Προσφάτως, δημιουργήθηκε η προσδοκία συγκρότησης ενός ενιαίου συνδυασμού ενόψει των δημοτικών εκλογών του 2023 στην Σύρο, ιδέα η οποία καλλιεργήθηκε από μερίδα δημοτών που ασχολούνται ή παρακολουθούν από κοντά τα κοινά του τόπου.
Οι πολιτικές συνθήκες που διαμορφώθηκαν σε τοπικό επίπεδο εντός του 2022 (δεδομένης και της αποχώρησης των δύο βασικών διεκδικητών του Δήμου στις εκλογές του 2019, του απερχόμενου δημάρχου, Νίκου Λειβαδάρα, ο οποίος πρόσφατα ανακοίνωσε ότι δε θα είναι ξανά υποψήφιος και του Γιώργου Μαραγκού ο οποίος αποχαιρέτησε την τοπική αυτοδιοίκηση στις αρχές του έτους, ενώ στην ίδια κατεύθυνση δείχνει να κινείται και η τρίτη κατά σειρά υποψήφια του 2019, Μαρία Καζαντζάκη), έδωσαν έδαφος για να ενισχυθεί το σενάριο και η παρότρυνση για συνεργασία των δημοτικών παρατάξεων – τουλάχιστον των ισχυρότερων πόλων – με σκοπό το σχηματισμό κοινού ψηφοδελτίου.
Η προοπτική αυτή, ευτυχώς, δε φαίνεται ότι πρόκειται να ευδοκιμήσει, μιας και εντός των προσεχών ημερών ανακοινώνονται νέες υποψηφιότητες στον Δήμο Σύρου – Ερμούπολης, με την εικόνα των συνδυασμών ενόψει των εκλογών του 2023 να αρχίζει σιγά σιγά να κατασταλάζει.
Έλλειμμα δημοκρατίας και πολιτικό συνονθύλευμα
Aκόμη κι αν προχωρούσε η ιδέα του κοινού σχήματος, μπορεί αρχικά να ηχούσε ευχάριστα στα ώτα αρκετών δημοτών, στην πράξη όμως, η αποτυχία της θα ήταν σχεδόν δεδομένη.
Και μόνο στο άκουσμα περί ενιαίου ψηφοδελτίου στο μεγαλύτερο Δήμου του νομού Κυκλάδων, αυτομάτως δημιουργούνται σύννεφα που απειλούν τις αρχές της δημοκρατίας και της πολυφωνίας που θα πρέπει να διέπουν το ανώτερο πολιτικό όργανο του νησιού, που δεν είναι άλλο από το δημοτικό συμβούλιο. Όταν όλοι οι δημοτικοί σύμβουλοι βρίσκονται στην ίδια δημοτική παράταξη, στην ουσία, καταργείται ο μείζονος σημασίας ρόλος της αντιπολίτευσης και του ελέγχου της δημοτικής αρχής, ενώ ταυτόχρονα, περιορίζεται ακόμη και η ελευθερία της έκφρασης και του λόγου.
Από την άλλη, είναι απορίας άξιο πως θα μπορούσαν να ενταχθούν σε κοινό ψηφοδέλτιο όλες οι τοπικές δυνάμεις, οι ιδεολογίες, οι πολιτικοί χώροι και όλοι αυτοί οι άνθρωποί που ασχολούνται ή έχουν την πρόθεση να εμπλακούν με την τοπική αυτοδιοίκηση. Πως θα διοικούσε τον τόπο ένα τέτοιο συνονθύλευμα και ποιος θα διαχειριζόταν όλες αυτές τις διαφορετικές φωνές, προτάσεις και ιδέες των αιρετών προσώπων που ναι μεν έχουν κοινό στόχο και όραμα την ανάπτυξη και πρόοδο του τόπου, ταυτόχρονα όμως, έχουν και διαφορετική φιλοσοφία και κουλτούρα για το πως θα μπορούσε να επιτευχθεί αυτός. Ποιο θα ήταν το επίπεδο συνοχής, ομοιογένειας και συνεννόησης αυτής της παράταξης ώστε να διοικήσει επαρκώς το Δήμο και το νησί; Είναι μαθηματικά βέβαιο, ότι τα εσωτερικά προβλήματα θα έκαναν την εμφάνισή τους από την επομένη κιόλας των εκλογών και πριν ακόμα ξεκινήσει η νέα δημοτική θητεία.
