Ένας 42χρονος άντρας γνώρισε για πρώτη φορά την μητέρα του, η οποία νόμιζε ότι ο γιος της είχε πεθάνει λίγο μετά την γέννησή του. Η απίστευτη «βιομηχανία αρπαγής παιδιών» που είχε στήσει το καθεστώς Πινοσέτ στη Χιλή
Η Μαρία Αντζέλικα Γκονζάλες από την Χιλή πριν από 42 χρόνια περίμενε με λαχτάρα να κρατήσει στα χέρια της το παιδί που είχε στην κοιλιά της. Όταν γέννησε τον γιο της, τον αγκάλιασε και τον φίλησε μέχρι που μια νοσοκόμα της είπε ότι θα πρέπει να τον βάλουν επειγόντως σε θερμοκοιτίδα, γιατί ήταν πρόωρος. Δεν πέρασε πολλή ώρα και η νοσοκόμα επέστρεψε με τα χειρότερα νέα: ο γιος της Μαρία Αντζέλικα ήταν νεκρός.
Για τα επόμενα 42 χρόνια, η γυναίκα έζησε θρηνώντας για το παιδί της που πρόλαβε να κρατήσει μόλις λίγες στιγμές στην αγκαλιά της. Μόνο που για 42 χρόνια ζούσε σε ένα ψέμα.
Την ίδια στιγμή, ένα νεογέννητο βρέφος ταξίδευε πολλά χιλιόμετρα βορειότερα στην αμερικανική ήπειρο μέχρι να καταλήξει στα χέρια ενός ζευγαριού από την Βιρτζίνια των ΗΠΑ που ποθούσε να έχει ένα παιδί.
Ήταν το ίδιο μωρό που η Μαρία Αντζέλικα θρηνούσε ως νεκρό. Ο Τζίμι Λίπερτ Θάιντεν, όπως θα ονομαζόταν πλέον το μωρό, υιοθετήθηκε από την οικογένεια στις ΗΠΑ και οι νέοι γονείς του δεν είχαν ιδέα για τις συνθήκες κάτω από τις οποίες το παιδί απήχθη με δόλιο τρόπο από τη μητέρα του.
Βιομηχανία κλοπής βρεφών
Η δημοκρατική διακυβέρνηση του Σαλβαδόρ Αλιέντε στη Χιλή τερματίστηκε βίαια στις 11 Σεπτεμβρίου 1973, όταν ο Αουγκούστο Πινοσέτ, ο οποίος είχε διοριστεί από τον Αλιέντε αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων 18 μέρες νωρίτερα, με την αμέριστη-αλλά υπόγεια- στήριξη και βοήθεια των ΗΠΑ κατέλυσε την δημοκρατία, σκότωσε τον Αλιέντε και εγκατέστησε την αδυσώπητη δικτατορία του που θα κρατούσε ως το 1990.
Η δικτατορία Πινοσέτ ήταν μια από τις πιο βίαιες περιόδους της Χιλής με τη χώρα να βυθίζεται στον φόβο και την τρομοκρατία. Οι δολοφονίες, οι εξαφανίσεις, τα βασανιστήρια, οι φυλακίσεις και η καταπάτηση κάθε ανθρώπινου δικαιώματος ήταν πλέον μια καθημερινότητα καθώς ο Πινοσέτ επιχειρούσε την «πολιτική γενοκτονία» των υποστηρικτών του Αλιέντε, αλλά και κάθε πολίτη που ένιωθε ότι δεν υπάκουε τις εντολές του.
Την ίδια στιγμή όμως είχε δημιουργήσει μια ακόμα βιομηχανία. Με τις ευλογίες της κυβέρνησης Πινοσέτ δημιουργήθηκε ένα μεγάλο δίκτυο που συμπεριελάμβανε μαίες, γιατρούς, κοινωνικούς λειτουργούς, καλόγριες, ιερείς και δικαστές, οι οποίοι είχαν ως σκοπό να κλέβουν νεογέννητα μωρά από τις μητέρες τους λέγοντας στις ίδιες ότι τα παιδιά τους είχαν πεθάνει. Φυσικά, οι συχνότεροι στόχοι ήταν φτωχές μητέρες και γυναίκες που άνηκαν σε οικογένειες αντιφρονούντων. Το δίκτυο έβρισκε διάφορους τρόπους για να ξεγελά τις γυναίκες αυτές. Όπως στη περίπτωση του Θάιντεν μπορεί να τους έλεγαν ότι το μωρό είχε πεθάνει, ενώ σε άλλες περιπτώσεις μπορεί να τους έλεγαν ότι το μωρό πρέπει να μείνει για λίγο στο νοσοκομείο, ενώ αυτές μπορούσαν να πάνε σπίτι. Όταν οι μητέρες επέστρεφαν για το μωρό τους όλοι έκαναν σαν να μην είχε υπάρξει παιδί και κανείς δεν άκουγε τις εκκλήσεις τους.
