Στέφανος Μαυροματίδης – Ματθαίος Τσολακίδης: Από τον Πόντο, ήρωες πιλότοι στον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο

Στέφανος Αθ. Μαυροματίδης και Ματθαίος Π. Τσολακίδης. Ανθυποσμηναγός και έφεδρος ανθυποσμηναγός, πιλότος και πυροβολητής, πλήρωμα του Bristol Blenheim της 32ης Μοίρας Βομβαρδισμού, το οποίο κατέπεσε στις 11 Μαρτίου 1941 στην περιοχή Μπούζι Γκλάβα της Αλβανίας, χτυπημένο από αντιαεροπορικά πυρά κατά τη διάρκεια αποστολής αναγνώρισης και βομβαρδισμού στόχων.

Ήταν η τρίτη ημέρα της καλά προετοιμασμένης ιταλικής Εαρινής Επίθεσης, για την εκδίωξη των ελληνικών δυνάμεων από τις θέσεις που είχαν καταλάβει στη Βόρειο Ήπειρο.

Οι δύο πιλότοι, Έλληνες του Πόντου που χάθηκαν στο αλβανικό μέτωπο, είχαν εγκατασταθεί στη βόρεια Ελλάδα. Ο Στέφανος Μαυροματίδης στο χωριό Πηγή του σημερινού Δήμου Παιονίας Κιλκίς (μάλιστα κεντρικός δρόμος έχει λάβει το όνομά του), ενώ ο Ματθαίος Τσολακίδης στον Σχιστόλιθο Σιντικής Σερρών.

Σύμφωνα με την ιστοσελίδα της Πολεμικής Αεροπορίας, τα Bristol Blenheim Mk IV είχαν πολλές ελλείψεις στον εξοπλισμό τους. Συγκεκριμένα, δεν διέθεταν σκοπευτικά, ασύρματο, φορείς βομβών και ενδοεπικοινωνία, καθώς τα αντίστοιχα συστήματα είτε δεν παραδόθηκαν εγκαίρως είτε κατασχέθηκαν στις χώρες παραγωγής τους με την έναρξη του Β’ Παγκοσμίου. Ως εκ τούτου, τα αεροπλάνα ήταν ανίκανα να επιχειρήσουν, οπότε χρειάστηκε η πλήρης εφευρετικότητα των τεχνικών της 32ης Μοίρας Βομβαρδισμού.

Από τον Πόντο στον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο

Οι πρόγονοι των δύο αεροπόρων κατάγονταν από τη Χαλδία του Πόντου.

Ο Ματθαίος Τσολακίδης γεννήθηκε το 1910 στο Γκιουλ Πουνάρ, 30 χλμ βορείως του Ακ Νταγ Ματέν, όπου είχαν εγκατασταθεί περί το 1860 μεταλλωρύχοι. Ο πατέρας του χάθηκε στα τάγματα εργασίας και η χήρα μητέρα του με τα τρία της παιδιά ήρθαν στην Ελλάδα με την Ανταλλαγή, το 1923. Αφού πέρασαν από τα Απολυμαντήρια της Καλαμαριάς, εγκαταστάθηκαν στον Σχιστόλιθο.

Το 1936 ο Ματθαίος Τσολακίδης εισήχθη στην Παιδαγωγική Ακαδημία Θεσσαλονίκης, απ’ όπου αποφοίτησε το 1938. Δίδαξε στο δημοτικό του Αϊδονοχωρίου Σερρών και για ένα μικρό διάστημα στο σχολείο του χωριού του. Στη Σχολή Έφεδρων Αξιωματικών της Σύρο κατετάγη στις 13 Απριλίου 1939 και στις 15 Ιουλίου 1940 πήρε το πτυχίο του πυροβολητή βομβαρδιστικού.

Ο Στέφανος Μαυροματίδης ήταν 7 χρόνια μικρότερος (γεν. 1917). Η δική του οικογένεια μετανάστευσε από την Αργυρούπολη στο κυβερνείο του Καρς όταν εκείνο αποδόθηκε στη Ρωσία μετά τον Ρωσοτουρκικό Πόλεμο και τη Συνθήκη του Βερολίνου (1878).

Μετά την επανάσταση των Μπολσεβίκων και την παραχώρηση του Καρς στους Οθωμανούς τον Μάρτιο του 1918, η οικογένεια έφυγε ξανά, αυτή τη φορά για το Βατούμ· από εκεί κατέληξε στην Ελλάδα το 1920. Και εκείνοι πέρασαν από τα Απολυμαντήρια της Καλαμαριάς πριν από την οριστική εγκατάσταση στον Ίσβορο (αργότερα Πηγή Κιλκίς).

Την ίδια χρονιά με τον Ματθαίο Τσολακίδη κατετάγη στη Σχολή Έφεδρων Αξιωματικών Σύρου, ενώ το 1940 ο Στέφανος Μαυροματίδης μετατάχθηκε στην Αεροπορία όπου εκπαιδεύτηκε ως πιλότος.