Οι επιστήμονες το 2024 κατάφεραν να λύσουν μια σειρά από μυστήρια που απασχολούσαν την ανθρωπότητα για αιώνες
Κάθε χρόνο μια σειρά από μυστήρια που κρατούν ακόμα και αιώνες αποκαλύπτονται. Έτσι και φέτος οι επιστήμονες κατάφεραν να αποκαλύψουν την αλήθεια για μυστικά που περιβάλλουν φιγούρες της ιστορίας, τόσο γνωστές όσο και άγνωστες, για να αποκαλύψουν περισσότερα για τις μοναδικές ιστορίες τους.
Το CNN συγκέντρωσε μια λίστα με τις περιπτώσεις στις οποίες η επιστήμη μας βοήθησε το 2024 να κατανοήσουμε καλύτερα κάποιες ιστορικές στιγμές και ιστορικά πρόσωπα, αν και σε ορισμένες περιπτώσεις, οδήγησε σε περισσότερα μυστήρια που δεν έχουν ακόμη ξεδιαλυθεί.
Ο πρώτος μετανάστης της ιστορίας
Μια λεπτομερής ανάλυση του σμάλτου των δοντιών, της πέτρας και του κολλαγόνου των οστών ενός σκελετού βοήθησε τους ερευνητές να αποκαλύψουν λεπτομέρειες για τον «Άνθρωπο του Vittrup» (κεντρική ΦΩΤΟ), ο οποίος ήταν τελικά ένας… μετανάστης της Λίθινης Εποχής που πέθανε βίαια σε ένα βάλτο στη βορειοδυτική Δανία πριν από περίπου 5.200 χρόνια.
Τα λείψανά του, που ανασύρθηκαν από έναν βάλτο στο Vittrup της Δανίας το 1915, βρέθηκαν δίπλα σε ένα ξύλινο ρόπαλο που πιθανότατα χρησιμοποιήθηκε για να τον χτυπήσουν στο κεφάλι. Ωστόσο, μέχρι φέτος, τίποτα άλλο δεν ήταν γνωστό γι’ αυτόν.
Χρησιμοποιώντας αναλυτικές μεθόδους της τελευταίας τεχνολογίας, ο Άντερς Φίσερ, ερευνητής έργου στο τμήμα ιστορικών σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Γκέτεμποργκ στη Σουηδία, και οι συνεργάτες του προσπάθησαν να «βρουν το άτομο πίσω από τον σκελετό» και να αφηγηθούν την ιστορία του γηραιότερου γνωστού μετανάστη στο ιστορία της Δανίας.
Μέσω της ανάλυσης του DNA, αποκαλύφθηκε ότι ο «Άνθρωπος του Vittrup» μεγάλωσε κατά μήκος των Σκανδιναβικών ακτών και ανήκε σε μια κοινότητα κυνηγών-τροφοσυλλεκτών, απολαμβάνοντας μια δίαιτα με ψάρια, φώκιες και φάλαινες. Αλλά η ζωή του άλλαξε άρδην στα τέλη της εφηβείας του, όταν μετακόμισε στη Δανία και η διατροφή του άλλαξε σε αυτή ενός αγρότη, αφού πλέον ξεκίνησε να τρώει πρόβατα και κατσίκια. Ο άντρας αυτός τελικά πέθανε μεταξύ 30 και 40 ετών.
Ο «Άνθρωπος του Vittrup» μπορεί να δολοφονήθηκε στο πλαίσιο κάποιας θυσίας ή ίσως απλώς να βρισκόταν στο λάθος μέρος τη λάθος στιγμή. Αλλά ο Φίσερ με τη χρήση πολλαπλών τεχνικών αποκάλυψε με σιγουριά κάποιες πτυχές της ταυτότητάς του.