Τα μωρά αυτά δίνονταν για υιοθεσία σε οικογένειες σε ξένες χώρες, οι οποίες συνήθως δεν είχαν ιδέα οτι τα παιδια είχαν ουσιαστικά απαχθεί. Συνήθως τους έλεγαν ότι οι βιολογικοί γονείς των παιδιών είχαν πεθάνει ή ότι το παιδί ήταν αποτέλεσμα βιασμού και η μητέρα δεν το ήθελε ή ότι απλώς οι γονείς το είχαν εγκαταλείψει. Τα έγγραφα της υιοθεσίας που ήταν γεμάτα από αυτά τα ψέματα υπογράφονταν από δικαστές που άνηκαν στο δίκτυο και όλα έμοιαζαν απολύτως νόμιμα. Σε καμία περίπτωση από αυτές που έχουν αποκαλυφθεί οι θετοί γονείς δεν γνώριζαν την αλήθεια.
Χάρη σε αυτή την «βιομηχανία» που είχε στηθεί, το καθεστώς και κάθε μέλος του δικτύου απολάμβανε μεγάλα κέρδη, ενώ ο Πινοσέτ μπορούσε να διαφημίζει την «οικονομική επιτυχία» της χώρας, χωρίς βέβαια να αποκαλύπτει από πού προέρχονται αυτά τα χρήματα.
Ομάδες για τα ανθρώπινα δικαιώματα πιστεύουν ότι πάνω από 20.000 μωρά απήχθησαν με αυτόν τον τρόπο και στις περισσότερες περιπτώσεις συνεχίζουν να ζουν σε κάποιο μέρος του κόσμου χωρίς να έχουν ιδέα ότι πίσω στη Χιλή η μητέρα ή ο πατέρας τους συνεχίζει να θρηνεί γι’ αυτά.
Οι ιστορίες αυτές άρχισαν να αποκαλύπτονται από δημοσιογράφους του ερευνητικού πρακτορείου ειδήσεων Ciper της Χιλής το 2014 και χάρη στα άρθρα που ανεβαίνουν στο διαδίκτυο πολλά από αυτά τα υιοθετημένα παιδιά έχουν αναζητήσει και έχουν ανακαλύψει την αλήθεια γι’ αυτά.
«Θα μπορούσε να έχει συμβεί το ίδιο και με μένα;»
Ο Θάιντεν ήξερε ότι ήταν υιοθετημένο παιδί και ότι είχε γεννηθεί στη Χιλή το 1981. Μεγάλωσε στο Άρλινγκτον της Βιρτζίνια των ΗΠΑ μαζί με τα άλλα δύο αδέρφια του σε μια ευτυχισμένη και αγαπημένη οικογένεια. Μεγαλώνοντας εντάχθηκε για 19 χρόνια στο Σώμα Πεζοναυτών του Αμερικανικού Στρατού, ενώ στη συνέχεια έγινε δικηγόρος. Τόσο ο ίδιος όσο και η θετή οικογένειά του πίστευαν ότι δεν είχε ζωντανούς συγγενείς στη Χιλή καθώς έτσι τους είχαν πει όταν υιοθετήθηκε.
«Για 40 χρόνια, αυτό πίστευα, αυτό ήταν η ζωή μου» έγραψε στο Facebook ο 42χρονος πλέον Θάιντεν.
Ωστόσο, όλα άλλαξαν τον περασμένο Απρίλιο. Τότε, ο Θάιντεν διάβασε ένα άρθρο στην ιστοσελίδα USA Today σχετικά με έναν άνδρα από την Καλιφόρνια, ο οποίος έμαθε ότι είχε απαχθεί από τη μητέρα του στη Χιλή και στη συνέχεια είχε υιοθετηθεί παράνομα από ένα ζευγάρι στις ΗΠΑ. Έτσι, ο Θάιντεν άρχισε να σκέφτεται: «Θα μπορούσε να έχει συμβεί το ίδιο και με μένα;».
