Στις 18 και 25 Σεπτεμβρίου 2024, εκδικάζονται στο Συμβούλιο της Επικρατείας δύο προσφυγές, πρωτοβουλία της κοινωνίας των πολιτών, που στοχεύουν στην ακύρωση της παράλειψης της ελληνικής πολιτείας να καθορίσει Στόχους και Μέτρα Διατήρησης για τις περιοχές Natura 2000.
Η κύρια προσφυγή εκδικάζεται στις 25/9 από 24 συλλόγους και αφορά την αποτυχία της πολιτείας να καθορίσει Προεδρικά Διατάγματα και Υπουργικές Αποφάσεις, μια υποχρέωση που εκκρεμεί από το 2006. Η δεύτερη προσφυγή αφορά την ανεπαρκή κάλυψη του θέματος από δύο οριζόντιες Υπουργικές Αποφάσεις.
Η πλήρης ανακοίνωση που υπογράφεται από το Σύλλογο Νήσος Αμοργός, το Σύλλογο για το Περιβάλλον και τον Πολιτισμό και τους λοιπούς προσφεύγοντες.
ΣΤΑ ΧΕΡΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ NATURA 2000
Στις 18/9 και στις 25/9/24 έχουν πάρει δικάσιμο στο ΣτΕ δύο προσφυγές που έγιναν με πρωτοβουλία της κοινωνίας των πολιτών. Η πρώτη και βασική προσφυγή 24 συλλόγων εκδικάζεται στις 25/9 και αφορά την ακύρωση της παράλειψης της ελληνικής πολιτείας να καθορίσει Στόχους Διατήρησης (ΣΔ) και Μέτρα Διατήρησης (ΜΔ) για όλες τις περιοχές Natura 2000 με Προεδρικά Διατάγματα (ΠΔ) ή Υπουργικές Αποφάσεις (ΥΑ). Η προσφυγή στα ελληνικά δικαστήρια έρχεται σε συνέχεια της καταδίκης της χώρας μας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο (ΔΕΕ) για τον ίδιο λόγο το Δεκέμβριο του 2020, η οποία επήλθε αφού πρώτα μας παρέπεμψε εκεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2019 μετά από 7 χρόνια προειδοποιητικών επιστολών προς όλες τις ελληνικές κυβερνήσεις και αντίστοιχη κωλυσιεργία εκ μέρους τους.
Οι ΣΔ και τα ΜΔ, που προσδιορίζουν τι προστατεύεται σε κάθε περιοχή Natura 2000 και πώς, θα έπρεπε να έχουν καθοριστεί ταυτόχρονα με την ένταξη των περιοχών αυτών και των ειδών τους στο ευρωπαϊκό δίκτυο Natura ήδη από την υπογραφή της συμφωνίας Natura το 2006 και το αργότερο έως τον Ιούλιο του 2012. Αυτό ήταν η απαραίτητη προϋπόθεση για να γίνεται η Δέουσα Εκτίμηση (στην Ελλάδα καλείται Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση ή ΕΟΑ) των επιπτώσεων ενός σχεδίου ή έργου στο εκάστοτε αντικείμενο που προστατεύεται στην περιοχή επέμβασης. Η διαδικασία αυτή οφείλει να γίνεται πριν την έναρξη της αδειοδοτικής διαδικασίας ώστε με ένα ξεκάθαρο πλαίσιο, με ευθύνη της πολιτείας και με επιστημονικά κριτήρια να προσδιορίζεται ποια έργα είναι συμβατά με μια περιοχή και ποια όχι.