«Στην περίπτωση του «Ανθρώπου του Vittrup» συναντάμε έναν γνήσιο μετανάστη πρώτης γενιάς και μπορούμε να παρακολουθήσουμε την αξιοσημείωτη γεωγραφική και διατροφική του μετάβαση από τη βόρεια στη νότια Σκανδιναβία και από τη ζωή ενός ψαρά-κυνηγού-τροφοσυλλέκτη στον τρόπο ζωής του αγρότη», είπε.
Ο άνθρωπος στο πηγάδι
Οι ερευνητές κατάφεραν να συνδέσουν την ταυτότητα ενός σκελετού που βρέθηκε σε ένα πηγάδι του κάστρου με απόσπασμα από ένα σκανδιναβικό κείμενο 800 ετών.
Το έπος Sverris, το οποίο αφηγείται την ιστορία του βασιλιά Sverre Sigurdsson, αναφέρεται μεταξύ άλλων και σε έναν στρατό εισβολής, ο οποίος πέταξε το νεκρό σώμα ενός άντρα σε ένα πηγάδι στο κάστρο Σβέρεσμποργκ της Νορβηγίας το 1197 σε μια πιθανή προσπάθεια να δηλητηριάσει την παροχή νερού.
Μια ομάδα επιστημόνων μελέτησε νωρίτερα φέτος τα οστά που ανακαλύφθηκαν στο πηγάδι του κάστρου το 1938. Χρησιμοποιώντας χρονολόγηση με ραδιενεργό άνθρακα, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα οστά ήταν ηλικίας περίπου 900 ετών. Η γενετική αλληλουχία των δειγμάτων των δοντιών αποκάλυψε ότι ο άνθρωπος του πηγαδιού είχε μεσαίο τόνο δέρματος, μπλε μάτια και ανοιχτά καστανά ή ξανθά μαλλιά. Μάλιστα, το ανατρεπτικό στοιχείο ήταν ότι το DNA του δεν συμβάδιζε με αυτό του ντόπιου πληθυσμού.
«Η μεγαλύτερη έκπληξη για όλους μας ήταν ότι ο άνθρωπος του πηγαδιού δεν προερχόταν από τον ντόπιο πληθυσμό, αλλά η καταγωγή του ανάγεται σε μια συγκεκριμένη περιοχή στη νότια Νορβηγία. Αυτό υποδηλώνει ότι ο εχθρικός στρατός πέταξε έναν από τους νεκρούς του στο πηγάδι», δήλωσε τον Οκτώβριο ο συν-συγγραφέας της μελέτης Μάικλ Μάρτιν, καθηγητής στο τμήμα φυσικής ιστορίας στο Πανεπιστημιακό Μουσείο του Νορβηγικού Πανεπιστημίου Επιστήμης και Τεχνολογίας στο Τρόντχαϊμ.
Απομυθοποίηση ενός «χαμένου πρίγκιπα»
Οι εξελίξεις που έχουν σημειωθεί στη μοριακή γενετική τις τελευταίες δύο δεκαετίες βοήθησαν τους ερευνητές να ξεδιαλύνουν ένα ιστορικό μυστήριο για τον λεγόμενο «χαμένο πρίγκιπα» που εμφανίστηκε φαινομενικά από το πουθενά στα μέσα του 19ου αιώνα στη Γερμανία.
Για 200 χρόνια, υπήρχε η εικασία ότι ένας μυστηριώδης άνδρας ονόματι Κάσπαρ Χάουζερ ήταν ένα χαμένο μέλος της γερμανικής βασιλικής οικογένειας. Όταν βρέθηκε να περιπλανιέται χωρίς στοιχεία ταυτότητας στη Νυρεμβέργη τον Μάιο του 1828 σε ηλικία 16 ετών, ο Χάουζερ μετά βίας μπόρεσε να επικοινωνήσει με όσους τον ανέκριναν.
Η ιστορία ότι ο Χάουζερ ήταν ένας πρίγκιπας, της βασιλικής οικογένειας του Μπάντεν στη σημερινή νοτιοδυτική Γερμανία, ο οποίος έπεσε θύμα απαγωγής εξαπλώθηκε αστραπιαία.
Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει πολλές μελέτες γενετικών δεδομένων που ελήφθησαν από αντικείμενα που ανήκαν στον Χάουζερ, αλλά τα αντικρουόμενα αποτελέσματα οδήγησαν μέχρι τώρα σε αδιέξοδο.
Φέτος, οι ερευνητές διεξήγαγαν μια νέα ανάλυση των δειγμάτων μαλλιών του Χάουζερ και μπόρεσαν να αποδείξουν ότι το μιτοχονδριακό DNA του, δηλαδή ο γενετικός κώδικας που μεταδίδεται από την πλευρά της μητέρας, δεν ταίριαζε με το μιτοχονδριακό DNA από την βασιλική οικογένεια Μπάντεν.
Ο μύθος σχετικά με τον χαμένο πρίγκιπα μπορεί να διαψεύστηκε, αλλά ένα άλλο μυστήριο δημιουργήθηκε: ποιος ήταν τελικά αυτός ο άνθρωπος; Όπως γράφει η ταφόπλακά του, ο Χάουζερ παραμένει «ο γρίφος της εποχής του».
Ένας άρρωστος, βασανισμένος συνθέτης
Ο κλασικός συνθέτης Λούντβιχ βαν Μπετόβεν πέθανε το 1827 στα 56 του μετά από μια ζωή στιγματισμένη από διάφορες παθήσεις, όπως κώφωση, ηπατική νόσο και γαστρεντερικά προβλήματα. Ο συνθέτης πριν πεθάνει είχε εκφράσει την επιθυμία οι ασθένειές του να μελετηθούν όσο γίνεται περισσότερο «ώστε ο κόσμος να συμφιλιωθεί μαζί μου τουλάχιστον μετά το θάνατό μου».
Τον Μάιο, οι ερευνητές δημοσίευσαν μια μελέτη για την οποία ανέλυσαν τούφες μαλλιών που ανήκαν σίγουρα στον συνθέτη. Η ανάλυση έδειξε ότι στα μαλλιά υπήρχαν υψηλά επίπεδα μολύβδου κάτι που σύμφωνα με τους ερευνητές δείχνει ότι είχε δηλητηρίαση από μόλυβδο, η οποία μπορεί να συνέβαλε στα επαναλαμβανόμενα προβλήματα υγείας του.
Εκτός από μόλυβδο, τα μαλλιά του Μπετόβεν περιείχαν επίσης αυξημένες ποσότητες αρσενικού και υδραργύρου. Πώς όμως οι ουσίες αυτές κατέληξαν στον οργανισμό του συνθέτη; Οι ερευνητές προτείνουν πως αυτό πιθανότατα οφείλεται σε μια μακροχρόνια διατροφή με ψάρια από τον μολυσμένο ποταμό Δούναβη και κρασιού, στο οποίο είχε χρησιμοποιηθεί μόλυβδος ώστε να γίνει πιο γλυκό και να συντηρηθεί καλύτερα.
«Οι άνθρωποι λένε ‘Η μουσική είναι η μουσική, γιατί χρειάζεται να γνωρίζουμε όλα αυτά;’ Αλλά στη ζωή του Μπετόβεν, υπάρχει σύνδεση μεταξύ του πόνου του και της μουσικής», δήλωσε ο Γουίλιαμ Μέρεντιθ, μελετητής του Μπετόβεν και συν-συγγραφέας της μελέτης.
Ο χαμένος πρόγονος
Τον Μάρτιο μια ομάδα ερευνητών χρησιμοποίησε νέες τεχνικές ανάλυσης DNA με σκοπό να ρίξει φως στη μοίρα των μελών της οικογένειας του πρώτου προέδρου των ΗΠΑ, Τζορτζ Ουάσιγκτον.
