Μια γάτα μπορεί να κοιμάται γύρω στις 16 ώρες κάθε μέρα, στις πιο περίεργες στάσεις, και συχνά να την πιάνετε να τινάζει τα πόδια ή την ουρά της, με τα βλέφαρα και τα μουστάκια να τρεμοπαίζουν. Εκείνες τις στιγμές μπορεί να αναρωτιέστε: ονειρεύονται οι γάτες; Κι αν ναι, τι ονειρεύονται; Ότι τρώνε ζαμπόν; Ότι κυνηγάνε πουλάκια;
Ας δούμε τι λένε οι ειδικοί για τις γάτες και τα όνειρά τους.
Η φάση REM
Ο ύπνος είναι μια φυσική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από ελαττωμένη συνειδητότητα και τη μείωση ή την παύση της αισθητηριακής και της εθελούσιας μυικής δραστηριότητας.
Οι γάτες είναι θηλαστικά, επομένως οι περισσότεροι επιστήμονες συμφωνούν ότι ονειρεύονται κατά τη διάρκεια του ύπνου REM. Τα θηλαστικά περνούν από διαφορετικές φάσεις κατά τη διάρκεια του ύπνου. Οι λεγόμενοι κύκλοι του ύπνου θέτουν τον εγκέφαλο σε διαφορετικά επίπεδα συνειδητότητας. Τα θηλαστικά ονειρεύονται κυρίως κατά τη διάρκεια του ύπνου REM (rapid eye movement – γρήγορη κίνηση του ματιού). Όταν βρίσκονται στη φάση REM, τα θηλαστικά αναπνέουν πιο γρήγορα, έχουν ανεβασμένο καρδιακό ρυθμό, και τα μάτια κινούνται γρήγορα κάτω από τα κλειστά βλέφαρα. Παρά την έντονη εγκεφαλική λειτουργία, η φάση REM είναι η φάση του βαθύτερου ύπνου, όταν τα ζώα βλέπουν τα περισσότερα όνειρα. Τα μικρότερα σε ηλικία ζώα περνούν περισσότερο χρόνο από τα μεγαλύτερα σε φάση REM όταν κοιμούνται.
Το μεγαλύτερο μέρος της γνώσης μας για τον ύπνο προέρχεται από μελέτες που έχουν γίνει στους ανθρώπους. Παρόλα αυτά, πειράματα που έχουν γίνει σε αρουραίους μπορούν να μας βοηθήσουν να καταλάβουμε περισσότερα για τις ομοιότητες στους κύκλους του ύπνου μεταξύ ζώων και ανθρώπων.
Μία από τις γνωστότερες τέτοιες έρευνες μελέτησε τα εγκεφαλικά κύματα των αρουραίων τόσο όταν ήταν ξύπνιοι όσο και όταν βρίσκονταν στο στάδιο REM του ύπνου. Τα εγκεφαλικά κύματα παρουσίασαν παρόμοια δραστηριότητα τόσο όταν οι αρουραίοι ήταν ξύπνιοι και περνούσαν μέσα από έναν λαβύρινθο, όσο και όταν κοιμούνταν. Η πληροφορία ότι οι εγκέφαλοι των τρωκτικών είναι εξίσου ενεργοί κατά τη διάρκεια του ύπνου με την ώρα που ήταν ξύπνιοι, οδηγεί τους ειδικούς στην υπόθεση ότι τα θηλαστικά κοιμούνται και ονειρεύονται, σε μεγάλο βαθμό όπως οι άνθρωποι. Μάλιστα, κατά τη διάρκεια του κύκλου REM, τα όνειρα μπορεί να είναι ιδιαίτερα μακροσκελή και λεπτομερή.
Υπάρχουν, όμως, δύο βασικές διαφορές μεταξύ του ανθρώπινου και του γατίσιου ύπνου. Η πρώτη αφορά τη διάρκεια της φάσης REM, και οι δεύτερη τη συχνότητα των κύκλων της. Οι γάτες φαίνεται να έχουν μικρότερους σε διάρκεια και πιο συχνούς κύκλους REM από τους ανθρώπους. Ένας άνθρωπος που κοιμάται συνήθως μπαίνει στη φάση REM κάθε μιάμιση ώρα, ενώ οι γάτες μπαίνουν σε αυτή τη φάση έντονης εγκεφαλικής λειτουργίας κάθε 25 λεπτά. Αυτό σημαίνει ότι οι γάτες ονειρεύονται ακόμα κι όταν παίρνουν έναν μικρό υπνάκο.
Τι ονειρεύονται οι γάτες;
Τα περισσότερα όνειρά μας σχετίζονται με την ζωή που κάνουμε όταν είμαστε ξύπνιοι. Το μυαλό μας αναδιατάσσει εικόνες από ανθρώπους, μέρη και γεγονότα από την καθημερινότητά μας, και δημιουργεί τα όνειρα ως τρόπο επεξεργασίας και κατανόησης όλων αυτών των παραστάσεων. Οι ειδικοί υποστηρίζουν πως οι γάτες, όπως και οι άνθρωποι, ονειρεύονται πράγματα τα οποία τους συνέβησαν κατά τη διάρκεια της ημέρας. Οπότε, αν η γάτα σας κυνήγησε μια κατσαρίδα, έφαγε νόστιμο πατέ, και τσακώθηκε με τον σκύλο, είναι πολύ πιθανό να βλέπει αυτά τα πράγματα στον ύπνο της. Φυσικά, είναι πολύ πιθανό η γάτα σας να ονειρεύεται και εσάς!
Βλέπουν εφιάλτες;
Το πιθανότερο είναι ότι οι γάτες, όπως και οι άνθρωποι, βλέπουν εφιάλτες, ιδίως όταν βρίσκονται σε κατάσταση στρες και φόβου. Ακόμα κι αν η γάτα σας ζει μια καλή ζωή, είναι πιθανό να βιώνει αρνητικά συναισθήματα περιστασιακά. Ας μην ξεχνάμε και ότι πρόκειται για ζώα που στρεσάρονται εύκολα.
Αν υποθέτετε ότι η γάτα σας βλέπει έναν εφιάλτη όταν τινάζεται και κουνιέται στον ύπνο της, μην την ξυπνήσετε απότομα. Μπορεί να αντιδράσει επιθετικά πριν καταλάβει ότι είναι ξύπνια.
Συμπεράσματα: Οι γάτες, όπως και τα υπόλοιπα θηλαστικά, βλέπουν όνειρα. Το πιθανότερο είναι ότι ονειρεύονται για πράγματα που έχουν δει και ζήσει στην καθημερινότητά τους, αν και ενδέχεται να βλέπουν και άσχημα όνειρα όταν είναι στρεσαρισμένες.
