Σε ισχύ τέθηκαν δύο νομοθετήματα της ΕΕ που θα εξασφαλίσουν μεγαλύτερη προστασία των δημοσιογράφων και θα στηρίξουν περαιτέρω την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης:
- Στις 6 Μαΐου 2024 άρχισαν να εφαρμόζονται νέοι κανόνες κατά των στρατηγικών αγωγών σε βάρος της δημόσιας συμμετοχής (SLAPPs), παρέχοντας στους δημοσιογράφους και τους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων εργαλεία για την καταπολέμηση καταχρηστικών δικαστικών διαδικασιών.
- Στις 7 Μαΐου 2024 τέθηκε σε ισχύ η Ευρωπαϊκή Πράξη για την Ελευθερία των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης. Η εν λόγω Πράξη υποστηρίζει τη συντακτική ανεξαρτησία και τον πλουραλισμό των μέσων ενημέρωσης, ενισχύει τη διαφάνεια και τη δικαιοσύνη και προωθεί την καλύτερη συνεργασία των αρχών μέσων ενημέρωσης μέσω ενός νέου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Υπηρεσιών Μέσων Ενημέρωσης.
Οι πρωτοβουλίες αυτές αποτελούν μέρος μιας ευρωπαϊκής στρατηγικής για τα μέσα ενημέρωσης, η οποία βασίζεται στο Ευρωπαϊκό Σχέδιο Δράσης για τη Δημοκρατία και στο Σχέδιο Δράσης για τα μέσα ενημέρωσης και τα οπτικοακουστικά μέσα. Πρόσφατη μελέτη δείχνει επίσης ότι οι χώρες της ΕΕ σημειώνουν πρόοδο στην εφαρμογή της σύστασης της Επιτροπής για την προστασία, την ασφάλεια και την ενδυνάμωση των δημοσιογράφων. Οι νέοι κανόνες θα βοηθήσουν να διασφαλιστεί ότι οι δημοσιογράφοι μπορούν να επιτελούν το έργο τους σε ένα υγιές τοπίο των μέσων ενημέρωσης.
Την ίδια ώρα, η ΕΣΗΕΑ διέγραψε για έξι μήνες τον διευθυντή της εφημερίδας political.gr Κώστα Τσιτούνα, αναφορικά με δημοσιεύματα της εφημερίδας για τον Θανάση Κουκάκη.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με Πειθαρχικό Συμβούλιο της ΕΣΗΕΑ ο Κώστας Τσιτούνας κρίθηκε ομόφωνα πειθαρχικά ελεγκτέος για αντισυναδελφική και αντιδεοντολογική συμπεριφορά και «ομόφωνα, επιβλήθηκε η διατήρηση της πρωτόδικης ποινής της προσωρινής διαγραφής 6 μηνών από τα μητρώα της ΕΣΗΕΑ».
Σύμφωνα με το σκεπτικό της απόφασης το Πειθαρχικό της ΕΣΗΕΑ «διαπιστώνει με θλίψη πως, η ερευνητική δημοσιογραφία κινδυνεύει να εξαφανιστεί και όχι μόνον από τον Ελληνικό Τύπο. Όποιος δημοσιογράφος τολμά να πράξει το αυτονόητο, τότε γίνεται στόχος, σε επαγγελματικό, προσωπικό, ηθικό και οικογενειακό επίπεδο».
Ωστόσο, «το αποκορύφωμα στην “δολοφονία” χαρακτήρος του δημοσιογράφου συν. Θανάση Κουκάκη από την εφημερίδα, την οποία διευθύνει ο συν. Κώστας Τσιτούνας, είναι όταν αυτή “καλεί” τον εγκαλούντα να απαντήσει αν “πληρώνεται από το ΔΝΤ”» τονίζει η ΕΣΗΕΑ.
Παράλληλα, η Ένωση Συντακτών σημειώνει ότι «ο συν. Τ., κατηγορεί τον συν. Κ. ότι “κακώς παρεβρέθηκε”, σε εκδήλωση του ΣΥΡΙΖΑ, υπονοώντας ότι είναι πολιτικά “κατευθυνόμενος”. Ενώ ο εγκαλών παρέστη στην εκδήλωση για επαγγελματικούς λόγους, τους οποίους εξηγεί συγκεκριμένα στην κατάθεσή του. Αυτό ξεφεύγει κατά πολύ από ένα Δημοκρατικό Πολίτευμα και φυσικά, ενοχοποιείται, όχι μόνο η κοινωνική ζωή του δημοσιογράφου, αλλά και η ερευνητική-καταγγελτική δημοσιογραφία» τονίζει η ΕΣΗΕΑ και προσθέτει ότι «ο εφεσιβάλλων κατηγορεί, επίσης, τον εγκαλούντα ότι ασκεί επιθετική κριτική, σε πολιτικούς και πολιτειακούς παράγοντες, για πράξεις και παραλείψεις τους, κάτι που είναι υποχρέωση του δημοσιογράφου, εφόσον, ασκεί αξιόπιστη δημοσιογραφία».
Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με την ΕΣΗΕΑ ο Κώστας Τσιτούνας «υποστήριξε -μεταξύ άλλων- στο απολογητικό του υπόμνημα πως, από το 1784 οι εφημερίδες έχουν στήλες με παραπολιτικά σχόλια. Ναι. Αλλά όταν στα σχόλια αυτά, κάποιος αναφέρεται καθημερινά, σε ένα συγκεκριμένο πρόσωπο με φωτογραφία, κατηγορώντας τον εμμέσως, πλην σαφώς, μπορεί να θεωρηθεί στοχοποίηση. Μάλιστα, δεν επικοινώνησε ποτέ με τον εγκαλούντα να ζητήσει την άποψή του, όπως επιβάλλει η δημοσιογραφική δεοντολογία, παρότι ο εγκαλών του απέστειλε μήνυμα, ζητώντας του να σταματήσει τις χυδαιολογίες και να βοηθήσει στην ανάδειξη της υπόθεσης των υποκλοπών».
Αναλυτικά η απόφαση και το σκεπτικό της απόφασης της ΕΣΗΕΑ:
«Το Δευτεροβάθμιο Πειθαρχικό Συμβούλιο της Ενώσεως Συντακτών ΗΕΑ, συνήλθε σήμερα Πέμπτη, 25 Απριλίου 2024, στα επί της οδού Ακαδημίας 20 γραφεία του, υπό την προεδρία της προέδρου Ελένης Τράϊου και με την παρουσία των τακτικών μελών Παύλου Γερακάρη, Μιμής Τουφεξή, Κώστα Τσουπαρόπουλου, του αναπληρωματικού μέλους Άννας Κωνσταντακάκη, καθώς και της γραμματέως Μαρίας Χριστοφοράτου, προκειμένου να εξετάσει την από 31.01.24 έφεση του συν. Κ. Τ. κατά της υπ’ αριθμ. 1/2024 απόφασης του Πρωτοβαθμίου Πειθαρχικού Συμβουλίου.
Το σκεπτικό της απόφασης:
Το ΔΠΣ, αφού έλαβε υπόψη τις μαρτυρικές καταθέσεις, το απολογητικό υπόμνημα του εφεσιβάλλοντος και τα λοιπά στοιχεία του φακέλου, αποφαίνεται ως ακολούθως:
Το ΔΠΣ, διαπιστώνει με θλίψη πως, η ερευνητική δημοσιογραφία κινδυνεύει να εξαφανιστεί και όχι μόνον από τον Ελληνικό Τύπο. Όποιος δημοσιογράφος τολμά να πράξει το αυτονόητο, τότε γίνεται στόχος, σε επαγγελματικό, προσωπικό, ηθικό και οικογενειακό επίπεδο.
Η αντικειμενική ενημέρωση στη χώρα μας, πλήττεται σε βαθμό, ώστε η χώρα μας να καταλαμβάνει, πια, την τελευταία θέση στη λίστα των χωρών της Ευρώπης, σχετικά με την ελευθερία του Τύπου, σύμφωνα με αναγνωρισμένα Όργανα της Ε.Ε.
Η ερευνητική δημοσιογραφία, η οποία τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, αποκάλυψε τεράστια σκάνδαλα και θεσμικές παρανομίες, προκαλεί κραδασμούς σε οικονομικούς, πολιτειακούς και εργοδοτικούς παράγοντες, με αποτέλεσμα, οι τελευταίοι, με κάθε μέσο να προσπαθούν να αποθαρρύνουν, να δυσφημήσουν, να φιμώσουν, όσους δημοσιογράφους την υπηρετούν με «δολοφονίες» χαρακτήρων, καταχρηστικές αγωγές (SLAPPS), με εξοντωτικά πρόστιμα, απειλές, για τις οικογένειές τους και τη ζωή τους, που σε ορισμένες περιπτώσεις κατέληξαν σε δολοφονίες (Δάφνη Καρουάνα, Καραϊβάζ κ.ά).
Είναι φανερό, όπως προαναφέρθηκε, ότι στόχος είναι η ερευνητική δημοσιογραφία, η οποία “ενοχλεί”. Κατά την εξέταση της παρούσης υποθέσεως διαπιστώθηκε ότι ο συν. Κ., ο οποίος ασχολήθηκε με τις υποκλοπές, δέχθηκε, συστηματικά, βίαιες λεκτικές επιθέσεις, κατά της προσωπικότητάς του. Η συμπεριφορά αυτή, δεν συνάδει ούτε με τη Δημοκρατία, ούτε, με τις βασικές Αρχές Δημοσιογραφίας και τον Κώδικα Δεοντολογίας και ασφαλώς, με την Ελευθεροτυπία.
