Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ αν και πάλι έντεχνα κρατάει στάση ουδετερότητας ανάμεσα σε Κύπρο, Ελλάδα και Τουρκία ωστόσο παίρνει σαφή διπλωματική θέση υπέρ της Κυπριακής Δημοκρατίας αναγνωρίζοντας μόνο σε αυτήν το δικαίωμα να αναπτύξει τους πόρους στην ΑΟΖ της και ότι μόνο η Κυπριακή Δημοκρατία μπορεί να διεκδικήσει ναυτικές αξιώσεις εκ μέρους της Κύπρου.
Επίσης με «διπλωματικό τρόπο» καταλογίζει σαφείς ευθύνες στην Τουρκία για την αύξηση της έντασης στην περιοχή.
Βέβαια στο τέλος πάλι μιλάει για «ακριβοδίκαια λύση και για επίλυση θαλασσίων συνόρων μεταξύ δύο ή και τριών χωρών» αλλά στην πραγματικότητα δεν μπορούν να μην το αναφέρουν αυτό.
Άλλωστε είναι ευθύνη της Ελλάδας που δεν ανακήρυξε τόσα χρόνια ΑΟΖ.
Έκθεση για «τις «παρεμβολές στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κυπριακής Δημοκρατίας» από τις 19 Απριλίου 2017 μέχρι τις 17 Ιανουαρίου 2020, έδωσε στις Επιτροπές Εξωτερικών και Άμυνας της Βουλής και της Γερουσίας, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Την ίδια στιγμή υπέβαλε και έκθεση αναφορικές με τις τουρκικές παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου από την Τουρκία. Παρά το ότι δεν εγκαταλείπεται εντελώς η τακτική των ίσων αποστάσεων, είναι σαφές ότι αποτελεί ένα βήμα προόδου η αναγνώριση ότι η Τουρκία είναι αυτή που αυξάνει την ένταση στην περιοχή.
Φυσικά αυτό από μόνο του δεν σημαίνει τίποτε… καθώς η πάγια ρητορική της Ουάσιγκτον παραμένει σταθερή στο ότι “όταν οι αξιώσεις δύο χωρών αλληλεπικαλύπτονται πρέπει να γίνει διάλογος”, μετατίθοντας στην χώρα η οποία θίγεται την ευθύνη για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων της.
Αυτά για να μην πιστεύουν κάποιοι ότι η οποιαδήποτε κατάδειξη ενός μέρους ως “επιθετικού” σημαίνει πολλά πράγματα.
Εκτός του χρονικού ορίου της έκθεσης παραμένει φυσικά και η αύξηση της έντασης των τελευταίων μηνών στην οποία περιλαμβάνονται και οι εκδρομές του Ορούτς Ρέις στην ελληνική υφαλοκρηπίδα.
Και οι δύο εκθέσεις υποβλήθηκαν βάση του νόμου για την ανατολική Μεσόγειο (East Med Act) ο οποίος υπογράφηκε το Δεκέμβριο του 2019.
Στην έκθεση για τις παρεμβολές στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας, καταγράφονται 18 περιστατικά που έλαβαν χώρα σε διάστημα των 33 περίπου μηνών. Οι πληροφορίες σε αυτήν την έκθεση βασίζονται σε μεγάλο βαθμό σε υλικό που παράγεται από την κυβέρνηση της Τουρκίας, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων κοινοποιήσεων που εκδίδονται από την Τουρκία, γνωστές ως τέλεξ πλοήγησης (NAVTEX).
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ επισημαίνει ότι παρόλο που δεν αποτελούν όλα τα παραδείγματα που παρατίθενται παρεμβολή στις προσπάθειες της Κυπριακής Δημοκρατίας να διερευνήσει και να εκμεταλλευτεί τους φυσικούς πόρους, «όλα μαζί, απεικονίζουν αυξανόμενες εντάσεις στην περιοχή».
Σημειώνοντας επίσης ότι ορισμένες από τις τουρκικές δραστηριότητες πραγματοποιήθηκαν σε τμήματα της ΑΟΖ που διεκδικεί η Κυπριακή Δημοκρατία, για τα οποία η Τουρκία προβάλλει επίσης θαλάσσιες αξιώσεις, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ αναφέρει πως «όταν οι νόμιμες θαλάσσιες αξιώσεις δύο ή περισσότερων χωρών αλληλεπικαλύπτονται, εναπόκειται σε αυτές τις χώρες να επιλύσουν τα θαλάσσια σύνορά τους με συμφωνία βάσει του διεθνούς δικαίου προκειμένου να επιτευχθεί ακριβοδίκαιη λύση».
