Η περιέργεια μπορεί να σκότωσε την γάτα έδωσε όμως και κάτι πολύ παραπάνω από απαντήσεις σε ερωτήματα που μπορεί να έχει ένας άνθρωπος.
Στην προκειμένη περίπτωση ο Κρίστοφερ ΜακΝτούγκαλ, πρώην πολεμικός ανταποκριτής του Associated Press, αναρωτήθηκε «γιατί πονάει το πόδι μου» και για δώσει την απάντηση δεν άφησε τίποτα όρθιο.
Ταξίδευσε στα επιστημονικά εργαστήρια του Χάρβαρντ και τις καυτές κοιλάδες της Βόρειας Αμερικής, όπου όλο και περισσότεροι δρομείς μεγάλων αποστάσεων ωθούν το σώμα τους στα όρια.
Η ιστορία κορυφώνεται όταν οι κορυφαίοι υπερμαραθωνοδρόμοι του πλανήτη συναγωνίζονται τους Ταραουμάρα στον μεγαλύτερο αγώνα τρεξίματος που (δεν) είδε ποτέ ο κόσμος.
Όσα κατέγραψε έγιναν βιβλίο, το Born to run, το οποίο σε χρόνο ρεκόρ έγινε bestseller. Το βιβλίο που ο Telegraph χαρακτήρισε ως την βίβλο της κοινότητας του τρεξίματος, και που θα αποτελέσει την επόμενη ταινία του Μάθιου ΜακΚόναχι, κυκλοφόρησε πριν από λίγες ημέρες στα ελληνικά από την Key Books.
Με την άδεια του εκδοτικού οίκου το WE ιστοσελίδα αναδημοσιεύει σήμερα μέρος του πρώτου κεφαλαίου αποκαλύπτοντας ελάχιστα από τα πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία για την φυλή Ταραουμάρα.
Οι Ταραουμάρα (που γράφονται Tarahumara, αλλά προφέρονται με τον ισπανικό τρόπο, «καταπίνοντας» το «χ» ανάμεσα στο «α» και το «ου») είναι ίσως ο πιο υγιής και γαλήνιος λαός στη γη αλλά και οι μεγαλύτεροι δρομείς όλων των εποχών.
Στις υπερμαραθώνιες αποστάσεις τίποτα και κανείς δεν μπορεί να παραβγεί με έναν δρομέα Ταραουμάρα – ούτε άλογο κούρσας, ούτε τσιτάχ, ούτε ολυμπιονίκης μαραθωνοδρόμος. Ελάχιστοι ξένοι έχουν δει τους Ταραουμάρα εν δράσει, αλλά εδώ και αιώνες φτάνουν από τα φαράγγια απίστευτες ιστορίες για την υπεράνθρωπη αντοχή και την ηρεμία τους. Ένας εξερευνητής υποστήριξε πως είδε έναν Ταραουμάρα να πιάνει ένα ελάφι με τα γυμνά του χέρια κυνηγώντας το όσο εκείνο χοροπηδούσε, μέχρι που το ζώο σωριάστηκε νεκρό από την εξάντληση, «με τις οπλές του να πέφτουν».
Ένας άλλος εξερευνητής χρειάστηκε δέκα ώρες για να ανέβει ένα βουνό των Κόπερ Κάνιονς με μουλάρι και να περάσει από την άλλη πλευρά, ενώ ο δρομέας Ταραουμάρα έκανε την ίδια διαδρομή μέσα σε ενενήντα λεπτά. «Δοκίμασε» είπε κάποτε μια γυναίκα Ταραουμάρα σε έναν εξαντλημένο εξερευνητή που είχε καταρρεύσει στους πρόποδες ενός βουνού. Του έδωσε ένα φλασκί γεμάτο με ένα θολό υγρό.
Εκείνος κατάπιε μερικές γουλιές και προς μεγάλη του έκπληξη ένιωσε ξανά να σφύζει από ενέργεια. Σηκώθηκε και σκαρφάλωσε ως την κορυφή, σαν Σέρπα ( μια φυλή ιθαγενών από την πιο ορεινή περιοχή του Νεπάλ, ψηλά στα Ιμαλάια) ντοπαρισμένος με καφεΐνη.
Οι Ταραουμάρα, όπως ανέφερε αργότερα ο εξερευνητής, φύλαγαν και τη συνταγή για μια ειδική ενεργειακή τροφή που τους επιτρέπει να παραμένουν λεπτοί, δυνατοί και ανίκητοι: μερικές μπουκιές από αυτή την τροφή περιείχαν τόσο μεγάλη δόση θρεπτικών συστατικών, που τους επέτρεπαν να τρέχουν όλη την ημέρα χωρίς να ξεκουραστούν.
