Το σελήνιο, ένα σημαντικό αντιοξειδωτικό που βρίσκεται σε τρόφιμα όπως τα καρύδια Βραζιλίας (πιο πλούσια πηγή), το κρέας, τα μανιτάρια και τα δημητριακά -και αποτελεί δημοφιλές συστατικό των πολυβιταμινών- είναι ζωτικής σημασίας για την υγεία μας. Υποστηρίζει τη λειτουργία του θυρεοειδούς, ενισχύει το ανοσοποιητικό μας σύστημα και μπορεί να βοηθήσει στην προστασία των κυττάρων μας από βλάβες. Μελέτες κατά το παρελθόν, εξέτασαν ακόμη και πώς τα συμπληρώματα σεληνίου θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την πρόληψη του καρκίνου.
Νέα έρευνα ωστόσο, που χρηματοδοτήθηκε από το Cancer Research UK και δημοσιεύεται στο EMBO Molecular Medicine, δείχνει ότι τα καρκινικά κύτταρα έχουν στην πραγματικότητα μεγάλη ανάγκη το ιχνοστοιχείο για να παραμείνουν λειτουργικά ενόσω προσπαθούν να εξαπλωθούν στο σώμα (μεταστάσεις). Από το εύρημα συνάγεται ότι η στέρηση σεληνίου θα μπορούσε να αποτελέσει τη βάση για έναν νέο τύπο θεραπείας του τριπλά αρνητικού καρκίνου του μαστού.
Προστασία από τον κυτταρικό θάνατο
Χωρίς σελήνιο, τα κύτταρα είναι πιο πιθανό να πεθάνουν μέσω μιας διαδικασίας που ονομάζεται σιδηρόπτωση. Πρόκειται για ένα είδος «προγραμματισμένου κυτταρικού θανάτου»: ένας μηχανισμός αυτοκαταστροφής που έχει σχεδιαστεί για να ενεργοποιείται όταν τα κύτταρα κινδυνεύουν να προκαλέσουν βλάβη ή να γίνουν καρκινικά.
Ωστόσο, η νέα έρευνα διαπίστωσε ότι, όταν τα κύτταρα τριπλά αρνητικού καρκίνου του μαστού συσσωρεύονται, μπορούν να προστατευθούν από τη σιδηρόπτωση παράγοντας ένα είδος λιπαρού μορίου που περιέχει ελαϊκό οξύ -βρίσκεται στο ελαιόλαδο-, το οποίο ενεργοποιείται από την έλλειψη σεληνίου και έτσι μπορούν να συνεχίσουν να αναπτύσσονται και να εξαπλώνονται. Εάν όμως τα καρκινικά κύτταρα βρίσκονται μακριά από αυτές τις συστάδες, όπως κατά τη μεταφορά σε άλλα μέρη του σώματος, είναι πιο ευάλωτα στη σιδηρόπτωση από την έλλειψη σεληνίου.
Ο επικεφαλής της έρευνας, Δρ. Saverio Tardito από το Cancer Research UK Scotland Institute στη Γλασκώβη, δήλωσε: «Χρειαζόμαστε το σελήνιο για να επιβιώσουμε, επομένως δεν μπορούμε απλά να το αφαιρέσουμε από τη διατροφή μας. Ωστόσο, αν καταφέρουμε να βρούμε μια θεραπεία που να εμποδίζει την απορρόφηση του σεληνίου από τα καρκινικά κύτταρα, ενδεχομένως να εμποδίσουμε την εξάπλωση αυτού του καρκίνου».
Το σελήνιο και οι διατροφικές πηγές του
«Το σελήνιο είναι ένα ιχνοστοιχείο που βρίσκεται στο έδαφος» εξήγησε μιλώντας στον Independent η Δρ Carrie Ruxton, διατροφολόγος από την Υπηρεσία Πληροφόρησης για την Υγεία και τα Διατροφικά Συμπληρώματα. «Ο οργανισμός μας απορροφά επαρκώς το σελήνιο και το χρησιμοποιεί για την παραγωγή της σεληνοκυστεΐνης, ενός βασικού αμινοξέος. Οι πρωτεΐνες που περιέχουν αυτό το αμινοξύ είναι ζωτικής σημασίας για τη φυσιολογική λειτουργία του θυρεοειδούς, το ανοσοποιητικό, τη γονιμότητα, καθώς και για την προστασία του οργανισμού από τον καρκίνο και τις κυτταρικές βλάβες λόγω τοξινών» πρόσθεσε.
«Δυστυχώς, στο Ηνωμένο Βασίλειο τα επίπεδα του σεληνίου στο έδαφος είναι παραδοσιακά χαμηλά, καθιστώντας τα δημητριακά μας φτωχή πηγή σεληνίου» ανέφερε η Ruxton, προσθέτοντας «γι’ αυτό πρέπει να επιλέγουμε ζωικά τρόφιμα (π.χ. γαλοπούλα, μοσχάρι), ψάρια (π.χ. τόνο) ή εισαγόμενα τρόφιμα, όπως τα καρύδια Βραζιλίας, που είναι η πιο πλούσια πηγή του. Εναλλακτικά, μπορούμε να συμπληρώνουμε τη διατροφή μας με πολυβιταμίνες και πολυμεταλλικά συμπληρώματα που προσφέρουν τις συνιστώμενες δόσεις».
Το σελήνιο είναι ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό που καταπολεμά τις ελεύθερες ρίζες, ενώ ερευνητικά ευρήματα υποδηλώνουν ότι μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της χοληστερόλης.
«Σύμφωνα με μελέτες, το σελήνιο μπορεί να βοηθήσει στην προστασία από καρδιαγγειακές παθήσεις, μειώνοντας την “κακή” χοληστερόλη και τη φλεγμονή» ανέφερε η Ruxton, σημειώνοντας ότι ενδεχομένως να συμβάλει και στην πρόληψη του καρκίνου και την προστασία από γνωστική έκπτωση, «αλλά τα στοιχεία είναι ασυνεπή».
Κίνδυνοι από την υπερκατανάλωση
Η υπερβολική κατανάλωση σεληνίου για μεγάλο χρονικό διάστημα μπορεί να είναι τοξική (σεληνίωση) και να προκαλέσει συμπτώματα όπως τριχόπτωση, εύθραυστα νύχια, αναπνοή με μυρωδιά σκόρδου και πεπτικές διαταραχές. Σε ακραίες περιπτώσεις, μπορεί να προκαλέσει σοβαρότερα προβλήματα, όπως νευρικές βλάβες. Αν και η πρόσληψή του από τρόφιμα κρίνεται γενικά ασφαλής, χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή όταν λαμβάνεται μέσω διατροφικών συμπληρωμάτων.
Η συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη
Οι ειδικοί προτείνουν 75 μg την ημέρα για άνδρες και 60 mg την ημέρα για γυναίκες ηλικίας 19-64 ετών, αν και οι ποσότητες αυτές μπορεί να διαφοροποιούνται σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, όπως η εγκυμοσύνη ή ο θηλασμός. Η έλλειψη σεληνίου μπορεί να αποδυναμώσει το ανοσοποιητικό σύστημα ή να προκαλέσει μεταβολές στις γνωστικές λειτουργίες. Αναφορικά με τα ανώτατα όρια ασφαλούς πρόσληψης, αυτή δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 400 mcg ημερησίως.
Ένα με δύο καρύδια Βραζιλίας την ημέρα είναι επαρκή.
