Η τετραήμερη εργασία φαίνεται να κερδίζει έδαφος σε όλο τον κόσμο. Δεκάδες χώρες, όπως η Ιρλανδία, η Ισπανία και το Ηνωμένο Βασίλειο, έχουν δοκιμάσει την 4ήμερη εβδομάδα εργασίας, με εντυπωσιακά θετικά αποτελέσματα: Οι επιχειρήσεις που συμμετείχαν σε μια εξάμηνη δοκιμή στο Ηνωμένο Βασίλειο, που έληξε τον Δεκέμβριο του 2022, δήλωσαν ότι η μετάβαση στην 4ήμερη εβδομάδα εργασίας βελτίωσε την παραγωγικότητα, το ηθικό και την ομαδική κουλτούρα.
Από την πλευρά τους οι εργαζόμενοι δήλωσαν ότι ο περισσότερος προσωπικός χρόνος μείωσε την εξουθένωση και ενίσχυσε την επαγγελματική ικανοποίηση, σύμφωνα με δηλώσεις των συμμετεχόντων στη δοκιμή.
Παρόλο που καμία χώρα δεν έχει υιοθετήσει πλήρως την 4ήμερη εβδομάδα εργασίας, ορισμένες χώρες πειραματίζονται με αυτήν ή έχουν πολιτικές που επιτρέπουν στους εργαζόμενους να ζητούν μικρότερο χρόνο εργασίας.
Ακολουθούν τέσσερις χώρες όπου η 4ήμερη εβδομάδα εργασίας έχει υιοθετηθεί ευρέως ή δοκιμάζεται:
Νότια Αφρική
Περισσότεροι από 500 εργαζόμενοι σε 28 εταιρείες συμμετέχουν στη δοκιμαστική εβδομάδα εργασίας 4 ημερών στη Νότια Αφρική, η οποία ξεκίνησε τον Μάρτιο και θα συνεχιστεί μέχρι τον Σεπτέμβριο. Μια δεύτερη δοκιμή έχει προγραμματιστεί να ξεκινήσει τον Ιούνιο.
Το πείραμα διεξάγεται από την 4 Day Week South Africa, η οποία είναι παράρτημα της 4 Day Week Global, της ίδιας ομάδας που βοήθησε στην οργάνωση της δοκιμής στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Στη δοκιμή συμμετέχουν 28 εταιρείες και περισσότεροι από 500 εργαζόμενοι, λέει η Karen Lowe, διευθύντρια της 4 Day Week South Africa.
Το πείραμα χρησιμοποιεί το μοντέλο 100-80-100: οι εργαζόμενοι λαμβάνουν το 100% της αμοιβής για να εργάζονται το 80% του χρόνου και να εξακολουθούν να παρέχουν το 100% της συνήθους παραγωγής τους.
Βέλγιο
Στις αρχές του 2022, η βελγική κυβέρνηση ανακοίνωσε μια δέσμη μεταρρυθμίσεων που δίνει στους εργαζόμενους το δικαίωμα να εργάζονται τέσσερις ημέρες αντί για πέντε χωρίς να χάνουν το μισθό τους. Ο νόμος τέθηκε επίσημα σε ισχύ τον Νοέμβριο του 2022.
Σύμφωνα με αυτό το καθεστώς, οι εργαζόμενοι εξακολουθούν να αναμένεται να διατηρούν τον ίδιο αριθμό ωρών κατά τη διάρκεια τεσσάρων ημερών αντί για πέντε και θα έχουν μια επιπλέον ημέρα ρεπό ως αντιστάθμισμα.
Οι εργοδότες, ωστόσο, εξακολουθούν να έχουν το δικαίωμα να απορρίψουν το αίτημα ενός εργαζομένου για μειωμένη εβδομάδα εργασίας, υπό την προϋπόθεση ότι θα υποβάλουν την άρνησή τους εγγράφως και θα αιτιολογήσουν την απόφασή τους με σοβαρούς λόγους.
«Ο στόχος είναι να δώσουμε στους ανθρώπους και τις εταιρείες μεγαλύτερη ελευθερία να οργανώνουν τον χρόνο εργασίας τους», δήλωσε ο πρωθυπουργός του Βελγίου Alexander de Croo τον Φεβρουάριο του 2022, όπως αναφέρει το Bloomberg.
Ισλανδία
Μεταξύ 2015 και 2019, η Ισλανδία διεξήγαγε ένα από τα μεγαλύτερα πιλοτικά προγράμματα 4ήμερης εβδομάδας εργασίας μέχρι σήμερα, με τη συμμετοχή σχεδόν 2.500 ατόμων.
