Ο Κολοκοτρώνης με την κατάληψη επίκαιρων θέσεων άρχισε να σφίγγει τον κλοιό γύρω από την Κορινθία. Οι απόπειρες των Τούρκων, τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο, να εξασφαλίσουν επικοινωνία με τα πολιορκημένα φρούρια της Πάτρας και του Ναυπλίου απέτυχαν.
Κατά τη λαϊκή παράδοση στις 26 Οκτωβρίου ο Δράμαλης πέθανε στην Κόρινθο από τη λύπη του για τη συντριβή του στρατού του. Πιθανώς προσβλήθηκε από τύφο. Τον Δεκέμβριο του ίδιου χρόνου η σημαία των επαναστατών υψώθηκε στο φρούριο του Ναυπλίου.
Οι αντικαταστάτες του Δράμαλη, Ερήπ Αχμέτ πασάς και Ντελή Αχμέτ, θεωρώντας ότι η παραμονή τους στην Κόρινθο δεν είχε νόημα, αποφάσισαν να αποχωρήσουν. Ο τύφος και η πείνα είχαν αποδεκατίσει τους στρατιώτες τους και δεν υπήρχε καμία ελπίδα ενίσχυσης από τη Στερεά Ελλάδα. Ούτε ο πιο απαισιόδοξος Τούρκος αξιωματούχος δεν θα μπορούσε να προβλέψει ένα τόσο τραγικό αποτέλεσμα για μια εκστρατεία που είχε αρχίσει με βάσιμες ελπίδες για την τελική νίκη.
Η μεγαλύτερη νίκη των Ελλήνων κατά την Επανάσταση οφείλεται στον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη.
Εκείνος τις πρώτες ημέρες της γενικής σύγχυσης και του τρόμου από την εισβολή του Δράμαλη οργάνωσε με κεραυνοβόλες ενέργειες στρατό και ενέπνευσε σε αυτόν την πεποίθηση για τη νίκη. Εκείνος διέβλεψε ότι ο εχθρός θα υποχωρούσε προς την Κόρινθο και δεν θα προήλαυνε προς την Τριπολιτσά και φυσικά εκπόνησε το σχέδιο της ενέδρας στα Δερβενάκια.
Αν οι υπόλοιποι οπλαρχηγοί κατανοούσαν τη διορατικότητά του και έσπευδαν μαζί του στα Δερβενάκια, σήμερα ίσως θα μιλούσαμε για μια από τις πιο ολοκληρωτικές καταστροφές εκστρατευτικού σώματος στην παγκόσμια στρατιωτική ιστορία.
Ο Γέρος του Μοριά έσωσε την Επανάσταση για δεύτερη φορά (η πρώτη ήταν στο Βαλτέτσι). Ιδιαίτερη μνεία αξίζει και ο Νικηταράς. Ο «Αχιλλέας των νέων Ελλήνων» -σύμφωνα με έγγραφο του αντιπροέδρου του Εκτελεστικού Σώματος, Θάνου Κανακάρη- χάρη στους ελιγμούς, στο προσωπικό σθένος και στη γενναιότητά του μετουσίωσε τη σκέψη του Κολοκοτρώνη σε πράξη.
mixanitouxronou.gr
