Όταν κάποιος βλέπει ένα φίδι, το πρώτο που σκέφτεται είναι ότι κινδυνεύει να τον δαγκώσει- και αν τον δαγκώσει, τότε υπάρχει πάντα ο φόβος πως μπορεί να πρόκειται για δηλητηριώδες φίδι που μπορεί να προκαλέσει τον θάνατό του. Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, εάν συμβεί κάτι τέτοιο, πάνω στο άγχος του κάποιος μπορεί να κάνει διάφορα πράγματα, και αρκετά εξ αυτών μπορεί να είναι λάθος, όπως το να προσπαθήσει να πιάσει ή να σκοτώσει το φίδι, να βάλει πάγο ή να βάλει αιμοστατικό επίδεσμο κ.α.
«Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνετε είναι να απομακρυνθείτε από το φίδι- μην προσπαθήσετε να το πιάσετε, απλά θα διακινδυνεύσετε τραυματισμό περισσότερων ανθρώπων» είπε ο Νίκολας Κμαν, καθηγητής πρώτων βοηθειών στο Ιατρικό Κέντρο Wexner του Πανεπιστημίου της Πολιτείας του Οχάιο.
«Μετά πρέπει να ζητήσετε άμεσα ιατρική βοήθεια, επειδή αυτά τα συμπτώματα μπορούν να προχωρήσουν γρήγορα. Έχουμε τον νου μας για ερεθισμό, πρήξιμο, φουσκάλες, υψηλή θερμοκρασία και μετά ίχνη ναυτίας, εμετούς, μυϊκούς πόνους και χαμηλή πίεση αίματος» λέει στο Live Science ο Κμαν. «Αν αρχίσουμε να βλέπουμε τέτοια, χορηγούμε αντίδοτο».
Αν και τα φίδια κατά κανόνα αποφεύγουν τους ανθρώπους και δαγκώνουν μόνο όταν νιώθουν πως απειλούνται, περίπου 3 εκατ. άνθρωποι ανά τον κόσμο δηλητηριάζονται κάθε χρόνο αφού δαγκώματα φιδιών. Το ποσοστό αυτών που αποδεικνύονται θανατηφόρα είναι μικρό, αλλά οι τοξίνες στο δηλητήριο μπορούν να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα μέσα σε λίγες μόνο ώρες: Διακοπή λειτουργίας οργάνων, ανεξέλεγκτη αιμορραγία και παράλυση που μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στην αναπνοή, σύμφωνα με τον ΠΟΥ.
Με κάποια είδη φιδιών, όπως οι κροταλίες, ερεθισμοί και πόνοι στο σημείο του δαγκώματος μπορεί να εμφανιστούν εντός ωρών, ενώ σε άλλα μπορεί να χρειαστεί περισσότερος χρόνος. Μέχρι ο ασθενής να φτάσει στον γιατρό, ωστόσο, το τραύμα πρέπει να παραμένει καθαρό και το μέλος που επηρεάζεται πρέπει να μένει ψηλά για να περιορίζονται οι επιπτώσεις του δηλητηρίου. Αν το θύμα ή κάποιος που βρίσκεται κοντά έχει fitness tracker, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παρακολούθηση του χτύπου της καρδιάς, σύμφωνα με τον Κμαν.
Εάν κάποιος έχει δαγκωθεί από φίδι, πρέπει να παραμένει ψύχραιμος και να μην κινείται πολύ, προκειμένου να μην κυκλοφορεί πολύ το δηλητήριο, σύμφωνα με το αμερικανικό CDC.
Τι να μην κάνετε
Αντίθετα με όσα βλέπουμε στις ταινίες, αυτοί που έχουν δαγκωθεί καλύτερα να αποφεύγουν τις προσπάθειες να χαράξουν το σημείο του δαγκώματος και να ρουφήξουν το δηλητήριο από εκεί, λέει ο Κμαν. Μετά το δάγκωμα, το δηλητήριο «ποτίζει» τους ιστούς και είναι πρακτικά αδύνατο να το βγάλει κανείς από εκεί ρουφώντας το. Το να αυτοτραυματιστεί κανείς με αυτόν τον τρόπο είναι άχρηστο για την αφαίρεση του δηλητηρίου και μπορεί να οδηγήσει σε επικίνδυνα τραύματα, προσθέτει. «Έχω δει περιπτώσεις με δαγκώματα στο χέρι όπου κάποιος έκοψε τένοντα στο χέρι του. Το δηλητήριο απορροφάται στο σώμα αμέσως, οπότε το μόνο που θα κάνετε είναι να προκαλέσετε επιπλέον τραύματα. Δεν πρέπει να βάλετε πάγο στο σημείο, δεν πρέπει να χρησιμοποιήσετε στεροειδή, υπάρχουν πολλά πράγματα που δεν θα βοηθήσουν σε δάγκωμα, και πιθανότατα θα χειροτερέψουν την κατάσταση του ασθενούς».
Αξίζει επίσης να σημειωθεί πως, σύμφωνα με τον Νταν Μπρουκς, ιατρικό διευθυντή του Banner Poison and Drug Information Center στο Φοίνιξ της Αριζόνα, αν κάποιος δαγκωθεί από φίδι στη βόρεια Αμερική, δεν θα έπρεπε να χρησιμοποιηθεί αιμοστατικός επίδεσμος. Τα περισσότερα από τα φίδια της βόρειας Αμερικής έχουν ένα είδος δηλητηρίου που προκαλεί υπερβολική αιμορραγία και μπορεί να οδηγήσει σε νέκρωση ιστών και μυών, οπότε οποιαδήποτε ενέργεια περιορίζει την κυκλοφορία του αίματος μπορεί να επιδεινώσει τη ζημιά, είπε ο Μπρουκς στο Live Science- με πιθανό αποτέλεσμα ακόμα και την απώλεια δακτύλων.
Επίσης, τα δαγκώματα δεν έχουν πάντα ως αποτέλεσμα την εισαγωγή τοξινών: Τουλάχιστον το 25% των δαγκωμάτων είναι «ξερά»: Εάν μέσα σε 8-12 ώρες δεν υπάρξουν συμπτώματα, το δάγκωμα ήταν πιθανότατα χωρίς δηλητήριο, σύμφωνα με το UW Health, το δίκτυο ιατρικών εγκαταστάσεων του Πανεπιστημίου του Γουϊσκόνσιν. Ωστόσο, όπως προειδοποιεί το CDC, είναι αδύνατον να γνωρίζει κανείς άμεσα μετά από ένα δάγκωμα εάν έχει μπει δηλητήριο, και τα θύματα δεν θα έπρεπε να περιμένουν να εμφανιστούν συμπτώματα πριν ζητήσουν ιατρική βοήθεια.
Εκτιμάται πως 100.000 άνθρωποι ανά τον κόσμο πεθαίνουν από δαγκώματα φιδιών ετησίως, και περίπου 400.000 άνθρωποι που δαγκώνονται υφίστανται παραμορφώσεις ή αναπηρίες για το υπόλοιπο της ζωής τους, σύμφωνα με τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα (MSF). Κινδυνεύουν πιο πολύ οι φτωχοί που ζουν σε αγροτικές περιοχές, με περιορισμένη πρόσβαση σε ιατρική φροντίδα, και, σύμφωνα με τους MSF, οι περισσότεροι ασθενείς προέρχονται από το Νότιο Σουδάν, την Υεμένη, την Αιθοπία και την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία.
