Ασύμφορη είναι για εκατομμύρια φορολογούμενους που υπέστησαν τα τελευταία χρόνια σημαντικές εισοδηματικές απώλειες, εξαιτίας των αντιαναπτυξιακών μέτρων που εφαρμόστηκαν με τα Μνημόνια, η κατοχή και η χρήση Ι.Χ. αυτοκινήτων μεσαίου κυβισμού.
Ο λόγος είναι ότι ακόμη και τα αυτοκίνητα αυτά η Εφορία τα αντιστοιχίζει με πολύ μεγάλα ποσά τεκμηρίων διαβίωσης, τα οποία ανεβάζουν στα ύψη τα τεκμαρτά φορολογητέα εισοδήματα των εν λόγω πολιτών και εν τέλει γίνονται αιτία να καλούνται να πληρώσουν υπέρογκα ποσά φόρου εισοδήματος και ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης τα οποία δεν αντιστοιχούν στα πολύ χαμηλά πραγματικά τους εισοδήματα.
Επιπλέον, σε κάθε τέτοια περίπτωση, με τον συνυπολογισμό του τεκμηρίου του Ι.Χ., το ετήσιο φορολογητέο εισόδημα εκτοξεύεται στα ύψη, με αποτέλεσμα να έχει πλέον μονιμοποιηθεί το φαινόμενο εκατομμύρια πολίτες με πολύ χαμηλά πραγματικά εισοδήματα να χάνουν φοροαπαλλαγές, δικαιώματα είσπραξης κοινωνικών επιδομάτων και άλλες κοινωνικές παροχές που χορηγούνται με βάση εισοδηματικά κριτήρια. Στις περιπτώσεις αυτές, τα ετήσια φορολογητέα εισοδήματα των πολιτών υπολογίζονται σε εξωπραγματικά υψηλά επίπεδα με την … “βοήθεια” των υπέρογκων τεκμηρίων των Ι.Χ. με αποτέλεσμα να υπερβαίνουν κατά πολύ τα εισοδηματικά όρια που προβλέπονται για την χορήγηση των απαλλαγών, των επιδομάτων και των λοιπών παροχών.
Όσοι φορολογούμενοι έχουν πολύ χαμηλά ετήσια πραγματικά εισοδήματα, κυρίως χαμηλόμισθοι, χαμηλοσυνταξιούχοι, άνεργοι, περιστασιακά απασχολούμενοι και μικρομεσαίοι επαγγελματίες και αγρότες με ζημιές ή πολύ χαμηλά καθαρά κέρδη θα ήταν καλό να βρουν τρόπο να απαλλαγούν από τυχόν Ι.Χ. αυτοκίνητα μεσαίου κυβισμού, που κατέχουν, πωλώντας τα σε άλλους φορολογούμενους με πολύ πιο υψηλά εισοδήματα που μπορούν να καλύπτουν τα τεκμήρια και να πληρώνουν κάθε χρόνο και τα υπέρογκα αναλογούντα τέλη κυκλοφορίας.
Για να γίνουν καλύτερα αντιληπτά τα όσα προαναφέραμε, παραθέτουμε το παρακάτω αναλυτικό παράδειγμα:
Έστω άγαμος φορολογούμενος, νέος 25 ετών με μηνιαίο μισθό 600 ευρώ από την εργασία του στον ιδιωτικό τομέα. Ο φορολογούμενος αυτός διαμένει σε δωρεάν παραχωρηθέν από τους γονείς του διαμέρισμα 60 τ.μ. και διαθέτει επιπλέον κι ένα Ι.Χ. 1.500 κ.εκ., παλαιότητας 8 ετών, το οποίο τού δώρισαν οι γονείς του. Ο εν λόγω φορολογούμενος κατέχει και το 50% μιας μονοκατοικίας 80 τ.μ. που βρίσκεται στο χωριό των γονιών του.
Το ετήσιο πραγματικό εισόδημα του συγκεκριμένου φορολογούμενου ανέρχεται σε 8.400 ευρώ (600 ευρώ ανά μήνα επί 14 μηνιαίους μισθούς ανά έτος = 8.400 ευρώ). Το ποσό αυτό, σύμφωνα με την ισχύουσα φορολογική κλίμακα για τους μισθωτούς είναι αφορολόγητο, δεδομένου ότι είναι χαμηλότερο του ισχύοντος στη συγκεκριμένη περίπτωση αφορολογήτου ορίου των 8.636 ευρώ.