Η δοκιμή θεωρήθηκε «τεράστια επιτυχία» μεταξύ των ερευνητών, με τους εργαζόμενους να αναφέρουν ευημερία, βελτιωμένη ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής και παραγωγικότητα.
Από το 2022, οι εργαζόμενοι που εκπροσωπούνται από συνδικάτα στην Ισλανδία -σχεδόν το 90% του εργατικού δυναμικού- έχουν κερδίσει το δικαίωμα να ζητήσουν μικρότερη εβδομάδα εργασίας, λέει ο Alex Soojung-Kim Pang, υπεύθυνος για τα παγκόσμια προγράμματα και την έρευνα του 4 Day Week Global.
Ωστόσο, η υιοθέτηση της 4ήμερης εβδομάδας εργασίας μεταξύ των επιχειρήσεων του ιδιωτικού τομέα της Ισλανδίας «φαίνεται να είναι αργή», προσθέτει, καθώς πολλοί εργοδότες επιλέγουν να αφήσουν τους εργαζόμενους μεμονωμένα να διαπραγματευτούν τη μείωση του χρόνου εργασίας, αντί να προσφέρουν την 4ήμερη εβδομάδα εργασίας ως αυτόματη επιλογή για όλους.
Ιαπωνία
Το 2021, οι ετήσιες κατευθυντήριες γραμμές της ιαπωνικής κυβέρνησης για την οικονομική πολιτική περιλάμβαναν μια σύσταση να επιτρέπουν οι εταιρείες στους εργαζομένους να επιλέγουν τετραήμερη εβδομάδα εργασίας και, κατ’ επέκταση, τριήμερο Σαββατοκύριακο. Η Kuniko Inoguchi, ιαπωνική πολιτικός του Φιλελεύθερου Δημοκρατικού Κόμματος και οικονομολόγος, πρωτοστάτησε στην πρόταση.
Η σύσταση για τη μετάβαση σε 4ήμερη εβδομάδα εργασίας αποσκοπεί στη βελτίωση της ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής των εργαζομένων, δίνοντάς τους περισσότερο χρόνο για τη φροντίδα των μελών της οικογένειας, την περαιτέρω εκπαίδευσή τους ή την έξοδο με φίλους, αναφέρει η Washington Post.
Υπάρχουν αρκετές εταιρείες στην Ιαπωνία που έχουν πειραματιστεί με 4ήμερες εργάσιμες εβδομάδες, όπως η Microsoft και η Panasonic, οι οποίες εφάρμοσαν πιλοτικά 4ήμερες εργάσιμες εβδομάδες για τους υπαλλήλους τους στην Ιαπωνία το 2019 και το 2022, αντίστοιχα.
Άλλες εταιρείες στην Ιαπωνία έχουν εφαρμόσει μόνιμα την 4ήμερη εβδομάδα εργασίας, λέει ο Pang, συμπεριλαμβανομένου του τραπεζικού γίγαντα Mizuho και της εταιρείας τεχνολογίας Cross River, της οποίας ο διευθύνων σύμβουλος, Shinji Koshikawa, υπήρξε ένθερμος υποστηρικτής της 4ήμερης εβδομάδας εργασίας.
Για δεκαετίες, η 4ήμερη εβδομάδα εργασίας θεωρούνταν ως μια περιθωριακή ιδέα που δεν θα μπορούσε να επικρατήσει -αλλά τώρα, έχει αρχίσει να κερδίζει έδαφος, καθώς οι επιχειρήσεις αγωνίζονται να καταπολεμήσουν την επαγγελματική εξουθένωση των εργαζομένων και να διατηρήσουν το εργατικό δυναμικό τους.
Το ποσοστό των εταιρειών που προσφέρουν ως επιλογή την 4ήμερη εργασία έφτασε το όριο του 10% για πρώτη φορά πέρυσι, σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της Payscale.
«Οι εργαζόμενοι αναζητούν ευελιξία», δήλωσε πρόσφατα στο CNBC Make It η αναλύτρια της Payscale για την ισότητα των αμοιβών Ruth Thomas, «ενδεχομένως καθώς συνεχίζουν να βιώνουν μείωση της αύξησης των πραγματικών μισθών [και] βλέποντας τον εαυτό τους να εργάζεται περισσότερες ώρες, αναζητούν ένα είδος σντιστάθμισης».