Αφού διάβασε το άρθρο στο USA Today και έμαθε ότι περίπου 20.000 παιδιά από τη Χιλή είχαν κλαπεί και δοθεί για υιοθεσία με αυτόν τον τρόπο, ο 42χρονος επικοινώνησε με την χιλιανή οργάνωση «Nos Buscamos» (στα ισπανικά σημαίνει «ψάχνουμε ο ένας τον άλλον») η οποία βοηθάει στην επανένωση οικογενειών που χωρίστηκαν από το καθεστώς Πινοσέτ. Οι εθελοντές της οργάνωσης χρησιμοποιούν τεστ DNA, τα οποία έχουν δωρηθεί από την πλατφόρμα γενεολογίας MyHeritage ώστε να διαπιστωθεί αν υπάρχει κάποια ταύτιση.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι ο Θάιντεν είχε πράγματι μια οικογένεια που ζούσε ακόμα στη Χιλή. Μάλιστα, η βιολογική του μητέρα ζούσε κι αυτή ακόμα στη Βαλδίβια και ο Θάιντεν είχε τέσσερις αδερφούς και μία αδερφή. Τα όσα ακολούθησαν για τον Θάιντεν είναι κάπως θολά εξαιτίας του σοκ που υπέστη.
Η στιγμή ωστόσο που περίμενε ήρθε στις 17 Αυγούστου. Ο Θάιντεν ταξίδεψε στη Χιλή και στην πόλη Βαλδίβια όπου μετά από 42 ολόκληρα χρόνια συνάντησε ξανά την γυναίκα που τον έφερε στον κόσμο.
Κρατώντας λουλούδια στα χέρια, πήγε στην εξώπορτα του σπιτιού της Μαρία Αντζέλικα, αγκαλιάστηκαν και ξέσπασαν και οι δύο σε κλάματα.
«Γεια σου μαμά, σ’ αγαπώ πολύ» της είπε στα ισπανικά. Η βιολογική μητέρα του Θάιντεν περιέγραψε αυτή τους τη συνάντηση ως «θαύμα σταλμένο από το Θεό» και είπε ότι «όταν έμαθα ότι ήταν ζωντανός, δεν μπορούσα να το πιστέψω».
Ο Θάιντεν, ο οποίος ζει με την γυναίκα του και τις δύο κόρες του στο Ασμπουρν της Βιρτζίνα, ανέφερε στο USA Today ότι η συνάντηση με την μητέρα του ήταν μια μοναδική στιγμή, αλλά ειναι ακόμα κάπως περιπλοκο γι’ αυτόν καθώς προσπαθεί να μάθει καλύτερα τη μητέρα του και τα αδέρφια του.
«Είμαι χαρούμενος για τις στιγμές που ζούμε τώρα, αλλά θρηνώ για τα χαμένα 42 χρόνια που θα είχα με την οικογένειά μου, τα αδέρφια, με αυτήν (την μητέρα του). Νιώθω απογοητευμένος που έχασα την πολιτισμική μου ταυτότητα και τόσο πολύ χρόνο και που δεν μπορέσαμε να χτίσουμε μαζί αναμνήσεις και εμπειρίες μιας κοινής ζωής», τόνισε.
«Είναι οδυνηρή η σκέψη ότι κάποιος την πλήγωσε με τέτοιον τρόπο», ανέφερε από την άλλη μιλώντας στον Guardian.
Ο Θάιντεν παρέμεινε για αρκετές μέρες στην Βαλδίβια και οι συγγενείς του τού ευχήθηκαν «feliz cumpleaños» – χαρούμενα γενέθλια- ενώ ο ίδιος έσκασε 42 μπαλόνια, όσα και τα χρόνια που έμειναν χωριστά. Μερικά από τα μπαλόνια είχαν προσωπικά μηνύματα, όπως «Σ’ αγαπώ» και «Καλώς ήρθες στο σπίτι μας». Αυτό που γραψε η μαμά του έλεγε: «Είσαι το πιο όμορφο κεφάλαιο της ιστορίας μου».