(…) Σύμφωνα με τον Μεξικανό ιστορικό Φρανσίσκο Αλμάδα, κάποτε ένας Ταραουμάρα πρωταθλητής έτρεξε εφτακόσια χιλιόμετρα – το αντίστοιχο θα ήταν να ξεκινήσει κάποιος να τρέχει στη Νέα Υόρκη και να μη σταματήσει παρά μόνο αφού φτάσει κοντά στο Ντιτρόιτ. Άλλοι Ταραουμάρα δρομείς, λέγεται, έχουν τρέξει πεντακόσια χιλιόμετρα με τη μία.
Αυτό σημαίνει δώδεκα ολόκληρους μαραθωνίους, τον έναν μετά τον άλλο, ενώ ο ήλιος ανέτειλλε, βασίλευε και ύστερα ανέτειλλε ξανά. Και δεν είναι ότι έτρεχαν χαλαρά, σε ίσιους, στρωμένους δρόμους. Ανεβοκατέβαιναν όπως όπως απότομα μονοπάτια φαραγγιών, τα οποία είχαν δημιουργηθεί αποκλειστικά από τα δικά τους πόδια.
Ο Λανς Άρμστρονγκ είναι ένας από τους μεγαλύτερους αθλητές αντοχής όλων των εποχών κι όμως μετά βίας κατάφερε να ολοκληρώσει τον πρώτο του μαραθώνιο, κι ας ρούφαγε ένα φακελάκι ενεργειακό τζελ για κάθε δύο χιλιόμετρα που διένυε. (Το μήνυμα που έστειλε από το κινητό του ο Λανς στην πρώην γυναίκα του μετά τον μαραθώνιο της Νέας Υόρκης έλεγε: «Ω-Θεέ-μου! Άουτς. Φρίκη».)
Και αυτοί οι τύποι κατάφερναν να τρέξουν μια ντουζίνα από δαύτους τη φορά; Το 1971, ένας Αμερικανός φυσιολόγος που έκανε πεζοπορία στα Κόπερ Κάνιονς εντυπωσιάστηκε τόσο από την αθλητική δεινότητα των Ταραουμάρα, που χρειάστηκε να γυρίσει 2.800 χρόνια πίσω για να βρει την κατάλληλη κλίμακα ώστε να την αξιολογήσει.
«Πιθανότατα εμείς οι άνθρωποι έχουμε να κατακτήσουμε τόσο υψηλό επίπεδο φυσικής κατάστασης από τον καιρό των αρχαίων Σπαρτιατών» κατέληξε ο δόκτωρ Ντέιλ Γκρουμ, όταν δημοσίευσε τα ευρήματά του στο American Heart Journal. Αντίθετα από τους Σπαρτιάτες, ωστόσο, οι Ταραουμάρα είναι καλοσυνάτοι σαν Βούδες.
Δε χρησιμοποιούν την υπερδύναμή τους για να επικρατήσουν, αλλά για να ζήσουν ειρηνικά. «Η κουλτούρα τους παραμένει ένα από τα μεγαλύτερα άλυτα μυστήρια» λέει ο δόκτωρ Ντάνιελ Νόβεκ, ανθρωπολόγος από το Πανεπιστήμιο του Σικάγο, ο οποίος ειδικεύεται στους Ταραουμάρα.
Οι Ταραουμάρα, μάλιστα, είναι τόσο μυστηριώδεις, που έχουν και ψευδώνυμο. Το πραγματικό τους όνομα είναι Ραραμούρι – ο Λαός των Δρομέων.
Ονομάστηκαν Ταραουμάρα από κονκισταδόρες που δεν καταλάβαιναν τη γλώσσα της φυλής. Το παρατσούκλι τούς έμεινε, γιατί οι Ραραμούρι τιμούσαν το όνομά τους: έφευγαν τρέχοντας αντί να κάθονται να επιχειρηματολογούν. Ανέκαθεν απαντούσαν στην όποια επιθετικότητα χρησιμοποιώντας τα πόδια τους.
Από τότε που οι οπλισμένοι εισβολείς του Κορτές έφτασαν με σαματά στη γη τους κι ύστερα κατά τη διάρκεια των αλλεπάλληλων εισβολών από τους καβαλάρηδες του Πάντσο Βίγια και τους Μεξικανούς βαρόνους των ναρκωτικών, οι Ταραουμάρα απαντούσαν στις επιθέσεις τρέχοντας τόσο μακριά και τόσο γρήγορα, που κανείς δεν μπορούσε να τους ακολουθήσει και αποσύρονταν όλο και πιο βαθιά στα Μπαράνκας. Θεέ μου, θα πρέπει να είναι απίστευτα πειθαρχημένοι, σκέφτηκα.