Περιλαμβάνει επίσης αναφορά ότι οι ΗΠΑ δεν αναγνωρίζουν την «Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου» και ως εκ τούτου δεν αναγνωρίζουν τυχόν θαλάσσιες διεκδικήσεις που έχει ισχυριστεί ή οποιουσδήποτε ισχυρισμούς από την Τουρκία για λογαριασμό της.
Στην έκθεση τονίζεται ότι το Στέιτ Ντιπάρτμεντ συνεχίζει να επαναλαμβάνει δημόσια και ιδιωτικά «ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες αναγνωρίζουν το δικαίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας να αναπτύξει τους πόρους στην ΑΟΖ της και ότι μόνο η Κυπριακή Δημοκρατία μπορεί να διεκδικήσει ναυτικές αξιώσεις εκ μέρους της Κύπρου. Όπου αλληλεπικαλύπτονται οι νόμιμες θαλάσσιες αξιώσεις δύο ή περισσότερων χωρών, καλούμε αυτές τις χώρες να επιλύσουν ειρηνικά τις διαφορές τους σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο».
Αναφέρει ότι σε περιπτώσεις όπου οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν ανησυχίες σχετικά με συγκεκριμένες τουρκικές ενέργειες, ενεπλάκησαν ιδιωτικά με την Τουρκία, ενώ εξέδωσαν και ανακοινώσεις Τύπου από το Υπουργείο. Για παράδειγμα, στις 6 Μαΐου 2019, το Υπουργείο δήλωσε ότι «ανησυχεί βαθιά με τις ανακοινωμένες προθέσεις της Τουρκίας να ξεκινήσει υπεράκτιες γεωτρήσεις σε μια περιοχή που διεκδικείται από την Κυπριακή Δημοκρατία ως Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη. Αυτό το βήμα είναι έντονα προκλητικό και θέτει σε κίνδυνο την αύξηση των εντάσεων στην περιοχή. Προτρέπουμε τις τουρκικές αρχές να σταματήσουν αυτές τις επιχειρήσεις και ενθαρρύνουμε όλα τα μέρη να ενεργήσουν με αυτοσυγκράτηση».
Παραθέτει επίσης ανακοίνωση που εξέδωσε το Στέιτ Ντιπάρτμεντ στις 9 Ιουλίου 2019, λέγοντας ότι «οι Ηνωμένες Πολιτείες εξακολουθούν να ανησυχούν βαθιά για τις επανειλημμένες απόπειρες της Τουρκίας να διεξάγει γεωτρήσεις στα ύδατα ανοικτά της Κύπρου και την πιο πρόσφατη αποστολή του τρυπανιού Yavuz ανοιχτά της χερσονήσου της Καρπασίας. Αυτό το προκλητικό βήμα αυξάνει τις εντάσεις στην περιοχή. Προτρέπουμε τις τουρκικές αρχές να σταματήσουν αυτές τις επιχειρήσεις και ενθαρρύνουμε όλα τα μέρη να δράσουν με αυτοσυγκράτηση και να απέχουν από ενέργειες που αυξάνουν τις εντάσεις στην περιοχή».
Τέλος υπογραμμίζεται πως αποτελεί θέση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ ότι η ανάπτυξη των ενεργειακών πόρων στην Ανατολική Μεσόγειο θα πρέπει να προωθήσει τη συνεργασία, να αυξήσει τον διάλογο μεταξύ της Τουρκοκυπριακής και ελληνοκυπριακής κοινότητας και μεταξύ των περιφερειακών γειτόνων και να αποτελέσει τα θεμέλια για διαρκή ενεργειακή ασφάλεια και οικονομική ευημερία. «Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ενθαρρύνει τη συζήτηση μεταξύ της τουρκοκυπριακής και της ελληνοκυπριακής κοινότητας για θέματα που σχετίζονται με την ανάπτυξη υδρογονανθράκων, συμπεριλαμβανομένης της ακριβοδίκαιης κατανομής εσόδων», καταλήγει η σχετική αναφορά της έκθεσης του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών.