Κάποτε, κατά διάρκεια του 2000, σε έναν μικρότερο Δήμο αυτόν της Μυκόνου, επιχειρήθηκε και υλοποιήθηκε η ιδέα του κοινού ψηφοδελτίου, επί δημαρχίας του Χρήστου Βερώνη. Στην πράξη, η προσπάθεια απέτυχε παταγωδώς, καθώς πολύ γρήγορα δημιουργήθηκε σχίσμα και η θητεία της δημοτικής αρχής χαρακτηρίστηκε από τα σοβαρά εσωτερικά προβλήματα.
Αντικρούοντας όλα τα παραπάνω, μπορεί να πει κάποιος ότι το εκλογικό σύστημα της απλής αναλογικής με το οποίο διεξήχθησαν οι προηγούμενες δημοτικές εκλογές του 2019 (καταργήθηκε στη συνέχεια με συνοπτικές διαδικασίες καθώς κρίθηκε αποτυχημένο και επικίνδυνο), προκάλεσε αναγκαστικές συνεργασίες δημοτικών παρατάξεων σε πολλούς Δήμους της χώρας, λόγω της ακυβερνησίας και της έλλειψης πλειοψηφίας των συνδυασμών που κέρδισαν τις εκλογές. Το είδαμε στην Άνδρο, στη Μύκονο και σε άλλες περιοχές. Με μια σημαντική διαφοράς όμως. Οι συνεργασίες που προέκυψαν σε όλες τις περιπτώσεις ήταν ανάμεσα στο συνδυασμό της εκάστοτε δημοτικής αρχής και μίας εκ των παρατάξεων της ελάσσονος μειοψηφίας. Επομένως, πάντα υπήρχε επαρκής χώρος για την παρουσία και άσκηση αντιπολίτευσης από τις υπόλοιπες παρατάξεις.
Ισχυρή δημοτική αρχή και ισχυρή αντιπολίτευση
Θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι ο Δήμος Σύρου – Ερμούπολης δεν είναι ούτε ποδοσφαιρικό σωματείο για να συγχωνευθούν οι παρατάξεις του και να αποκτήσει κοινή διοίκηση, ούτε πολιτιστικός σύλλογος για να κατέλθει στις εκλογές με ενιαίο ψηφοδέλτιο. Η τοπική αυτοδιοίκηση και οι Δήμοι διαθέτουν πλέον ενισχυμένες τοπικές εξουσίες που τους έχουν εκχωρηθεί από το κεντρικό κράτος γι αυτό κι έχουν μετεξελιχθεί σε αποκεντρωμένα κυβερνεία με στόχο την εγγύτερη προς τον δημότη άσκηση πολιτικής.
Τα δημοτικά συμβούλια μοιάζουν σαν μια μικρή τοπική Βουλή και η ιδέα διοίκησης των Δήμων από ενιαία σχήματα κι ενός δημάρχου που θα έχει το ρόλο του τοπικού μονάρχη, μας παραπέμπει σε άλλες εποχές και καθεστώτα.
Ο Δήμος Σύρου – Ερμούπολης είναι ένας οργανισμός που συγκαταλέγεται στην κατηγορία των μεγάλων νησιωτικών Δήμων της χώρας, με πληθυσμό άνω των 21.000 κατοίκων και είναι Δήμος πρωτεύουσας νομού. Πουθενά στην Ελλάδα δεν υπήρξε Δήμος του αντίστοιχου βεληνεκούς που οδηγήθηκε σε εκλογές με ενιαίο ψηφοδέλτιο.
Αντίθετα, οι Δήμοι και γενικότερα οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης, θα πρέπει να διοικούνται από μια ισχυρή δημοτική αρχή η οποία θα προκύψει από την ετυμηγορία του εκλογικού σώματος και θα κληθεί να ξεδιπλώσει την πολιτική της με γνώμονα την ανάπτυξη του κάθε τόπου και την εξυπηρέτηση του τοπικού συμφέροντος των κατοίκων. Όπως επίσης, είναι απολύτως αναγκαία η παρουσία μιας ισχυρής αντιπολίτευσης, η οποία θα αναλάβει να θέσει σε πέρας με αποτελεσματικότητα τον εξαιρετικά κρίσιμο ρόλο του ελέγχου των αποφάσεων και των ενεργειών που απορρέουν μέσα από την πολιτική που ασκεί η δημοτική αρχή.
Αυτό επιτάσσουν οι αρχές, οι αξίες, τα ιδανικά και η πολιτική κουλτούρα της δημοκρατίας και της συμμετοχής στα κοινά.
