Αλλάζει το παιχνίδι
Στον ένα χρόνο εμφυλίου πολέμου στο Σουδάν, ιρανικής κατασκευής οπλισμένα drones έχουν βοηθήσει τον στρατό να αντιστρέψει το κλίμα στη σύγκρουση, σταματώντας την προώθηση των παραστρατιωτικών Δυνάμεων Ταχείας Υποστήριξης (ΔΤΥ) και ανακτώντας έδαφος γύρω από την πρωτεύουσα, δήλωσε υψηλόβαθμη στρατιωτική πηγή στο Reuters.
Έξι ιρανικές πηγές, περιφερειακοί αξιωματούχοι και διπλωμάτες — οι οποίοι, όπως και η στρατιωτική πηγή, ζήτησαν να μην κατονομαστούν λόγω της ευαίσθητης πληροφορίας– δήλωσαν επίσης στο Reuters πως ο στρατός απέκτησε ιρανικής κατασκευής μη επανδρωμένα εναέρια οχήματα (UAVs) τους τελευταίους λίγους μήνες.
Οι Σουδανικές Ένοπλες Δυνάμεις χρησιμοποίησαν ορισμένα παλαιότερα UAVs τους πρώτους μήνες του πολέμου μαζί με συστοιχίες πυροβολικού και μαχητικά αεροσκάφη, όμως δεν πέτυχαν πολλά στην εκρίζωση μαχητών των ΔΤΥ που έχουν ενσωματωθεί σε πυκνοκατοικημένες γειτονιές στο Χαρτούμ και άλλες πόλεις, όπως δήλωσαν τουλάχιστον 12 κάτοικοι του Χαρτούμ.
Τον Ιανουάριο, εννέα μήνες μετά το ξέσπασμα της σύγκρουσης, πολύ πιο αποτελεσματικά drones άρχισαν να επιχειρούν από τη στρατιωτική βάση Ουάντι Σαγίντνα βόρεια του Χαρτούμ, σύμφωνα με πέντε αυτόπτες μάρτυρες που ζουν στην περιοχή.
Οι κάτοικοι είπαν πως τα drones φαίνεται να παρακολουθούσαν τις κινήσεις των ΔΤΥ, να στοχοποιούν τις θέσεις τους και να προσδιορίζουν πλήγματα πυροβολικού στην Ομντουρμάν, μία από τρεις πόλεις στις όχθες του Νείλου που αποτελούν την πρωτεύουσα Χαρτούμ.
“Τις τελευταίες εβδομάδες, ο στρατός έχει αρχίσει να χρησιμοποιεί drones ακριβείας σε στρατιωτικές επιχειρήσεις, που ανάγκασαν τις ΔΤΥ να φύγουν από πολλές περιοχές και επέτρεψαν στον στρατό να αναπτύξει δυνάμεις στο έδαφος”, είπε ο Μοχάμεντ Οτμάν, ένας 59χρονος κάτοικος της συνοικίας Αλ-Τάουρα της Ομντουρμάν.
Η έκταση και ο τρόπος της ανάπτυξης από τον στρατό ιρανικών UAVs στην Ομντουρμάν και άλλες περιοχές δεν έχει αναφερθεί προηγουμένως. Το Bloomberg και σουδανικά ΜΜΕ έχουν αναφερθεί στην παρουσία ιρανικών drones στη χώρα.
Η υψηλόβαθμη πηγή του σουδανικού στρατού αρνήθηκε πως τα ιρανικής κατασκευής drones ήρθαν απευθείας από το Ιράν, και αρνήθηκε να πει πώς ή πόσα από αυτά προμηθεύθηκε ο στρατός. To Reuters δεν ήταν σε θέση να επιβεβαιώσει τις λεπτομέρειες αυτές από ανεξάρτητη πηγή.
Η πηγή είπε πως ενώ η διπλωματική συνεργασία ανάμεσα στο Σουδάν και στο Ιράν αποκαταστάθηκε πέρυσι, η επίσημη στρατιωτική συνεργασία παραμένει σε εκκρεμότητα.
Απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με τα ιρανικά drones, ο ασκών χρέη υπουργού Εξωτερικών Αλί Σαντέκ, που επισκέφθηκε πέρυσι το Ιράν και ευθυγραμμίζεται με τον στρατό, είπε στο Reuters: “Το Σουδάν δεν απέκτησε οποιαδήποτε όπλα από το Ιράν”.
