Τα lockdowns «εξόντωσαν» τον ψυχικό κόσμο των εφήβων – Αποκαλυπτική έρευνα

Πέραν των σοβαρότατων οικονομικών συνεπειών, θα έχουμε όλοι να αντιμετωπίσουμε και τις ψυχικές. Και κυρίως τα νέα παιδιά, οι έφηβοι. Ο ψυχικός κόσμος των οποίων εξοντώθηκε ψυχρά και με πλήρη αδιαφορία για τις επιπτώσεις.
Τα συμπεράσματα ποσοτικής και ποιοτικής έρευνας που έγινε στη Μονάδα Εφηβικής Υγείας (Μ.Ε.Υ.) ΕΚΠΑ αλλά και από τη γραμμή «Υποστηρίζω» που λειτουργεί στο Νοσοκομείο Παίδων «Παν. & Αγλ. Κυριακού», είναι ανατριχιαστικά:

Ο εθισμός των εφήβων στο διαδίκτυο λόγω των lockdowns σχεδόν διπλασιάστηκε, με τις διαδικτυακές συμπεριφορές υψηλού κινδύνου να αγγίζουν το 50%. Την ίδια στιγμή, αυξήθηκε κατά 10% ο αυτοτραυματισμός στα κορίτσια, ενώ παρατηρήθηκε διπλασιασμός του καταθλιπτικού συναισθήματος και στα δύο φύλα.
Οι αλλαγές στη συμπεριφορά των εφήβων εντάθηκαν στο δεύτερο lockdown
Για τα σημαντικά προβλήματα στην ψυχοκοινωνική υγεία παιδιών και εφήβων, μίλησε στο Πρακτορείο Fm και στην εκπομπή της Τάνιας Η. Μαντουβάλου «104,9 ΜΥΣΤΙΚΑ ΥΓΕΙΑΣ» η αναπλ. καθ. Παιδιατρικής – Εφηβικής Ιατρικής, Επιστημονική Υπεύθυνη της Μονάδας Εφηβικής Υγείας Άρτεμις Τσίτσικα.

Κατά τη διάρκεια του πρώτου lockdown, όπου σημειώθηκε μία αιφνίδια και απότομη μεταβολή της καθημερινότητας , αλλά δεν υπήρχε γνώση για το τι ακριβώς συμβαίνει, είδαμε πολλές αλλαγές στη συμπεριφορά των εφήβων, οι οποίες εντάθηκαν στο δεύτερο lockdown, αναφέρει η παιδίατρος.

«Παρατηρήθηκε ένα υπερβολικό άγχος, κάποιες φοβίες, καταθλιπτικό συναίσθημα που σχεδόν διπλασιάστηκε, και το κυριότερο, ένα αίσθημα παραίτησης και έλλειμμα προοπτικής. Στα κορίτσια είδαμε μία εσωτερίκευση, σε κάποιες περιπτώσεις είδαμε αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές, όπως ο αυτοτραυματισμός, που έφτασε το 10% σύμφωνα με τις παρατηρήσεις μας, αλλά και από τη διεθνή βιβλιογραφία. Ενώ τα αγόρια είχαν μία επιθετικού τύπου εξωστρεφή συμπεριφορά και υπήρξαν και επεισόδια ενδοοικογενειακά, αλλά και στο ευρύτερο περιβάλλον τους».

Χρειάζεται να πει κι άλλα δηλαδή η γιατρός για να καταλάβουμε τι «έγκλημα» διαχείρισης της κατάστασης έχει γίνει; Και όμως, χρειάζεται.

Ίσως και σε δύο χρόνια η επιστροφή στην ψυχοκοινωνική κανονικότητα

Τα μικρότερα παιδιά σύμφωνα με την κ. Τσίτσικα, αντιδρούν περισσότερο με άτυπες συμπεριφορές, πχ αντιδρούν υπερβολικά σε μία άσχετη στιγμή, ή δεν συνεργάζονται, ειδικά όταν κάποιος δεν τους εξηγεί τι ακριβώς συμβαίνει και ακούν πχ ψιθύρους στο σπίτι. Έτσι νιώθουν ανασφάλεια και γεμίζουν άγχος που εκδηλώνεται σε όλο το φάσμα των δραστηριοτήτων τους, γιατί καταλαβαίνουν ότι κάτι δεν πάει καλά.

«Όσον αφορά την “ψηφιακή ζωή” των εφήβων, προ πανδημίας σε έρευνα που είχαμε κάνει στην επικράτεια ήδη ήταν πολύ ψηλά τα ποσοστά εθισμού, έφταναν στο 30-40% του εφηβικού πληθυσμού, με τη σοβαρή συμπεριφορά εξάρτησης να αγγίζει το 8%. Τώρα πλέον φτάνουν στο 50-60% και η σοβαρή συμπεριφορά εξάρτησης αγγίζει έως και το 15%. Επίσης παρατηρείται μία αύξηση διαδικτυακών συμπεριφορών υψηλού κινδύνου, όπως ο εκφοβισμός που έφτασε το 50%, ρητορική του μίσους, επιθετικότητα δηλαδή ψηφιακά. Είδαμε μία υπερβολή στη χρήση του διαδικτύου. Η τηλεκπαίδευση που ήταν μία αναγκαία συνθήκη και προσέφερε πολλά, σίγουρα κούρασε και είχε μία μεγάλη επίπτωση στη σχολική τους ζωή, καθώς παρατηρήθηκε σχολική άρνηση, έλλειμμα κινήτρου να βγαίνουν από το σπίτι κλπ».

Σχετικά με το πώς θα εξελιχθούν και πότε θα εξαλειφθούν όλα αυτά τα προβλήματα που δημιουργήθηκαν στην ψυχοκοινωνική υγεία παιδιών και εφήβων η κ Τσίτσικα αναφέρει ότι πρόκειται για μία κατάσταση που θα μας ακολουθήσει για μήνες, ίσως ένα ή δύο χρόνια. «Γιατί για να γυρίσουν τα παιδιά στην κανονικότητα χρειάζονται υποστήριξη και από την οικογένεια, αλλά και από προγράμματα που θα εφαρμόσουμε για να τα ενισχύσουμε μέσα στο σχολείο».

Ακόμα και να εφαρμοστούν όλα στην εντέλεια, είναι σίγουρο ότι τα παιδιά θα επανέλθουν σε φυσιολογική ψυχική κατάσταση; Η απάντηση θεωρούμε ότι είναι ξεκάθαρη.

*Η κ. Τσίτσικα είναι και Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Εφηβικής Ιατρικής