Εκμεταλλευόμενη το κενό που έχει δημιουργηθεί στη Μέση Ανατολή μετά και τις εξελίξεις στη Συρία, η Τουρκία επιδιώκει να αναλάβει ρόλο «ρυθμιστή» στην περιοχή με πολλαπλές στοχεύσεις. Πρώτο μέλημα της κυβέρνησης του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, είναι να «ακρωτηριάσει» την κυπριακή ΑΟΖ, ένα σχέδιο που μετρά χρόνια επιχειρώντας να νομιμοποιήσει το Ψευδοκράτος.
Εδώ και μέρες τα τουρκικά μέσα φιλοξενώντας «φωνές» φιλικές προς τον Τούρκο Πρόεδρο, επιχειρούν να δημιουργήσουν κλίμα για οριοθέτηση ΑΟΖ ανάμεσα στην Τουρκία και τη Συρία στα πρότυπα του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου, παραβιάζοντας αυτή τη φορά τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας στην περιοχή.
Πρόκειται για ένα σχέδιο το οποίο δεν γεννήθηκε μετά την ανατροπή του Άσαντ, αλλά «δουλευόταν» χρόνια πριν στο πλαίσιο του αναθεωρητικού και αλυτρωτικού δόγματος της Γαλάζιας Πατρίδας (Mavi Vatan), με το οποίο η γείτονα αμφισβητεί την κυριαρχία των νησιών του Αιγαίου όπως και της ελληνικής και κυπριακής ΑΟΖ.
Με επιστολή στις 18 Μαρτίου 2020 που έστειλε ο τότε Μόνιμος Αντιπροσώπος της Τουρκίας στα Ηνωμένα Έθνη, Φεριντούν Χ. Σινιρλιόγλου, στον Γενικό Γραμματέα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, αποτυπώνεται το ολιστικό σχέδιο των κατά καιρούς τουρκικών διεκδικήσεων μέσω του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου.
Το μεγάλο παζάρι Ερντογάν στη Συρία και ο πόθος του για ΑΟΖ – Ο καθηγητής Σωτήρης Σέρμπος εξηγεί
Στην εν λόγω επιστολή αναφέρεται «ότι τα εξωτερικά όρια της τουρκικής υφαλοκρηπίδας στην Ανατολική Μεσόγειο ακολουθούν τη μέση γραμμή μεταξύ των τουρκικών και αιγυπτιακών ακτών σε σημείο που θα καθοριστεί στα δυτικά της 28° 00′ 00″E, σύμφωνα με το αποτέλεσμα μελλοντικών συμφωνιών οριοθέτησης μεταξύ όλων των σχετικών κρατών, και με αρχές ισότητας, λαμβάνοντας υπόψη όλες τις ειδικές και σχετικές συνθήκες που βασίζονται στο διεθνές δίκαιο.
Σύμφωνα με την προαναφερθείσα θέση της Τουρκίας, στις 27 Νοεμβρίου 2019 υπεγράφη το Μνημόνιο Κατανόησης μεταξύ της Κυβέρνησης της Δημοκρατίας της Τουρκίας και της Κυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας-Κράτους της Λιβύης για την οριοθέτηση των περιοχών θαλάσσιας δικαιοδοσίας στη Μεσόγειο, το οποίο επικυρώθηκε και από τις δύο χώρες και στη συνέχεια τέθηκε σε ισχύ από τις 8 Δεκεμβρίου 2019».