Ο Θάιντεν περπάτησε στη γειτονιά της μητέρας του και όπως είπε είδε τα μαγαζιά από τα οποία θα αγόραζε και τους δρόμους στους οποίους θα περπατούσε, αν τα πράγματα ήταν διαφορετικά.
Την ίδια στιγμή, ο 42χρονος λέει στον Guardian ότι είναι ευγνώμων για τη θετή του οικογένεια. «Δεν μου έλειψε τίποτα. Μεγάλωσα με αγάπη, ευκαιρίες, αξίες και καλή εκπαίδευση» λέει.
«Η Γκονζάλες (η βιολογική του μητέρα) είναι ένας άνθρωπος δοτικός και προστατευτικός. Βρέθηκε το κομμάτι του παζλ που μου έλειπε» λέει.
Αγώνα με τον χρόνο για να ενωθούν οι οικογένειες
Οι μη κερδοσκοπικές οργανώσεις λένε ότι από το 2014, όταν και άρχισε να αποκαλύπτεται το θέμα, έχουν βοηθήσει στην επανένωση τουλάχιστον 650 παιδιών που απήχθησαν από τις μητέρες τους στη Χιλή και δόθηκαν για υιοθεσία σε οικογένειες στις ΗΠΑ, τον Καναδά, τη Σουηδία, την Ολλανδία, το Βέλγιο, τη Γαλλία, την Ιταλία, την Ελβετία, τη Γερμανία, το Περού και την Αυστραλία.
Τα περισσότερα από τα κλεμμένα παιδιά της Χιλής στις ΗΠΑ έχουν μάθει για το παρελθόν τους πέφτοντας τυχαία σε ειδήσεις για παιδιά που επανενώθηκαν με τους γονείς τους. Για παράδειγμα το άρθρο που διάβασε και ο Θάιντεν τον περασμένο Απρίλιο στο USA TODAY οδήγησε συνολικά έξι ανθρώπους να ανακαλύψουν την αλήθεια για το παρελθόν τους, είπε η Κονστάνζα ντελ Ρίο, ιδρύτρια και πρόεδρος της Nos Buscamos, της μη κυβερνητικής οργάνωσης που βοηθά στην επανένωση των οικογενειών που διαλύθηκαν κατά τη διάρκεια του καθεστώτος του Πινοσέτ.
Την ίδια στιγμή τα τεστ DNA που παρέχει δωρεάν το MyHeritage συμβάλλουν στην επιτάχυνση της διαδικασίας. Πριν, οι οικογένειες από τη Χιλή θα έπρεπε να ταξιδέψουν στο Σαντιάγο για να υποβληθούν σε ένα τεστ DNA. Τώρα, η Nos Buscamos πηγαίνει αυτή στις οικογένειες με τα τεστ από το MyHeritage. Η εταιρεία έχει δωρίσει περισσότερα από 20.000 κιτ DNA παγκοσμίως, δήλωσε η εκπρόσωπος της εταιρείας Σάρα Βανούνου.
«Στην Χιλή συγκεκριμένα, οι ιστορίες είναι ιδιαίτερα οδυνηρές καθώς βρισκόμαστε σε έναν αγώνα ενάντια στο χρόνο», είπε. «Αυτές οι οικογένειες χωρίστηκαν τραγικά. Οι περισσότεροι υιοθετημένοι είναι στα 40 τους σήμερα, κυρίως ζουν στις ΗΠΑ και την Ευρώπη, και οι μητέρες τους πίσω στη Χιλή γερνούν όλο και πιο πολύ. Οι περισσότερες δεν συνειδητοποιούν καν ότι αυτή η ιστορία τις αφορά», συμπληρώνει.
Ο Θάιντεν είναι πλέον μέρος μιας όλο και μεγαλύτερης ομάδας ανθρώπων που έμαθαν την αλήθεια για τις υιοθεσίες τους στη Χιλή και επανασυνδέθηκαν με τις οικογένειές τους.
Στις ΗΠΑ, πάνω από 40 άτομα που είχαν δοθεί για υιοθεσία με αυτόν τον τρόπο έχουν δημιουργήσει ένα δίκτυο όπου μπορούν να μοιραστούν το παρελθόν και τον πόνο τους και να βρουν παρηγοριά γνωρίζοντας ότι δεν είναι μόνοι.
