Ο ιός των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV) προσβάλει τα γεννητικά όργανα, αλλά και το στόμα και τον λαιμό. Κάποιοι από τους ιούς HPV ενοχοποιούνται για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, αλλά σχετίζονται και με τον καρκίνο του στοματοφάρυγγα.
Το θέμα έγινε παγκοσμίως γνωστό όταν ο ηθοποιός Μάικλ Ντάγκλας, σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Guardian είχε πει ότι ο καρκίνος του λάρυγγα από τον οποίο έπασχε μπορεί να προκλήθηκε εξαιτίας του στοματικού έρωτα.
Μία στις τέσσερις περιπτώσεις καρκίνου του στόματος και ένας στους τρεις καρκίνους του λαιμού σχετίζονται με τον ιό HPV. Στους νεαρούς ασθενείς, η πλειοψηφία των καρκίνων του λαιμού σχετίζονται με τον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων.
Υπάρχουν περίπου 200 διαφορετικοί τύποι HPV. Περίπου 15 τύποι συνδέονται με καρκίνους. Οι τύποι 16 και 18 ευθύνονται συνολικά για το 75% περίπου των καρκίνων του τραχήλου της μήτρας.
Είναι πιο επικίνδυνος ο στοματικός έρωτας για τις γυναίκες ή τους άνδρες;
Έρευνα που έγινε το 2010 στις Ηνωμένες Πολιτείες έδειξε ότι 1 στους 10 Αμερικανούς άνδρες και λιγότερες από 4 στις 100 γυναίκες είχαν μόλυνση από HPV στο στόμα. Άλλη έρευνα που έγινε το 2017 έδειξε ότι 6 στους 100 άνδρες και 1 στις 100 γυναίκες είχαν στο στόμα τύπους του HPV που πιθανώς προκαλούν καρκίνο. Ευτυχώς φάνηκε ακόμα ότι οι καρκίνοι στο στόμα και τον λαιμό ανθρώπων που είχαν τους επικίνδυνους τύπους HPV είναι σπάνιοι και εμφανίζονται σε 7 στους 1.000 άνδρες και σε 2 στις 1.000 γυναίκες.
Οι οροφαρυγγικοί καρκίνοι εμφανίζονται δύο φορές πιο συχνά σε άνδρες από ότι σε γυναίκες και είναι πιο κοινοί σε ετεροφυλόφιλους άνδρες που διανύουν την τέταρτη και πέμπτη δεκαετία της ζωής τους. Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει ότι όταν ένας άνδρας κάνει στοματικό έρωτα σε μία γυναίκα έχει πιο αυξημένο κίνδυνο από ότι όταν μία γυναίκα κάνει στοματικό έρωτα σε άνδρα.
Η συγκέντρωση του ιού HPV στο πιο λεπτό και υγρό δέρμα των γεννητικών οργάνων της γυναίκας (στο αιδοίο) είναι πολύ μεγαλύτερη από ότι ότι στο πιο σκληρό και πιο ξηρό δέρμα του πέους. Αυτό θα μπορούσε να επηρεάζει το πόσο εύκολα μεταδίδεται ο ιός. Έρευνα έδειξε ότι ο HPV μπορεί να υπάρχει στο σπέρμα και να μεταδίδεται με την εκσπερμάτωση.
Ο HPV που μεταδίδεται με τη σεξουαλική επαφή συχνά δεν ενεργοποιείται αρκετά ώστε να προκαλέσει συμπτώματα. Όταν ενεργοποιηθεί, τείνει να εισβάλλει σε βλεννογόνους, όπως εκείνους που καλύπτουν την επένδυση του κόλπου, του τραχήλου της μήτρας, του πρωκτού, του στόματος, της γλώσσας και του λαιμού. Η μόλυνση με HPV μπορεί να προκαλέσει κονδυλώματα μέσα και γύρω από αυτούς τους ιστούς.
Οι περισσότεροι άνθρωποι που κολλούν HPV κατά τη διάρκεια της ερωτικής πράξης, δεν έχουν ποτέ συμπτώματα ή προβλήματα υγείας και υπολογίζεται ότι στο 90% των περιπτώσεων η λοίμωξη από HPV εξαφανίζεται μέσα σε δύο χρόνια.