Δείτε τον χάρτη
Χάρτης από την επιστολή που έστειλε ο τότε Μόνιμος Αντιπροσώπος της Τουρκίας στα Ηνωμένα Έθνη, Φεριντούν Χ. Σινιρλιόγλου στον ΓΓ ΟΗΕ, στις 18 Μαρτίου του 2020
Σύμφωνα με τον χάρτη που εμφανίζεται στην επιστολή, η Τουρκία μέσω του παράνομου τουρκολιβυκού Μνημονίου θέλησε να αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο μελλοντικής περαιτέρω επέκτασης της Γαλάζιας Πατρίδας. Στο Παράρτημα ΙΙ του Μνημονίου αυτού, ορίζονται 18 σημεία βάσης στις τουρκικές ακτές και άλλα 18 σημεία βάσης στις λιβυκές ακτές. Στο δε, άρθρο Ι παρ. 3 του Μνημονίου ορίζεται ότι οι συντεταγμένες των σημείων βάσης που εμφαίνονται στο Παράρτημα χρησιμοποιούνται για να καθορίσουν την μέση γραμμή ίσης απόστασης (Base points coordinates that are used to determine the equidistance line are shown in Annex) Εάν αποτυπωθεί αυτή η μέση γραμμή που ορίζεται στο άρθρο Ι παρ. 3, η οποία διέρχεται πάνω από το έδαφος της Κρήτης, και ενωθούν με γραμμή τα άκρα της με τα σημεία βάσης 1 και 18 τόσο των τουρκικών όσο και των λιβυκών ακτών, εμφανίζεται μία ευρύτερη περιοχή η οποία προφανώς περιγράφει τις τουρκικές βλέψεις στην περιοχή.
Η Τουρκία επιχειρεί να περάσει τη νομιμοποίηση του Ψευδοκράτους, όπως αποδεικνύεται και στην επιστολή του τότε Μόνιμου Αντιπροσώπου της Τουρκίας στα Ηνωμένα Έθνη, Φεριντούν Χ. Σινιρλιόγλου, στον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ όπου υπογραμμίζεται ότι «επιπλέον του γεγονότος ότι η ελληνοκυπριακή διοίκηση δεν είναι αρμόδια να εκπροσωπεί ολόκληρη τη νήσο Κύπρο και ως τέτοια δεν μπορεί να διεκδικήσει de jure ή/και de facto δικαιοδοσία ή κυριαρχία επί αυτών των περιοχών, είναι ενάντια στο νομικό υπόβαθρο» και συνεχίζει ότι «οποιαδήποτε αξίωση σχετικά με τις δραστηριότητες υδρογονανθράκων της Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου θα πρέπει να απευθύνεται στην Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου».
Αθήνα και Λευκωσία σε διπλωματική εγρήγορση
Η Τουρκία προσπαθεί μέσω της Συρίας να προωθήσει τα σχέδιά της για την Ανατολική Μεσόγειο την ώρα μάλιστα που προετοιμάζεται η φημολογούμενη επίσκεψη του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στη Δαμασκό. Τόσο ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης όσο και ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης ενημέρωσαν τους Ευρωπαίους εταίρους προ ημερών για τους κινδύνους, που θα μπορούσαν να προκύψουν για τη σταθερότητα της ευρύτερης περιοχής σε περίπτωση που η Άγκυρα προχωρήσει σε οριοθέτηση Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης με το νέο καθεστώς στη Συρία.
Ο πρωθυπουργός κατά τη συνέντευξη τύπου, που παρεχώρησε στις Βρυξέλλες μετά το πέρας των εργασιών της Συνόδου Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης την προηγούμενη εβδομάδα επανέλαβε ότι το τουρκολιβυκό μνημόνιο είναι παράνομο και άκυρο ενώ παράλληλα τόνισε πώς είναι πολύ νωρίς για να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα για το ρόλο της Τουρκίας στη Συρία υπογραμμίζοντας «αυτό το οποίο μας ενδιαφέρει όλους -και πιστεύω ότι θα έπρεπε να ενδιαφέρει και την Τουρκία- είναι η υπεράσπιση της εδαφικής ακεραιότητας της Συρίας και η δυνατότητα να προκύψει ένα καινούργιο καθεστώς με δημοκρατική νομιμοποίηση, το οποίο πρώτα και πάνω απ’ όλα θα σέβεται τα δικαιώματα των θρησκευτικών μειονοτήτων».
Σε κάθε περίπτωση, Αθήνα και Λευκωσία παρακολουθούν τις εξελίξεις διαμηνύοντας ότι θα προβούν σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες. Μετά από εισήγηση του πρωθυπουργού, θα πραγματοποιηθεί έκτακτη Σύνοδος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Άμυνα στις 3 Φεβρουαρίου.
