Μακροπρόθεσμες επιπτώσεις για το παγκόσμιο αγροδιατροφικό οικοσύστημα λόγω του πολέμου στην Ουκρανία βλέπουν οι αναλυτές.
Με terra incognita μοιάζει όλο και περισσότερο το τοπίο που διαμορφώνεται στην παγκόσμια αγορά σιτηρών, καθώς όσο οι εβδομάδες κυλούν, οι αναλυτές και το σύνολο των συντελεστών της αγροδιατροφικής αλυσίδας συνειδητοποιούν ότι οι μετασεισμοί του πολέμου στην Ουκρανία θα συνεχίσουν να γίνονται αισθητοί για αρκετό καιρό ακόμα, ενώ το μέγεθός τους θα είναι μεγαλύτερο απ’ όσο είχε αρχικά εκτιμηθεί.
Χορός κυρώσεων και περιορισμών
Οι άμεσες επιπτώσεις της κρίσης αποτυπώθηκαν σε πρώτη φάση στις αυξήσεις στις τιμές των εμπορευμάτων και στη διαταραχή ή και διακοπή των εμπορικών ροών, συνεπεία και της «απενεργοποίησης» των ουκρανικών λιμανιών στη Μαύρη Θάλασσα. Ακολούθησαν οι κυρώσεις της Δύσης προς τη Μόσχα, με σημαντικότερη εξ αυτών τον αποκλεισμό πολλών ρωσικών τραπεζών από το σύστημα SWIFT, ο οποίος δυσχεραίνει σε μεγάλο βαθμό τις συναλλαγές με τις εκεί επιχειρήσεις, δημιουργώντας επιπλέον προσκόμματα στις εξαγωγές.
Η απάντηση της Μόσχας ήρθε με το «απαγορευτικό» στις εξαγωγές σιτηρών μέχρι τις 30 Ιουνίου, αν και η αναπληρώτρια πρωθυπουργός, Victoria Abramchenko, άφησε ανοιχτό το παράθυρο για εξαγωγές με ειδική άδεια υπό το σύστημα ποσοστώσεων, που έχει εδώ και αρκετούς μήνες θέσει σε εφαρμογή η χώρα.
Στο μεσοδιάστημα, ο πανικός και η ανασφάλεια οδήγησαν αρκετές ευρωπαϊκές χώρες τόσο εκτός ΕΕ (Μολδαβία, Σερβία) όσο και εντός ΕΕ (Ουγγαρία, Βουλγαρία) να παύσουν ή να περιορίσουν σε μεγάλο βαθμό τις εξαγωγές τους, ακόμα κι αν, στη δεύτερη περίπτωση, αυτό αντιβαίνει στις αρχές της Κοινής Αγοράς.
Σε άμεσο επίπεδο, σύμφωνα με την Hemeline Macret, αναλύτρια Σιτηρών της Strategie Grains, τουλάχιστον 5 εκατ. τόνοι ουκρανικού μαλακού σιταριού είναι πολύ πιθανό να τεθούν εκτός αγοράς τους επόμενους μήνες, ενώ σημαντικές ποσότητες υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο να υποβαθμιστούν ποιοτικά.
Αντίστοιχα, στο καλαμπόκι, και εφόσον η σύγκρουση συνεχιστεί μέχρι τις αρχές του καλοκαιριού, αναμένεται οι εξαγωγές της χώρας να μειωθούν κατά περίπου 12 εκατ. τόνους.
Μείον 10 εκατ. τόνους η επόμενη σεζόν
Οι συνέπειες, όμως, δεν περιορίζονται στην τρέχουσα σεζόν. H Strategie Grains εκτιμά ότι, λόγω των δυσκολιών ή και της πλήρους αδυναμίας των Ουκρανών παραγωγών να προχωρήσουν στις ανοιξιάτικες φυτεύσεις, η παγκόσμια παραγωγή δημητριακών που θα διατεθεί στην αγορά την επόμενη εμπορική περίοδο (2022/2023) θα είναι μειωμένη κατά 10-12 εκατ. τόνους σε σχέση με φέτος, όταν πριν από την έναρξη του πολέμου αναμενόταν αύξηση κατά 25 εκατ. τόνους.
Ακόμα κι αν η λειτουργία των λιμανιών της Μαύρης Θάλασσας αποκατασταθεί τους επόμενους μήνες, το κενό αυτό είναι δύσκολο να καλυφθεί από τους υπόλοιπους μεγάλους εξαγωγικούς παίκτες. Η κα Macret προβλέπει ότι τα αποθέματα θα παραμείνουν πολύ χαμηλά στις κύριες εξαγωγικές χώρες τουλάχιστον μέχρι το καλοκαίρι του 2023, ενώ οι τιμές θα συντηρηθούν σε υψηλά επίπεδα για αρκετό καιρό ακόμα.
Ο συνδυασμός των εκατέρωθεν κυρώσεων και των περιορισμών στις εξαγωγές έρχεται να δώσει επιπλέον ώθηση σε μια αγορά που και προ του πολέμου βρισκόταν σε ανοδικό κανάλι. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Αίγυπτος αναγκάστηκε να ακυρώσει τους δύο τελευταίους διαγωνισμούς για την προμήθεια μαλακού σιταριού, λόγω του μικρού αριθμού προσφορών, αλλά και των δυσθεώρητα υψηλών τιμών.
Στα φυτικά έλαια, η κατάσταση είναι εξίσου, αν όχι περισσότερο εκρηκτική. Η Ουκρανία είναι ο μεγαλύτερος προμηθευτής ηλιελαίου στην παγκόσμια αγορά και ο πόλεμος οδήγησε σε παύση εξαγωγών από τα ουκρανικά λιμάνια.
Όπως εξηγεί η αναλύτρια, η έλλειψη του ηλιελαίου είχε ως αποτέλεσμα να αυξηθεί και η τιμή του κραμβελαίου, στο οποίο αναζήτησαν εναλλακτική πολλές βιομηχανίες τροφίμων.
ypaithros.gr