Αλλά η λοίμωξη μπορεί να επιμείνει και να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα, μεταξύ των οποίων καρκίνο του τραχήλου της μήτρας στις γυναίκες, καρκίνο του πέους στους άντρες, καρκίνο του πρωκτού σε άνδρες και γυναίκες και οροφαρυγγικού καρκίνου (καρκίνο στο πίσω μέρος του λαιμού, συμπεριλαμβανομένης της βάσης της γλώσσας και των αμυγδαλών).
Στο παρελθόν, οι οροφαρυγγικοί καρκίνοι συνδέονταν κυρίως με το κάπνισμα ή την κατάχρηση οινοπνεύματος, αλλά συνεχώς μειώνονται οι περιπτώσεις που οι καρκίνοι αυτοί προκαλούνται από τα συγκεκριμένα αίτια. Αντιθέτως παρουσιάζουν εντυπωσιακή αύξηση οι οροφαρυγγικοί καρκίνοι που προκαλούνται από τον ιό HPV. Μέρος της επιστημονικής κοινότητας μάλιστα προβλέπει ότι οι καρκίνοι του στόματος και του λάρυγγα που προκαλούνται από τον HPV θα γίνουν πιο συνηθισμένοι από τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.
Πρόληψη για τον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων HPV
Με τις σεξουαλικές επαφές, όπως το ερωτικό φιλί και ο στοματικός έρωτας μπορεί να μεταδοθεί ο ιός HPV. Οι πιθανότητες να κολλήσει κάποιος HPV στο στόμα συνδέεται άμεσα με τον αριθμό των σεξουαλικών συντρόφων που είχε.
Υπάρχουν μερικοί τρόποι για την πρόληψη του καρκίνου του στόματος που σχετίζεται με τον HPV, ανάλογα με την ηλικία του καθενός.
Τα παιδιά και οι έφηβοι, αγόρια και κορίτσια, μπορούν να εμβολιαστούν κατά του HPV.Δυστυχώς στην Ελλάδα το εμβόλιο καλύπτεται από τα ταμεία μόνο για τα κορίτσια. Στην Αυστραλία εμβολιάζονται κορίτσια και αγόρια εναντίον του HPV. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, το CDC (Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Ασθενειών) συνιστά να εμβολιάζονται οι νεαροί άνδρες για να προληφθούν κάποιοι από τους 7.000 καρκίνους που συνδέονται με τον HPV σε άνδρες και να μειωθεί η εξάπλωσή του σε γυναίκες.
Η χρήση προφυλακτικών προλαμβάνει την εξάπλωση του ιού.
Για τον στοματικό έρωτα υπάρχει ένα είδος «προφυλακτικού» που ονομάζεται dental dam και είναι ένα λεπτό κομμάτι latex περίπου 15×15 εκατοστά και τοποθετείται στο αιδοίο ή τον πρωκτό ώστε να μην υπάρχει καμία επαφή με το στόμα.
Συμπτώματα του καρκίνου του στόματος
Εάν κάποιος έχει ήδη μολυνθεί από τον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων, η έγκαιρη διάγνωση ενός καρκίνου του στόματος που σχετίζεται με τον HPV αυξάνει σημαντικά τις πιθανότητες θεραπείας. Είναι σημαντικό να επισκεφθείτε τον γιατρό σας εάν έχετε ένα ή περισσότερα από αυτά τα συμπτώματα για περισσότερο από δύο έως τρεις εβδομάδες:
Μια ή περισσότερες πληγές στο στόμα σας ή στη γλώσσα σας που δεν θεραπεύεται
Κόκκινα ή λευκά στίγματα στη γλώσσα ή στο επιθήλιο του στόματος
Έντονος πόνο με την κατάποση ή πονόλαιμο
Όζος στο λαιμό σας που επιμένει για περισσότερες από 3 εβδομάδες
Αίσθηση σαν να έχει «κολλήσει» κάτι στον λαιμό σας
*Toυ Ιάκωβου Σούση – Μαιευτήρας Γυναικολόγος, Ιατρός Αναπαραγωγής