Το γραφείο Τύπου του στρατού και το υπουργείο Εξωτερικών του Ιράν δεν απάντησαν σε αιτήματα για σχόλια.
Οι ΔΤΥ παραδέχθηκαν ότι υπέστησαν ήττες στην Ομντουρμάν. Το γραφείο Τύπου της οργάνωσης ανέφερε πως ο στρατός παρέλαβε ιρανικά drones και άλλα όπλα, επικαλούμενο πληροφορίες των υπηρεσιών πληροφοριών. Δεν ανταποκρίθηκε σε αιτήματα να παράσχει αποδεικτικά στοιχεία.
Η υποστήριξη της Τεχεράνης στον στρατό του Σουδάν αποσκοπεί στην ενίσχυση των σχέσεων με την ευρισκόμενη σε στρατηγική θέση χώρα, ανέφεραν ιρανικές και περιφερειακές πηγές.
Το Σουδάν βρίσκεται στις ακτές της Ερυθράς Θάλασσα, ένα σημαντικό σημείο ανταγωνισμού παγκόσμιων δυνάμεων, περιλαμβανομένου του Ιράν, καθώς ο πόλεμος μαίνεται στη Μέση Ανατολή. Από την άλλη πλευρά της Ερυθράς Θάλασσας, οι Χούθι της Υεμένης, που εξοπλίζονται εν μέρει από το Ιράν, έχουν εξαπολύσει επιθέσεις σε υποστήριξη της Χαμάς στη Γάζα.
“Τι παίρνει το Ιράν ως αντάλλαγμα; Έχει τώρα έναν σταθμό ανάπαυσης στην Ερυθρά Θάλασσα και στην αφρικανική πλευρά”, δήλωσε Δυτικός διπλωμάτης που ζήτησε ανωνυμία.
Οι πρόσφατες εδαφικές προωθήσεις είναι οι πιο σημαντικές για τον στρατό αφότου ξεκίνησαν οι μάχες στην πρωτεύουσα του Σουδάν τον περασμένο Απρίλιο.
Ο πόλεμος, ανάμεσα στον επικεφαλής του στρατού στρατηγό Άμπντελ Φάταχ αλ Μπουρχάν και τον επικεφαλής των ΔΤΥ στρατηγό Μοχάμεντ Χαμντάν Ντάγκαλο, έχει οδηγήσει εκατομμύρια ανθρώπους σε οξύ λιμό, έχει δημιουργήσει τη μεγαλύτερη κρίση εκτοπισμού στον κόσμο, και έχει προκαλέσει κύματα δολοφονιών με εθνοτικά κίνητρα και σεξουαλική βία στην περιοχή Νταρφούρ του δυτικού Σουδάν.
Η πολεμική προσπάθεια των ΔΤΥ έχει υποστηριχθεί, έχουν πει ειδικοί του ΟΗΕ, από γειτονικές χώρες περιλαμβανομένου του Τσαντ, της Λιβύης και του Νότιου Σουδάν.
Η επιτυχία του στρατού στην Ομντουρμάν του επέτρεψε από τον Φεβρουάριο να επιδιώξει παρόμοιες επιθέσεις χρησιμοποιώντας drones, πυροβολικό και στρατιώτες στην Μπάχρι, βόρεια του Χαρτούμ, στην προσπάθεια να πάρει τον έλεγχο του σημαντικού διυλιστήριου πετρελαίου Al Jaili, δήλωσαν δύο μάρτυρες εκεί.
Ο στρατός έχει πει πως τα πρόσφατα κέρδη του οφείλονται επίσης στην στρατολόγηση –που πραγματοποιήθηκε σε μια περίοδο έξι και πλέον μηνών και επιταχύνθηκε από τον Δεκέμβριο– χιλιάδων εθελοντών στις περιοχές που ελέγχει.
Πτήσεις από το Ιράν
Η συνεργασία ανάμεσα στο Σουδάν και στο Ιράν ήταν ισχυρή υπό τον πρώην πρόεδρο Ομάρ αλ Μπεσίρ, μέχρι που στράφηκε σε αντιπάλους του Ιράν στον Κόλπο, για οικονομική υποστήριξη προς το τέλος της 30ετούς διακυβέρνησής του, διακόπτοντας τις σχέσεις με την Τεχεράνη.