Οι τελευταίοι μήνες ήταν αρκετά δύσκολοι για τον Θάιντεν, ο οποίος αρχικά ήταν απρόθυμος να κάνει τεστ DNA, όταν η Nos Buscamos του είπε ότι αυτός είναι ο τρόπος για να επιβεβαιώσουν το ιστορικό ενός υιοθετημένου.
Όμως μετά, ο Θάιντεν σκέφτηκε τις δίδυμες κόρες του, οι οποίες δεν ήρθαν ποτέ στον κόσμο καθώς η γυναίκα του απέβαλε τον Απρίλιο του 2022.
«Η απώλεια των κοριτσιών μου ήταν τόσο τραυματική για μένα, που σχεδόν με έβγαλε από αυτόν τον κόσμο», είπε. «Έτσι, το μόνο που μπορούσα να σκεφτώ είναι ότι εάν υπάρχει μια γυναίκα σε αυτόν τον κόσμο που υπέφερε από αυτόν τον πόνο που ένιωσα κι εγώ και ότι υπέφερε μόνο και μόνο εξαιτίας της απληστίας κάποιου, τότε θα ήμουν ένα τέρας στο ίδιο επίπεδο με τους δράστες αυτής της πράξης αν αρνιόμουν σε αυτή τη γυναίκα την αλήθεια.
Από την άλλη, η βιολογική μητέρα του Θάιντεν, η Μαρία Αντζέλικα, λέει ότι δεν είχε πει ποτέ στα άλλα της παιδιά για το μωρό που νόμιζε ότι είχε πεθάνει.
«Κλείστηκα στον δικό μου κόσμο και υπέφερα πολύ», είπε. «Μου είπαν ότι πέθανε. Εμπιστεύεσαι τα λόγια των γιατρών και των νοσηλευτών γιατί είναι αυτοί που κάνουν κουμάντο στο νοσοκομείο. Δεν μπορείς να διανοηθείς ότι κάποιος μπορεί να κάνει κάτι τόσο απαίσιο».
Μέχρι στιγμής, μόνο μη κερδοσκοπικές οργανώσεις όπως οι Nos Buscamos και η Hijos y Madres del Silencio (Γιοι και Μητέρες της Σιωπής) εργάζονται για την επανασύνδεση των υιοθετημένων με τις οικογένειές τους.
Η Nos Buscamos, για παράδειγμα, δεν λαμβάνει κρατική χρηματοδότηση και βασίζεται σε εθελοντές για τη συχνά μακροχρόνια διαδικασία που χρειάζεται για την επιβεβαίωση των σχέσεων των ανθρώπων μέσω των τεστ DNA.
Η Ντελ Ρίο λέει ότι η κυβέρνηση της Χιλής δεν έχει κάνει ουσιαστικά τίποτα για να βοηθήσει και δεν έχει αναγνωρίσει αυτό που συνέβη ούτε έχει ζητήσει συγγνώμη.
«Συνεργαζόμαστε με τους τρεις τελευταίους προέδρους και όλοι μας έδωσαν συγχαρητήρια γι’ αυτό που κάνουμε, αλλά και πάλι η κυβέρνηση ή το κράτος της Χιλής δεν το έχουν αναγνωρίσει ως ένα κομμάτι της ιστορία που πραγματικά συνέβη», είπε.
Ο Θάιντεν είπε ότι πλέον έχει έρθει ώρα για να λογοδοτήσουν. Για αρχή, ο ίδιος θέλει να δει την κυβέρνηση της Χιλής να αναγνωρίζει το κακό που υπέστησαν και να κάνει ό,τι μπορεί για να βοηθήσει τις οικογένειες να επανενωθούν, όπως το να πληρώσουν για τα ταξίδια. Θέλει επίσης η κυβέρνηση να πληρώσει για την ψυχολογική στήριξη των ανθρώπων αυτών, αλλά και για τον εντοπισμό και τη καταδίκη όσων βοήθησαν στην παράνομη πώληση των μωρών.
Στο μεταξύ, ο Θάιντεν λέει πως θα συνεχίσει να δημιουργεί ισχυρούς δεσμούς με την οικογένειά του στη Χιλή και να δημιουργεί τις πρώτες κοινές αναμνήσεις τους.