Ωστόσο, για τον συγκεκριμένο φορολογούμενο, προκύπτει τεκμαρτό φορολογητέο εισόδημα σημαντικά υψηλότερο του πραγματικού των 8.400 ευρώ, καθώς στην περίπτωσή του εφαρμόζονται οι διατάξεις για τα τεκμήρια διαβίωσης. Ειδικότερα, ο συγκεκριμένος φορολογούμενος βαρύνεται:
α) με το ελάχιστο τεκμήριο των 3.000 ευρώ που ισχύει για κάθε άγαμο,
β) με τεκμήριο 2.400 ευρώ για την κύρια κατοικία του (για το δωρεάν παραχωρηθέν διαμέρισμα των 60 τ.μ.),
γ) με τεκμήριο 960 ευρώ για το 50% της δευτερεύουσα κατοικίας στο χωριό και
δ) με τεκμήριο 4.060 ευρώ για το Ι.Χ. αυτοκίνητο των 1.500 κ.εκ.
Το άθροισμα των παραπάνω ποσών τεκμηρίων προσδιορίζει για τον συγκεκριμένο φορολογούμενο συνολικό τεκμαρτό φορολογητέο εισόδημα ύψους 10.420 ευρώ.
Με βάση τα παραπάνω δεδομένα, ο εν λόγω φορολογούμενος, μόνο και μόνο επειδή έχει στην κατοχή του Ι.Χ. αυτοκίνητο 1.500 κ.εκ. που ανεβάζει το συνολικό τεκμαρτό του εισόδημα κατά 4.060 ευρώ, εμφανίζεται με ετήσιο (τεκμαρτό) φορολογητέο εισόδημα 10.420 ευρώ, αντί 8.400 ευρώ που είναι το πραγματικό δηλωθέν εισόδημά του. Αποτέλεσμα της εξέλιξης αυτής είναι ο φορολογούμενος να υποστεί τις ακόλουθες συνέπειες:
α) Θα κληθεί να καταβάλει στο Δημόσιο φόρο εισοδήματος 392,40 ευρώ, ο οποίος θα υπολογιστεί επί του τεκμαρτού εισοδήματος των 10.420 ευρώ, επειδή αυτό είναι μεγαλύτερο από το πραγματικό αποκτηθέν εισόδημα των 8.400 ευρώ. Δυνατότητα να αποφύγει την πληρωμή του φόρου αυτού υπάρχει, εφόσον στη φορολογική του δήλωση επικαλεστεί (δηλώσει) περισσεύματα από εισοδήματα παρελθόντων ετών ή άλλες πηγές εσόδων και εισοδημάτων νομίμως κτηθέντων και φορολογηθέντων τα οποία καλύπτουν τη διαφορά μεταξύ δηλωθέντος και τεκμαρτού εισοδήματος. Όμως, στις περισσότερες περιπτώσεις φορολογουμένων τέτοια δυνατότητα δεν υπάρχει καθώς περισσεύματα από εισοδήματα παρελθόντων ετών είναι αδύνατο να σχηματιστούν λόγω των τεράστιων εισοδηματικών απωλειών που έχουν υποστεί οι περισσότεροι φορολογούμενοι την τελευταία 8ετία εξαιτίας της εφαρμογής άδικων και αντιαναπτυξιακών μέτρων δημοσιονομικής προσαρμογής που προβλέπονταν από τα Μνημόνια.