Ο Αμίν Μαζατζούμπ, Σουδανός πρώην στρατηγός, δήλωσε πως το Σουδάν είχε κατασκευάσει προηγουμένως όπλα με τη βοήθεια του Ιράν και είχε βρει μια νέα χρήση drones που είχε ήδη στην κατοχή του προκειμένου να τα καταστήσει πιο αποτελεσματικά στη διάρκεια του πολέμου. Ο Μαζατζούμπ δεν σχολίασε την προέλευση των drones που χρησιμοποιήθηκαν πρόσφατα στη μάχη.
Περιφερειακή πηγή που πρόσκειται στους θρησκευτικούς ηγέτες του Ιράν δήλωσε πως ιρανικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη Mohajer και Ababil μεταφέρθηκαν στο Σουδάν αρκετές φορές από τα τέλη του περασμένου έτους από την ιρανική αεροπορική εταιρία Qeshm Fars Air. Τα drones Mohajer και Ababil κατασκευάστηκαν από εταιρίες που λειτουργούσαν υπό το υπουργείο Άμυνας του Ιράν, που δεν απάντησε άμεσα σε αίτημα για σχόλια.
Αρχεία παρακολούθησης πτήσεων που συγκέντρωσε ο Βίμ Τσουίτζνενμπουργκ της ολλανδικής οργάνωσης ειρήνης Pax και δόθηκαν στο Reuters δείχνουν πως τον Δεκέμβριο του 2023 και τον Ιανουάριο του 2024 ένα φορτηγό αεροσκάφος Boeing 747-200 της Qeshm Fars Air έκανε έξι ταξίδια από το Ιράν στο Πορτ Σουδάν, μια σημαντική βάση για τον στρατό αφότου οι ΔΤΥ κατέλαβαν στρατηγικά σημεία στο Χαρτούμ κατά τις πρώτες ημέρες του πολέμου.
Η συχνότητα αυτών των πτήσεων δεν έχει αναφερθεί προηγουμένως. Μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και τηλεφωνήματα στην Qeshm Fars Air, η οποία υπόκειται σε κυρώσεις από τις ΗΠΑ, δεν έλαβαν απάντηση. Το Reuters δεν ήταν σε θέση να επιβεβαιώσει αν οι λεπτομέρειες που αναφέρονται για την αεροπορική εταιρία έχουν επικαιροποιηθεί.
Φωτογραφία από την εταιρία δορυφορικής απεικόνισης Planet Labs για την οποία το Reuters επιβεβαίωσε την τοποθεσία και την ημερομηνία λήψης, δείχνει ένα Boeing 747 με άνοιγμα φτερών που συνάδει με ένα Boeing 747-200 στο αεροδρόμιο του Πορτ Σουδάν στις 7 Δεκεμβρίου, ημερομηνία της πρώτης πτήσης που έχει εντοπιστεί, είπε ο Τσουίτζνενμπουργκ.
Ένα Mohajer-6 εμφανίστηκε τον Ιανουάριο στον διάδρομο προσαπογείωσης στη βάση Ουάντι Σαντίγια σε άλλη δορυφορική φωτογραφία με ημερομηνία 9 Ιανουαρίου, είπε ο Τσουίτζνενμπουργκ.
Οι ΔΤΥ είπαν πως ο στρατός λαμβάνει από μεταφορικό αεροπλάνο δύο φορές την εβδομάδα παραδόσεις ιρανικών drones και άλλων όπλων από το Ιράν. Είπαν στο Reuters πως οι υπηρεσίες πληροφοριών των ΔΤΥ δείχνουν παραδόσεις ιρανικών drones Mohajer-4, Mohajer-6 και Ababil στο Πορτ Σουδάν. Ανέφεραν πως κατέρριψαν αρκετά από τα drones.
Οι ΔΤΥ δεν έδωσαν στοιχεία που να αποδεικνύουν τις παραδόσεις drones.
Η προμήθεια όπλων από το Ιράν θα μπορούσε να περιπλέξει τις σχέσεις του σουδανικού στρατού με τις Ηνωμένες Πολιτείες, που ηγούνται μιας προσπάθειας για διαπραγματεύσεις μεταξύ των εμπόλεμων πλευρών.
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ δεν απάντησε σε αίτημα για σχόλια για το ρεπορτάζ του Reuters.
Ο πρώην πρεσβευτής των ΗΠΑ στο Σουδάν Τζον Γκόντφρι δήλωσε στους δημοσιογράφους λίγο πριν από τη λήξη της τοποθέτησής του τον περασμένο μήνα πως οι πληροφορίες για παροχή ιρανικών όπλων στον στρατό του Σουδάν “μας προβληματίζουν πολύ και είναι πηγή μεγάλης ανησυχίας για εμάς”.
