Αν και το ενδεχόμενο να συμβεί όντως κάτι τέτοιο φαντάζει στην πραγματικότητα μάλλον μακρινό (εκλαμβάνεται από πολλούς ως μια επίδειξη ισχύος της Μόσχας που αποσκοπεί σε μια σειρά από οφέλη εντός και εκτός των συνόρων της Ρωσίας, καθώς και στο να δοκιμάσει την αποφασιστικότητα της νέας αμερικανικής κυβέρνησης), δεν είναι λίγα τα «απίστευτα» που έχουν συμβεί τα τελευταία χρόνια- οπότε και αξίζει να ρίξει κανείς μια ματιά στα δεδομένα όπως διαμορφώνονται αυτή τη στιγμή.
Όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα της Deutsche Welle, η ουκρανική πλευρά κάνει λόγο για 90.000 Ρώσους στρατιώτες στα σύνορα, εκτιμώντας πως τις επόμενες ημέρες μπορεί να φτάσουν τους 110.000.
Μιλώντας στη Γερμανική Ραδιοφωνία (DLF) ο πρεσβευτής της Ουκρανίας στο Βερολίνο, Αντρίι Μέλνικ, υποστηρίζει ότι «αυτή η συγκέντρωση στρατευμάτων δεν είναι μία απλή επίδειξη δύναμης, όπως πολλοί πιστεύουν στη Γερμανία. Μιλάμε για την πιο μαζική μετακίνηση στρατιωτικών δυνάμεων στη Ρωσία από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Δεν πρόκειται για τη συνήθη ‘πολιτική των κανονιοφόρων’ που ακολουθεί η Μόσχα. Προετοιμάζεται μία νέα στρατιωτική επίθεση κατά της Ουκρανίας».
Όταν άρχισαν οι συγκρούσεις μεταξύ κυβερνητικών δυνάμεων και υποστηριζόμενων από τη Μόσχα φιλορώσων αποσχιστών πριν από επτά χρόνια, η κατάσταση του ουκρανικού στρατού ήταν ιδιαίτερα κακή, τόσο σε επίπεδο υλικού, όσο και σε επίπεδο ηγεσίας.
Σήμερα, όπως αναφέρεται σε σχετικό δημοσίευμα του Politico, ο στρατός της Ουκρανίας είναι εμπειροπόλεμος και καλύτερα εξοπλισμένος, χάρη σε χρόνια συμμετοχής σε μια χαμηλής έντασης σύγκρουσης και αυξημένη υποστήριξη από το εσωτερικό και το εξωτερικό.
Ωστόσο πολλοί ειδικοί εκτιμούν πως η Ουκρανία και πάλι θα δυσκολευόταν πολύ να αποκρούσει μια γενικευμένη ρωσική εισβολή. Σύμφωνα με τον Γιούρι Μπουτούσοφ, σχολιαστή αμυντικών θεμάτων, ο ουκρανικός στρατός θα μπορούσε να προκαλέσει βαριές απώλειες στους Ρώσους, ωστόσο εξακολουθεί να αντιμετωπίζει σοβαρά οργανωτικά προβλήματα. «Θα υπήρχε περισσότερος ηρωισμός από ό,τι επαγγελματισμός» είπε χαρακτηριστικά.
Η Ουκρανία δαπάνησε το 3,4% του ΑΕΠ της για την άμυνα το 2019, τη στιγμή που το 2014 ήταν στο 2,2%, σύμφωνα με το Stockholm International Peace Research Institute. Η Ρωσία δαπάνησε το 3,9% το 2019. Πάντως τα ποσοστά από μόνα τους δεν λένε όλη την αλήθεια: Η Ουκρανία δαπανά 5,2 δισ. δολάρια, ενώ η Ρωσία 65 δισ.
Πρόσφατα ο στρατηγός Ρουσλάν Κομτσάκ, επικεφαλής των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων, είπε ότι ο ουκρανικός στρατός είναι έτοιμος για «επαρκή αντίδραση» σε πολλά σενάρια.
Ο σημερινός στρατός είναι μεγαλύτερος και καλύτερα οργανωμένος και δεν θα χρειαζόταν να βασίζεται σε μονάδες εθελοντών όπως είχε συμβεί όταν εισήλθαν ρωσικές δυνάμεις για να υποστηρίξουν τους ντόπιους αντάρτες. Επίσης τα τελευταία χρόνια οι δυτικοί σύμμαχοι έχουν βοηθήσει με εκπαιδευτές, εφόδια και όπλα.
Επί της παρούσης η χώρα έχει περίπου 255.000 ενεργούς στρατιώτες και άλλους 900.000 εφέδρους, σύμφωνα με το Global Firepower Index. Οι αντίστοιχοι αριθμοί για τη Ρωσία (συνολικά) είναι ένα εκατομμύριο ενεργοί και δύο εκατομμύρια έφεδροι.
Η Ουκρανία βρίσκεται στη 13η θέση της παγκόσμιας κατάταξης στα άρματα μάχης, έχοντας 2.430, και στην έβδομη ως προς τα τεθωρακισμένα (στα 11.435) και στο ρυμουλκούμενο πυροβολικό (2.040). Ωστόσο η Ρωσία είναι 1η στα άρματα (13.000), τρίτη στα τεθωρακισμένα (27.100) και πρώτη στο ρυμουλκούμενο πυροβολικό (4.465).