Αντί για αυτό, η ελληνική πολιτεία μετέφερε μεν τις δύο Οδηγίες Natura (για τους οικοτόπους και τα πουλιά) στην ελληνική έννομη τάξη, χωρίς όμως να υλοποιήσει το ουσιώδες και απαραίτητο βήμα του ταυτόχρονου καθορισμού των ΣΔ και ΜΔ. Αντίθετα, τις «νόθευσε» εισάγοντας την κατ’ εξαίρεση ΕΟΑ που μπορεί να επιτελείται ad hoc αν δεν υπάρχει ΠΔ προστασίας για μια περιοχή. Επειδή όμως δεν έχει εκδοθεί ΠΔ για καμία περιοχή Natura 2000 μέχρι σήμερα, η εξαίρεση αυτή, που παραβιάζει και εν πολλοίς αχρηστεύει τη νομοθεσία για το Natura και είναι απαράδεκτη από τη σκοπιά του ευρωπαϊκού δικαίου, έχει γίνει ο απόλυτος κανόνας. Το ΣτΕ θα κρίνει την υπόθεση αυτή στις 25/9, σε μια δίκη που έχει ήδη αναβληθεί τρεις φορές.
Η δίκη στις 18/9 είναι συναφής και αφορά μια τραγελαφική προσπάθεια της κυβέρνησης να εμφανίσει ότι καθόρισε ΣΔ με δύο οριζόντιες ΥΑ – μία για τους οικοτόπους και μία για τα πουλιά – αγνοώντας τη διαδικασία της εκπόνησης των 23 Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών (ΕΠΜ) για τις περιοχές Natura όλης της χώρας, η οποία ξεκίνησε μόνο υπό την πίεση της προσφυγής μας τον Απρίλιο του 2022 και της δικονομικά απαραίτητης επιστολής μας προς το ΥΠΕΝ το Νοέμβριο του 2021. Οι ΕΠΜ αυτές είναι που θα καταλήξουν στην έκδοση αντίστοιχων ΠΔ προστασίας του Natura. Αξίζει να σημειωθεί ότι η ελληνική κυβέρνηση, όταν παραπέμφθηκε το 2019 στο ΔΕΕ είχε υποσχεθεί ότι θα είχε ολοκληρώσει τις ΕΠΜ και τα ΠΔ έως το τέλος του 2021 και ακόμη δεν έχει εκδοθεί κανένα!
Οι δύο προσβαλλόμενες ΥΑ καθορίζουν ΣΔ μόνο σε ελάχιστες περιπτώσεις, ενώ στις υπόλοιπες αναγράφουν «ανεπαρκή δεδομένα». Ακόμα και στις ελάχιστες περιπτώσεις όμως που καθορίζουν ΣΔ, τα δεδομένα που λαμβάνουν υπ’ όψιν είναι πολύ μεταγενέστερα του χρόνου που οι εν λόγω οικότοποι και τα είδη εντάχθηκαν στο Δίκτυο Natura 2000 και έτσι ενδέχεται να ενσωματώνουν όλη την ενδιάμεση υποβάθμιση του προστατευτέου αντικειμένου. Επίσης οι ΥΑ αυτές αγνοούν τις ήδη εκπονηθείσες ΕΠΜ.
Σε όλα τα έργα που έχουν αδειοδοτηθεί και συνεχίζουν να αδειοδοτούνται στην Ελλάδα εντός του Δικτύου Natura είναι σαφές ότι η παραβιάζεται η ευρωπαϊκή νομοθεσία και αυτό είναι που καθιστά δυνατή την συνεχή κατασκευή έργων καταστροφικών για τους οικοτόπους, τη χλωρίδα και την πανίδα τους. Με τις προσφυγές μας ευελπιστούμε η κυβέρνηση να συμμορφωθεί επιτέλους με την προστασία του περιβάλλοντος που προβλέπεται βάσει ευρωπαϊκού δικαίου. Η σοβαρή κρίση της βιοποικιλότητας και του κλίματος που διανύουμε και η υποβάθμιση που έχει ήδη συντελεστεί στις περιοχές Natura το καθιστά εντελώς επείγον.
Σύλλογος Νήσος Αμοργός, Σύλλογος για το Περιβάλλον και τον Πολιτισμό.
Οι λοιποί προσφεύγοντες.