β) Θα πληρώσει τον ΕΝ.Φ.Ι.Α. με επιπλέον επιβάρυνση. Συγκεκριμένα, θα εμφανιστεί να έχει φορολογητέο εισόδημα 10.840 ευρώ που είναι μεγαλύτερο από το όριο των 9.000 ευρώ μέχρι το οποίο προβλέπεται απαλλαγή από το 50% του ΕΝ.Φ.Ι.Α. για την ακίνητη περιουσία του. Έτσι θα χάσει την μερική αυτή απαλλαγή και θα κληθεί να καταβάλει το 100% του ΕΝ.Φ.Ι.Α. για το 50% της πλήρους κυριότητας του σπιτιού στο χωριό που του δώρισαν οι γονείς του. Αν υποτεθεί ότι ο ΕΝ.Φ.Ι.Α, που αναλογεί στο 50% του σπιτιού αυτού είναι 250 ευρώ, τότε ο εν λόγω φορολογούμενος θα κληθεί να πληρώσει ολόκληρο το ποσό αυτό, αντί το 50% ή 125 ευρώ, δηλαδή θα επιβαρυνθεί με επιπλέον 125 ευρώ. Κι όλα αυτά επειδή το τεκμαρτό φορολογητέο εισόδημά του, το οποίο προέκυψε με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης, είναι μεγαλύτερο του εισοδηματικού ορίου των 9.000 ευρώ μέχρι το οποίο χορηγείται η συγκεκριμένη απαλλαγή. Το πραγματικό του εισόδημα είναι μικρότερο των 9.000 ευρώ αλλά δεν μετρά αυτό για να κριθεί εάν δικαιούται την απαλλαγή, επειδή είναι μικρότερο του τεκμαρτού.
γ) Θα χάσει το δικαίωμα ένταξης στο κοινωνικό τιμολόγιο της ΔΕΗ, με συνέπεια να πληρώνει τον λογαριασμό του ηλεκτρικού ρεύματος με “καπέλο” 53,8%! Ειδικότερα, ο εν λόγω φορολογούμενος θα εμφανιστεί να έχει φορολογητέο εισόδημα 10.420 ευρώ που είναι μεγαλύτερο από το εισοδηματικό όριο των 9.000 ευρώ μέχρι το οποίο παρέχεται το δικαίωμα σε κάθε άγαμο να ενταχθεί στο κοινωνικό τιμολόγιο. Έτσι θα χάσει το δικαίωμα έκπτωσης 35% στο τιμολόγιο του ηλεκτρικού ρεύματος, το οποίο παρέχεται με την ένταξη στο κοινωνικό τιμολόγιο. Αν υποτεθεί ότι το κόστος της κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύματος είναι γι’ αυτόν το φορολογούμενο 200 ευρώ το τετράμηνο, δεν θα πληρώνει 130 ευρώ το τετράμηνο, γιατί δεν θα δικαιούται την έκπτωση του 35% αλλά 200 ευρώ, δηλαδή θα επιβαρύνεται με επιπλέον 70 ευρώ ή 53,8% ανά τετράμηνο!
Πέραν των παραπάνω επιβαρύνσεων, ο φορολογούμενος του παραδείγματος θα πρέπει να πληρώσει και ετήσια τέλη κυκλοφορίας ύψους 255 ευρώ για το συγκεκριμένο αυτοκίνητο.
Το συμπέρασμα που προκύπτει από το παραπάνω αναλυτικό παράδειγμα είναι ότι εάν ο χαμηλόμισθος φορολογούμενος δεν είχε στην κατοχή του το Ι.Χ. των 1.600 κ.εκ., τότε το τεκμαρτό του εισόδημα θα περιοριζόταν στα 6.360 ευρώ και θα ήταν μικρότερο από το πραγματικό δηλωθέν εισόδημα των 8.400 ευρώ. Τότε ως ετήσιο φορολογητέο εισόδημα θα λαμβανόταν υπόψη τα 8.400 ευρώ και δεν θα πλήρωνε καθόλου φόρο εισοδήματος, θα πλήρωνε τον ΕΝ.Φ.Ι.Α, με έκπτωση 50% και το ηλεκτρικό ρεύμα με έκπτωση 35%. Επίσης δεν θα επιβαρυνόταν με τα ετήσια τέλη κυκλοφορίας των 255 ευρώ.
Ουσιαστικά, η ετήσια οικονομική ζημία του εν λόγω φορολογούμενου από την κατοχή του Ι.Χ. αυτοκινήτου μπορεί άνετα να εκτιμηθεί σε ύψος ανώτερο των 1.000 ευρώ. Κι αυτό χωρίς να λαμβάνονται υπόψη καθόλου τα ετήσια έξοδα συντήρησης του συγκεκριμένου αυτοκινήτου. Στην ουσία, ο μισθωτός των 600 ευρώ του παραδείγματος χάνει κάθε χρόνο πάνω από 1,5 μισθό εξαιτίας των φορολογικών και λοιπών επιβαρύνσεων που τού προκαλεί η κατοχή του Ι.Χ. των 1.500 κ.εκ.!