Επίσης, η Ουκρανία βασίζεται σε μεγάλο βαθμό σε παλιά άρματα μάχης, αεροπλάνα και τεθωρακισμένα της σοβιετικής περιόδου. Επίσης δυσκολεύεται να εκσυγχρονίζει τις δυνάμεις της (αντίθετα με τη Ρωσία, που εκσυγχρονίζει συστηματικά τις δυνάμεις της από το 2008).
Ο Ταράς Χμουτ, βετεράνος και επικεφαλής του Ουκρανικού Στρατιωτικού Κέντρου, ΜΚΟ στο Κίεβο, εκτιμά πως συντονισμένες αεροπορικές και πυραυλικές επιθέσεις σε γέφυρες, σιδηροδρόμους και σταθμούς ηλεκτροδότησης θα μπορούσαν να «παγώσουν» την ουκρανική οικονομία. «Αυτό σημαίνει πως οι Ρώσοι δεν θα χρειαζόταν να καταλάβουν μεγάλη έκταση για να επιτύχουν τους στόχους τους» σχολίασε σχετικά. Αντίστοιχα, η ουκρανική πολεμική αεροπορία θεωρείται πως δεν είναι επαρκώς προετοιμασμένη: Πέρυσι ο ίδιος ο επικεφαλής της παραδέχτηκε πως ολόκληρος ο στόλος της θα είναι απαρχαιωμένος εντός μιας δεκαετίας.
Ως προς τη δυτική βοήθεια, σημαντικό κομμάτι της είναι οι αμερικανικοί αντιαρματικοί πύραυλοι Javelin- ωστόσο η αποτελεσματικότητά τους θα ήταν σε μεγάλο βαθμό θέμα και ρωσικών τακτικών: Πχ δεν θα φαίνονταν ιδιαίτερα χρήσιμοι σε περίπτωση που οι Ρώσοι ακολουθούσαν πιο «συγκαλυμμένες» ή «χαμηλής έντασης» τακτικές εισβολής.
Πέραν του εξοπλισμού, υπάρχουν και αμφιβολίες για τα επίπεδα επαγγελματισμού στις ένοπλες δυνάμεις. Ο Χμουτ λέει ενδεικτικά πως ο στρατός πλέον είναι έτοιμος να πολεμήσει, μα πολλοί εμπειροπόλεμοι και αποφασισμένοι να πολεμήσουν στρατιώτες έχουν απομακρυνθεί λόγω γραφειοκρατίας και κακής ηγεσίας.
Ο συνταγματάρχης Σέρχι Σόμπκο, ένας βετεράνος που παρασημοφορήθηκε για τις υπηρεσίες του, είπε σε συνέντευξή του τον προηγούμενο μήνα πως αξιωματικοί που είχαν αποφύγει τις πολεμικές επιχειρήσεις το 2014 ή είχαν κακές επιδόσεις επέστρεψαν σε υψηλόβαθμες θέσεις τα τελευταία χρόνια.
Όσον αφορά στις δηλώσεις του προέδρου Ζελένσκι για ένταξη στο ΝΑΤΟ, στην πραγματικότητα πρόκειται για μια αρκετά μακρινή προοπτική: Αν και υπάρχει σαφής βελτίωση στις ένοπλες δυνάμεις, σε σχετικό paper από το New Europe Center στο Κίεβο εκτιμάται πως, με τους παρόντες ρυθμούς, η Ουκρανία θα χρειαστεί τουλάχιστον 13 χρόνια για να είναι πλήρως «συμβατή» με το ΝΑΤΟ, από άποψης διαφόρων τομέων όπως σχεδιασμοί, επιμελητεία κ.α.
Ακόμη, τίθενται σοβαρά ερωτήματα για το ποια θα ήταν η ρωσική αντίδραση σε μια τέτοια κίνηση: Δεν είναι λίγοι αυτοί που εκτιμούν πως θα εξωθούσε τη Μόσχα σε πολύ πιο εκτεταμένες και επιθετικές ενέργειες.
Κατά τον Μίκολα Βορόμπιοφ, Ουκρανό δημοσιογράφο και πρώην ερευνητή στο Πανεπιστήμιο Τζονς Χόπκινς, ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα των ουκρανικών δυνάμεων είναι η γραφειοκρατία: «Οι στρατιώτες συχνά κάνουν πλάκα λέγοντας πως ο ουκρανικός στρατός μετατρέπεται στον ουκρανικό χάρτινο στρατό» σχολίασε σχετικά, προσθέτοντας πως αυτό αποθαρρύνει και δυσκολεύει κατά τα άλλα ικανούς διοικητές.
Ο Ουκρανός πρόεδρος Ζελένσκι έχει επιδιώξει τον τελευταίο καιρό να εκπέμψει την εικόνα ενός αποφασιστικού ηγέτη, ταξιδεύοντας στην ανατολική Ουκρανία και επισκεπτόμενος στρατιώτες στην πρώτη γραμμή.
Ωστόσο επικριτές όπως ο Μπουτούσοφ επικρίνουν την ουκρανική ηγεσία, εκτιμώντας πως δεν μπορεί να δει τα πράγματα μακροπρόθεσμα ως προς την άμυνα: «Το πρόβλημά μας στην προετοιμασία για πόλεμο είναι πως δεν μπορούμε να φτιάξουμε ένα σχέδιο δράσης, δεν μπορούμε να οργανώσουμε τη χρήση πόρων και δεν μπορούμε να συγκεντρώσουμε το ανθρώπινο δυναμικό και το πνευματικό δυναμικό για τη λήψη αποφάσεων» είπε σχετικά.