Ο μικρότερος αδελφός του Ουάσιγκτον, Σάμουελ, ο οποίος πέθανε το 1781, και άλλα 19 μέλη της οικογένειας θάφτηκαν σε ένα νεκροταφείο στο κτήμα του Σάμουελ κοντά στο Τσαρλς Τάουν της Δυτικής Βιρτζίνια.
Ωστόσο, ορισμένοι από τους τάφους δεν είχαν τα ονόματα των «ενοίκων» τους, πιθανότατα για να αποτρέψουν τη σύληση των ταφών, είπε στο CNN τον Μάρτιο η Κόρτνεϊ Καβανίνο, ερευνήτρια στο Εργαστήριο Αναγνώρισης DNA του Συστήματος Ιατρικών Εξετάσεων των Ενόπλων Δυνάμεων. Έτσι, είναι άγνωστο για παράδειγμα ποιος τάφος ανήκει στον Σάμουελ Ουάσινγκτον. Η ομάδα μελέτης πραγματοποίησε τις ανασκαφές για να βρει τον τελευταίο τόπο ανάπαυσης του Σάμουελ, ωστόσο το πού βρίσκεται ο τάφος του αδερφού του Τζορτζ Ουάσινγκτον τελικά συνεχίζει να παραμένει μυστήριο.
Η Καβανίνο ηγήθηκε μιας ομάδας που μελέτησε λείψανα που είχαν ανασκαφεί από το νεκροταφείο το 1999, εντοπίζοντας όμως τελικά δύο από τους εγγονούς του Σάμουελ καθώς και τη μητέρα τους. Μάλιστα, χρησιμοποιώντας το DNA ενός εν ζωή απογόνου της οικογένειας Ουάσινγκτον, οι ερευνητές κατάφεραν να ταυτοποιήσουν ότι ο άντρας αυτός συνδέεται άμεσα με το ένα από τα δύο εγγόνια του Σάμουελ. Οι περίπλοκες μέθοδοι που χρησιμοποίησαν αποτέλεσαν τομή καθώς μπορούν να συνδέσουν τα λείψανα ανθρώπων με μακρινούς απογόνους τους. Έτσι, θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τον εντοπισμό άγνωστων λειψάνων όσων έχουν υπηρετήσει στο στρατό, ήδη από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Η αποκάλυψη ενός σκανδάλου
Μια έρευνα σε τάφους που βρέθηκαν στον βρετανικό οικισμό Τζέιμσταουν της Βιρτζίνια των ΗΠΑ, αποκάλυψε ένα κρυμμένο σκάνδαλο της οικογένειας του πρώτου κυβερνήτη της αποικίας, Τόμας Γουέστ, ο οποίος ανέλαβε τη θέση αυτή το 1610, αφού έφτασε λίγο πριν στον «Νέο Κόσμο» με τα αδέρφια του και άλλα μέλη της οικογένειάς του.
Οι ερευνητές ανέλυσαν το DNA από δύο σκελετούς ανδρών που βρέθηκαν στους τάφους και όπως αποκαλύφθηκε οι δύο άνδρες συνδέονταν με τον Γουέστ μέσω μιας κοινής μητρικής καταγωγής. Ένας από τους άντρες, ο λοχαγός Γουίλιαμ Γουέστ, γεννήθηκε απροσδόκητα από τη θεία του κυβερνήτη από την πλευρά της μητέρας του, την Ελίζαμπεθ και ήταν πιθανότατα νόθο παιδί.
Αυτό υποδεικνύεται καθώς οι λεπτομέρειες της γέννησης του Γουίλιαμ Γουέστ αφαιρέθηκαν σκόπιμα από τα γενεαλογικά αρχεία της επιφανούς βρετανικής οικογένειας εκείνη την εποχή, όπως ανακάλυψαν οι ερευνητές, υπονοώντας ότι το μυστικό της πραγματικής καταγωγής του είναι αυτό που τον οδήγησε πιθανότατα να διασχίσει τον Ατλαντικό Ωκεανό και να ενταχθεί στην αποικία.