Απόλυτη συγκέντρωση και αφοσίωση. Οι μοναχοί Σαολίν του τρεξίματος. Χμ, όχι ακριβώς. Όταν πρόκειται για τρέξιμο μεγάλων αποστάσεων, οι Ταραουμάρα προτιμούν την προσέγγιση του καρναβαλιού. Σε θέματα διατροφής, τρόπου ζωής και πάθους, είναι ο εφιάλτης του προπονητή.
Πίνουν λες και κάθε βδομάδα γιορτάζουν την Πρωτοχρονιά και κατεβάζουν τόση μπίρα από καλαμπόκι κάθε χρόνο, που περνάνε μία στις τρεις μέρες της ενήλικης ζωής τους είτε μεθυσμένοι είτε αναρρώνοντας από το μεθύσι. Αντίθετα από τον Λανς, οι Ταραουμάρα δεν ανεφοδιάζονται με αθλητικά ποτά πλούσια σε ηλεκτρολύτες ούτε χτίζουν μυικό ιστό ανάμεσα στις προπονήσεις τους τρώγοντας μπάρες πρωτεΐνης.
Στην πραγματικότητα, καταναλώνουν ελάχιστη πρωτεΐνη έτσι κι αλλιώς, αφού τρέφονται κυρίως με αλεσμένο καλαμπόκι γαρνιρισμένο με την αγαπημένη τους λιχουδιά: ποντίκι στη σχάρα. Και την ημέρα του αγώνα οι Ταραουμάρα ούτε προπονούνται ούτε κάνουν ελεγχόμενη ξεκούραση. Δεν κάνουν στρέτσινγκ ούτε προθέρμανση. Απλώς περπατάνε χαλαρά μέχρι τη γραμμή της εκκίνησης, όλο γέλια και πειράγματα. Κι ύστερα τρέχουν σαν τρελοί για τις επόμενες σαράντα οχτώ ώρες.
Μα πώς γίνεται να μη σακατεύονται; αναρωτήθηκα. Είναι λες και υπάρχει στατιστικό σφάλμα στη λάθος στήλη: δε θα ’πρεπε εμείς με τα τελευταίας τεχνολογίας παπούτσια και τους ειδικούς πάτους μας να έχουμε μηδενικό ποσοστό τραυματισμών και οι Ταραουμάρα, που τρέχουν πολύ περισσότερο, σε πολύ πιο ανώμαλους δρόμους, με παπούτσια που μετά βίας περνάνε για παπούτσια, να είναι διαρκώς τραυματισμένοι; Απλώς τα πόδια τους είναι πιο δυνατά, αφού έχουν περάσει όλη τους τη ζωή τρέχοντας, σκέφτηκα, προτού συνειδητοποιήσω το λάθος στον συλλογισμό μου.
Αυτό όμως σημαίνει ότι θα έπρεπε να τραυματίζονται περισσότερο, όχι λιγότερο: αν το τρέξιμο κάνει κακό στα πόδια, τότε το πολύ τρέξιμο θα έπρεπε να κάνει περισσότερο κακό. Πέταξα στην άκρη το άρθρο με περιέργεια και ταυτόχρονα εκνευρισμό.
Ότι είχα διαβάσει για τους Ταραουμάρα έμοιαζε βασανιστικά παράδοξο, ακατανόητο, σαν γρίφος κάποιου δασκάλου του Ζεν.
Οι πιο σκληραγωγημένοι τύποι ήταν ταυτόχρονα και οι πιο πράοι, τα πιο ταλαιπωρημένα πόδια ήταν τα πιο ελαστικά, οι πιο υγιείς άνθρωποι είχαν τη χειρότερη διατροφή, η αναλφάβητη φυλή ήταν η πιο σοφή, εκείνοι που εργάζονταν πιο σκληρά ήταν εκείνοι που το διασκέδαζαν περισσότερο.
Και τι σχέση είχε το τρέξιμο με όλα αυτά; Ήταν σύμπτωση το ότι οι πιο φωτισμένοι άνθρωποι του κόσμου ήταν επίσης και οι πιο εκπληκτικοί δρομείς του κόσμου; Υπήρχαν αναζητητές που ανέβαιναν στα Ιμαλάια για να ανακαλύψουν αυτού του είδους τη σοφία. Και στο μεταξύ η σοφία βρισκόταν δίπλα ακριβώς στα σύνορα του Τέξας.