Ο εγκαλών στην έγκλησή του, επισημαίνει πως, με τις έρευνές του, όπως, το Σκάνδαλο των υποκλοπών, που απασχόλησε και άλλες χώρες (ειδικά από τον Απρίλιο 2022), καθώς και με το θέμα του πορίσματος της Τραπέζης Ελλάδος, για τα κακώς κείμενα της Τράπεζας Πειραιώς, επί διοικήσεως Μ. Σ., πυροδότησε την επίθεση της εφημ. Political. Ειδικότερα, μετά τη δημοσίευση του πορίσματος στους Financial Times, Inside Story και στον Πολίτη της Κύπρου.
Το αποκορύφωμα στην «δολοφονία» χαρακτήρος του δημοσιογράφου συν. Θ. Κ. από την εφημερίδα, την οποία διευθύνει ο συν. Τ., είναι όταν αυτή “καλεί” τον εγκαλούντα να απαντήσει αν “πληρώνεται από το ΔΝΤ”.
Ο συν. Τ., κατηγορεί τον συν. Κ. ότι «κακώς παρεβρέθηκε», σε εκδήλωση του Σύριζα, υπονοώντας ότι είναι πολιτικά “κατευθυνόμενος”. Ενώ ο εγκαλών παρέστη στην εκδήλωση για επαγγελματικούς λόγους, τους οποίους εξηγεί συγκεκριμένα στην κατάθεσή του. Αυτό ξεφεύγει κατά πολύ από ένα Δημοκρατικό Πολίτευμα και φυσικά, ενοχοποιείται, όχι μόνο η κοινωνική ζωή του δημοσιογράφου, αλλά και η ερευνητική-καταγγελτική δημοσιογραφία.
Ο εφεσιβάλλων κατηγορεί, επίσης, τον εγκαλούντα ότι ασκεί επιθετική κριτική, σε πολιτικούς και πολιτειακούς παράγοντες, για πράξεις και παραλείψεις τους, κάτι που είναι υποχρέωση του δημοσιογράφου, εφόσον, ασκεί αξιόπιστη δημοσιογραφία.
Το ΔΠΣ, έκρινε από τις μαρτυρικές καταθέσεις, ότι με τη συχνή αναφορά στο πρόσωπο του συν. Κ. από τον συν. Τ. στην εφημερίδα Political, ο τελευταίος προσπαθεί να αποδομήσει την προσωπικότητά του. Ταυτόχρονα, δημοσίευε, συνεχώς, τη φωτογραφία του εγκαλούντος, γεγονός που ενισχύει την στοχοποίησή του. Ακόμη είναι χαρακτηριστικό ότι, τα εναντίον του συν. Κ. δημοσιεύματα, ειδικά, στο διάστημα από τον Ιούλιο του 2023 μέχρι και τον Οκτώβριο του ιδίου έτους, γίνονταν την επομένη ή την μεθεπομένη των αποκαλύψεων (εκ μέρους του συν. Κ.), σχετικά με τις υποκλοπές ή το θέμα των μετοχών της Τραπέζης Πειραιώς.
Κατά τη διάρκεια των δημοσιευμάτων, παρενέβη και η πρόεδρος της ΕΣΗΕΑ συν. Μ. Α., αναλαμβάνοντας διαμεσολαβητικό ρόλο, για να μη διαπληκτίζονται δημόσια και να μη στοχοποιείται η οικογένεια του εγκαλούντος.
Ο συν. Τ. υποστήριξε -μεταξύ άλλων- στο απολογητικό του υπόμνημα πως, από το 1784 οι εφημερίδες έχουν στήλες με παραπολιτικά σχόλια. Ναι. Αλλά όταν στα σχόλια αυτά, κάποιος αναφέρεται καθημερινά, σε ένα συγκεκριμένο πρόσωπο με φωτογραφία, κατηγορώντας τον εμμέσως, πλην σαφώς, μπορεί να θεωρηθεί στοχοποίηση. Μάλιστα, δεν επικοινώνησε ποτέ με τον εγκαλούντα να ζητήσει την άποψή του, όπως επιβάλλει η δημοσιογραφική δεοντολογία, παρότι ο εγκαλών του απέστειλε μήνυμα, ζητώντας του να σταματήσει τις χυδαιολογίες και να βοηθήσει στην ανάδειξη της υπόθεσης των υποκλοπών.
Κατόπιν αυτών, το ΔΠΣ ομόφωνα έκρινε ότι ο εφεσιβάλλων συν. Κ. Τ. είναι πειθαρχικά ελεγκτέος, για παράβαση του άρθρου 7, παρ. 1, εδ. α’, δ’, ε’ και παρ. 2 του Καταστατικού και άρθρου 6, παρ. α’ του Κώδικα Αρχών Δεοντολογίας.
Ως προς την ποινή, ομόφωνα διατηρήθηκε η πρωτόδικη ποινή ήτοι της προσωρινής διαγραφής 6 μηνών από τα μητρώα της ΕΣΗΕΑ.
Η απόφαση καθαρογράφηκε την Πέμπτη, 09.05.24»