Μέσα στο μυαλό (και στα εργαστήρια) των διάσημων αστρονόμων
Ο Δανός αστρονόμος Τίχο Μπράχε είναι γνωστός για τις ανακαλύψεις του σχετικά με τα ουράνια σώματα κατά τον 16ο αιώνα. Αλλά ήταν επίσης αλχημιστής αφοσιωμένος στην παρασκευή μυστικών φαρμάκων για εκλεκτούς πελάτες, όπως ο Ροδόλφος ο Β’, ο αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.
Οι αλχημιστές της Αναγέννησης κρατούσαν το έργο τους κρυφό, και λίγες αλχημικές «συνταγές» τους έχουν επιβιώσει μέχρι σήμερα. Αν και το αλχημικό εργαστήριο του Μπράχε, που βρίσκεται κάτω από το κάστρο του και το παρατηρητήριο Uraniborg, καταστράφηκε μετά το θάνατό του, οι ερευνητές πραγματοποίησαν χημική ανάλυση σε θραύσματα γυαλιού και κεραμικών που ανακτήθηκαν από την τοποθεσία.
Η ανάλυση εντόπισε στα θραύσματα αυτά στοιχεία όπως το νικέλιο, ο χαλκός, ο ψευδάργυρος, ο κασσίτερος, ο υδράργυρος, ο χρυσός, ο μόλυβδος και μια μεγάλη έκπληξη: το βολφράμιο, το οποίο ως τότε δεν είναι καν περιγραφεί ως στοιχείο. Είναι πιθανό ότι ο Μπράχε το απομόνωσε από κάποιο ορυκτό χωρίς να το καταλάβει, αλλά η ανακάλυψη εγείρει νέα ερωτήματα σχετικά με το μυστικό έργο του.
Από την άλλη, αιώνες αφότου ο Γερμανός αστρονόμος Γιόχαν Κέπλερ αποτύπωσε σε σκίτσα το 1607 μια σειρά από ηλιακές κηλίδες κατά τις παρατηρήσεις του στην επιφάνεια του ήλιου, τα πρωτοποριακά του σχέδια βοήθησαν τους επιστήμονες να συνθέσουν την ιστορία του ηλιακού κύκλου του ήλιου.
Ενώ κάθε κύκλος ηλιακής δραστηριότητας διαρκεί συνήθως περίπου 11 χρόνια, υπήρξαν στιγμές που ο ήλιος συμπεριφέρθηκε διαφορετικά από το αναμενόμενο. Τα ξεχασμένα ως τώρα σχέδια του Κέπλερ, που έγιναν πολύ πριν από την εμφάνιση των τηλεσκοπίων, αναλύθηκαν ξανά φέτος από τους επιστήμονες στην προσπάθειά τους να μάθουν περισσότερα για το Maunder Minimum, μια περίοδο εξαιρετικά αδύναμων και μη φυσιολογικών ηλιακών κύκλων με ελάχιστες ηλιακές κηλίδες που σημειώθηκαν μεταξύ των ετών 1645 και 1715.
Ο Κέπλερ δημιούργησε τα σχέδια του χρησιμοποιώντας μια κάμερα obscura: μια συσκευή με μια μικρή τρύπα στην πλευρά του οργάνου με την οποία μπορούσε να προβάλει την εικόνα του ήλιου σε ένα φύλλο χαρτιού. Τα σκίτσα του καταγράφουν ηλιακές κηλίδες, οι οποίες βοήθησαν τους αστρονόμους να προσδιορίσουν ότι οι ηλιακοί κύκλοι συνέβαιναν ακόμα όπως αναμενόταν όταν ο Κέπλερ παρατήρησε τον ήλιο και δεν διαρκούσαν για ασυνήθιστα μεγάλο χρονικό διάστημα όπως πίστευαν προηγουμένως.
